Ойууттар трдээх буолаллар. Ити тиити ттээннэр ойууттар трдэрин лннэрэллэр эбит. Итиннэ модьуйан, эрийэн. Ити тиит аата Тр Матайбыт диэн.

Тр матаппыт ойуун эттээ дии: «Ыччаттарбыттан, кии буолан, чгэйдик олоруохтара буоллар, кх мутук нэн тахсыаа», – диэбит.

Ол ойун удьуоруттан мин олоробун. Ол хас да кии йэтэ буолта буолуо. Ол ойун Тэрбээйик Уйбаан диэн. Ууччатын аата, холобур, Уйбаан.

Биир эбээн биир эдэр, биир кырдьаас дьахтардаах эбит. Биир хамначчыт дуу, ханнык дуу уоллаах эбит. Ол кии, чубукалаан сылдьан, биир чубуката олоххо 1 инэн хаалбыт. Дьэ, сарсыытыгар туран, уолун кытта иккиэн барбыттар. Уолун этэр: «Чэ, эн тэн кр. Мин маамыгынан быалаан тэрэн крм», – диир.

Уол буолбат. Онтон, дьэ, бэйэтэ тэр. Уолугар маамыгынан быалаттаран баран. Чубуканы тэн ыыппыт. Тл тардан. Уол буоллаына маамыгын быан кэбиспит. Быаынан. Кии, дьэ, онно олоххо сыстан хаалбыт. Мээнэ.

Уол, чубуканы ыыырдан баран, дьиэтигэр кэлбит. Дьэ, ол кэлэн тн утуйа сыттахтарына, анараа кии кэлбит. Олохтон тахсан. Ол кэлэн, уолун лрбтнэн киирбит. Ол гынан, сарсыарда туран, эдэр дьахтарын ааар атаын тоутан, ааар илиитин тоутан баран, быраан кэбиспит. Кырдьаас эмээхсинин кытта кн хаалбыт. Ол сир аата билигин сахалыы буоллаына Ааар Атах диэн, эбээннии буоллаына Каат 2 Буодыл 3 диэн. Ол сир ала бэлиэтик ааттанар – Буодыл рээ диэн.

Кэпсээнньит тылы быаарыыта:

 1 Олох – ончу маннык истиэнэ курдук турар. Туох дааны таба тирэммэт. Арай оннукка киирэр дэ чубука. Чубука, холобур, трт атаыттан биир атаа хатанар буоллаына, бара турар. Чубука олоо диэн, туох да инибэт, турар хайыр. Сырай хайыр. Атахтаах кыыл, чубукаттан атын, туох да киирбэт.

Эбээн тылыгар:

 1 Каат (гаад) – половина (ааар) (Лебедев В. Д. Язык эвенов Якутии. – Л.: Наука, 1978. С. 155).

 2 Буодыл (боодэл, буудел) – нога (атах) (Русско-эвенский словарь / В. И. Цинциус, Л. Д. Ришес. – М.: Гос. изд. иностранных и национальных словарей, 1952. С. 325).

Роман Петрович Уваровскай (1910). Муома, Кулун лбт. 1971 с. дьиэтигэр суруйбутум.

Мчр Бс диэн кии баар . Тугу да бултаабыта диэн биллибэт. Эсэит этэ диэн кэпсииллэр. Тоус уон тоус ээни лрбт. Онтон биирдэ эмиэ сиргэ тахсыбыт. Саа диэн былыр суох эбит. Минтиэпкэ да саа. Ити чакыырынан эстэр саа. Ол да суох .

Ол саана бу икки ттнэн биилээх диэн оостоллор . Хатыынан уктаан. Ол тн тутан баран, тайаа тахсыбыт. Арай биир киэ соус сиргэ ээ отонноон сиэн эрэр . Бу кии онуоха рэр, рэн чыскырытар. Ээлэри урут рэн ыыртыыр эбит. Дьэ, ол хоту ээтэ киниэхэ срэн кэлбит. Ол кэлбитигэр. лэрин, сргэйдээн баран, хороччу тутан олороллор . Ээ, кииэхэ кэлэн баран, эбэээтинэ балтараа дуу, икки дуу миэтирэ сиргэ олоро тэр эбит. Харына тэр 1. Онтон кии рдгэр тэр . Баттыы тхтээх эбит. Ол бириэмээ рдгэр тэрэллэр. Супту анньаллар . Онтон, лэн ыланнар, энэн быраан ыыталлар эбит. Онтон, эргийэн кэлэн, кии рдгэр тэн истэинэ, иккистээн быраыытыгар батыйатын уга булгу баран хаалбыт. Онтон ээтэ ньааччалаабыт 2. Кини, батыйатын угун туппутунан, дьиэтигэр ыстаммыт. Ээтэ батыспатах.

Ол онно крднэ, илин быааа сыгынньах, кэлин быааа тлээх . Сир тоон эрдэинэ бирээмэ эбит. Кн. Онтон куттанан, лр дылы дьиэттэн тахсыбатаа . лргэр эмээхсинигэр эппит: «Эмээхсиэн, бу кн ыраахтааыбар кспн билиннэрбэтэим, абаам-абам», – диэбит.

Онтон бу былыргы кии сыаата мас буолар. Бэрэбинэ. Сыаа диэн орун. Онтон биир хардааы хайа харбаан ылбыта . Онтон лн хаалбыт.

Онно таайаллара бтн кстээх кии буолуо диэн. Ол ити бтн кс диэн 100 бууту ктр кии диэн.

Кэпсээнньит тылы быаарыыта:

 1 Харына тэр – сиргэ хорулла тэн баран, бахчайарын аата.

 2 Ньааччалаабыт – ыарыыланан кыайан срэр кыаа суох. Бааыран.

Ааттаах ырыаыт Ырыа Чкттр диэн баар . Ол Ырыа Чкттр бэрт срдээх элбэх, отут ырыалаахпын диэн бэйэтэ кэпсиир .

Дьэ, биир баайга Ырыа Чкттр клэйдии кэлбит. Бу дьиэлээх кии илим баайа олорор . «Дооор, дьэ, чгэй да илими баайа олорор эбиккин», – диэбит.

«Ээ, чгэй буолумуна. Дьэ, эйигин ааттаах ырыа кии дииллэр ээ. Бу илимэ балык туппат гына ыллыа этэ дуо», – диэбит.

«Тыый, ыллаан буолумуна», – диэбит.

«Чэ эрэ. Сакалааттаыах. Ыллаар эрэ. с кннээх тэ балык туппатаына, мин кмс ннээх, ыыырдаах аты биэриэм. Балык туттаына, эн миэхэ сайын устата отто охсон биэриэ», – диэбит.

«Ээй, дьэ. Сп», – диэбит.

Сакалааттаспыттар. Илии тутуан сакалааттааллар . Ону атын кии араарар . Илиилэрин. Ол кии, хайалара кыайар да, манньа ылыахтаах .