Ол баттахтыын, тиистиин нэн баран трбт. Аата, ийэтэ Абааы Уол диэн ааттаабыттар. Дьэ, ол оннук кии трбт сирэ.

Кэпсээнньит тылы быаарыыта:

 1 Дэгэпчилэнэн – баллырдаан суоран кэбиэин сгэ угун. Кыспакка, кыарга бэлэмнээн. Хатара уурбут кыраадаа.

Елена Григорьевна Оленова (1927). Нам улууа, Ойуун Ууа нэилиэгэ (билигин Горнай улууа, Октябрьскай нэилиэгэ). Мэйик аатын ууа. 1999 с. суруйбутум.

Аабынан ээм Блттэн кэлбит. Аам ийэтин аата. Айалаан кэлбит киини аабыт Сиркуоп буол диэн срэхтээбит. Бэйэтэ Урууппун диир . Хос аата Лк Ксткн диэн. Бд кии буолуо. Ол Синньигэс диэн сиргэ кэлэн олохсуйбут. Кл рдгэр.

Онон кинини, бу сири барытын, чугас ыаллары барытын Мэйик аатын ууа диэбиттэр.

Улахан уола Сиркуоп Бтр Ксткнэбис – улуу олохоут уонна эмчит. Туох баары барытын – сн да, киини да эмтиир. Бтр Ксткнэбис – рх Бтр диэн. Оото уох.

Кыра уола Ыстапаан-Ньоой. Сэттэ оолоох этэ. Уола Ксткн-Хахай Ксткн.

Биир уола – Эчикийэ Дьгр. Абаата ииппитэ.

Мэйик аа ууун дьоно Блттэн кэлбит диэн ийэм этэр этэ.

Ньэгэбил аатын ууа.

Кырамданнан, Бадарааннааынан, Салдаатынан, Туостайынан уонна Кировскай ааара быыылаах – Ньэгэдьэк аатын ууа.

Ол Ньэгэбил исэ кэбистэрэн кэбиспит. лргэр. Нааа ууннук олорон. с уоллаах . Аттаах кии кэллэинэ, атын сэийэтин быан ылан, тэн сиир . Кинииттэрин эмиийин тутан крр . Быан ылаары. Ону тулуйбаккалар, уолаттара: «Оонньор, дьэ, бр аыйаххын кэт», – диэбиттэр. Иин хаан бэлэмнээбиттэр. Ону эппит: «Бр аыйахтанан млбрэн эрэбит ээ. Хайдах-хайдах буоларбыт буолла», – диэбит.

Онтон иин рдгэр илдьибиттэр, аччыгый уолу: «Эн ыт, эн ыт», – диэбиттэр. Эрбэх тыаа хабылла тспт. Онно оонньор эппит: «Аччыгый оом Эрбэхтэй Бэргэн эрчимнээх эрбэин тыаа тыааата ээ», – диэбит. Онон олоо бппт, чэ.

Баылай Уйбаанабыс Тмэппиэйэп. Араа Хаалас улууа, Мытаах нэилиэгэ. Дьаанай аатын ууа. 1998 с. 79 саастааа.

Быйаа диэн баар эбит. Саамай былыргы кии. 1700 сыллааы буолуо, бука.

Биир кэргээ тахсыбатах кыыс дьахтар баар эбит. Ол кыыс дьахтарга тн биир кии киирэн кэлбит. Ол киирэн кэлэн, ксслэспит. Ыйдыа курдук сырдаан кстр кии. Ол ксслээн баран эппит: «Мин Халлаан уолунабын. Миигиттэн Быйанаах Быйаа диэн уол оо трэ. Ол Быйанаах Быйаа улаатан, баай, улахан, трт кии буолуоа», – диэбит.

Ол былыргы Мытаахтар, Дьаанай аатын ууун трд кии скээбитэ . Ол Быйанаах Быйаа снэн туох да алдьархай байбыт кии. Сэттэ ойохтоох. Ол ойохторун буоллаына, онтон-мантан кэллэинэ, атыыраан, эттэрин быа ыстаан кэбиэр эбит. Оккумалларын. Оннук уохтаах кии. Ону, ити тнэ диэн тайах тириитинэн ооуллар, ону илдьэ сылдьан, айаар уоптаран кэбиэллэр. Оччоо уоа таххар уонна оттон атыыраан, уоа таххар буоллаа ойохторугар.

Ити Быйааттан Доой ойуун диэн трр. Быйаа олорбут сирэ Эбэ диэн баар. Син обургу алаас. Алаас Маатта рдгэр турар. Ону Быйаа хордорбут. Кл рдгэр Тэлэдьээк ойуун диэн олорбут. Онтон, табаах, чэй оото биэрэн баран, атыылаан, хордорбут. Быйаа хордорбут. Ол хордорбутугар, чгэй нлээх сир тахсан, алаас тахсыбыт. Ол хоруута Сиэн диэн рэх баар. Онно ааттаах ойууттары кыырдаран, малааын тэрийэн, хордорбут. Ойуун кыырдарыытыгар эмэгэт эин ыйаабыттар, тиитэ, эмэхсийэн, аыйах сыллааыта охтубут этэ.

Эбэ урукку аата Тэлэдьээк ойуун аатынан – Тэлэдьээк. Тэлэдьээк диэн урукку да дьон, хойукку да дьон харыстаан ааттаабакка Эбэ диэн ааттаабыттар.

Доой тоус уоллаах эбит. Кинээстэр, улахан баай дьоннор.

Петр Егорович Яковлев. Кэбээйи улууа, Мукучу нэилиэгэ. 1975 с. 84 саастааа.

Алыардаах диэн кл кытыытыгар трбтм. Былыр ити сир олохтоохторо, кырдьаастар, икки хааайыстыба олорбуттара.

Ол онно ити клтэн балыктаан сииллэр этэ. Ол балыга буоллаына, аыйах бырыыана, уонча бырыыана буолуо, танары хатырыктааа . Мин харахпынан крбтм. Туолка дьон кэпсэтэллэрин истэр этим.

Ол кл уопсайынан дириин муха килиэин быатын 1, икки килиэс быатын, 40-ча миэтэрэни, тэрэн крбттэр. Дьаакырдаан тэрбиттэр. Онтукалара тиийбэтэх. Ол онтон ордук ким да кини дириин мээрэйдээбитэ биллибэт. Ол кл аата Сунтаар крэ диэн. Тгрйэ тт суулар крлгэн 2. Маа барыта умса тохойон турар. Тула тт. Этэллэр этэ: аннынан сир тымыра, кдй рэх, баара буолуо дииллэр этэ. Ол иин балыга танары хатырыктаах буолуо. Ол балыга танары хатырыктааын иин, уорбалааннар этэллэр. Балыга тоо танары хатырыктааын ким да дакаастаабат.

Кэпсээнньит тылы быаарыыта:

 1 Муха килиэин быата – мууу аннынан тардар быа. тмэи батыыннаран. Оччоо онтон атын уун быа суох буоллаа дии. С тириитинэн оороллор.

 2 Суулар крлгэн – кл тгрйэтэ рдк сыыр.

Прокопий Прокопьевич Семенов. Кэбээйи улууа, Мукучу нэилиэгэ. 1975 с. 40 саастааа. Киниэхэ 70 саастаах Дороппуй Николаевич Ильинов-Чоомпуй Дороппуй, идэтинэн мухаыт, кэпсээбит.