Мин ол Тыкый Сырааа баар тн бастаан 1968 сыл кнгэр, кэлин эмиэ 1984 сыл кнгэр мухаа сылдьан крбттээхпин. Ол онно кэлии да крбэр тх бааналара, кубарыа хатан баран, сс да тулуктаан тураллара.

Нина Январьевна Симонова (1953). Ленскэй, Орто Наахара. рдк рэхтээх, учуутал.

Кбргэн диэн сир олохтоохторун кбргэттэр дииллэр.

Кбргээ Тэриэскиттэр кэлбиттэр. 5–6 ыал кэлбит. С иитиитинэн дьарыктаналлар . Кбргэттэри олорбут сирдэриттэн рэн кэбиспиттэр.

Онуоха туран, кбргэттэр с тэрэллэр. Бастаан Аанньаахха кинээстэригэр, лхмээ – кулубаа, онтон Дьокуускайга Киин Суукка сбттэр. Дьокуускайтан: «Кбргэттэр кэллиннэр», – диэн сурук кэлбит. Онно барарга кырымахтаах саыл мунньубуттар. Ол саана кбргэттэр Сиэн Трд диэн сиргэ олорбуттар. Биирдэ ол Сиээ балыктыы сылдьан, биир сордоу ылбыттар. Сордонорун иин хайытан крбттэрэ, тааы сиэбит эбит. Таастан уот кндээрэ тэр. Дьиктиргииллэр, саба тутан кэбиэллэр. Ол таастара эрбэх саа . Ити таастарын саылларын кытта бииргэ Дьокуускайга илдьэ барбыттар. Суут тойонун дьиэтигэр киирэллэр. Тойонноро хоугар олорор эбит. Кбргэттэр: «Саылларбытын уурталыахха», – дииллэр. рт рдгэр буолбакка, биир-биир кэккэлэччи уурбуттар уонна били таастарын биир саыл ртн анныгар ууран кэбиспиттэр.

Тойонноро хоуттан тахсыбыт, дорооболоругар хардарбатах. Саыллар рлрн крр атаынан тиэрэ уурталаабыт. Кбргэттэр аыйаы уурдубут быыылаах дии санаабыттар. Онтон тойон били тааы кр биэрбит уонна хоугар илдьэ киирбит. Сотору буолаат, хоуттан тахсыбыт. Дорооболоспут, кимнээхтэрин ыйыталаспыт. Дьыалаларын дьллээбит уонна: «Тэриэскиттэр кстннэр», – диэн кулубаа сурук ыыппыт.

Онон Тэриэскиттэр Кбргэнтэн кспттэр. Биир Тэриэскин Бэлиэдэйгэ барбыт, биир – Чамчаа, биир – Блгэ, Хочо диэн сиргэ, биир – Ннэ баыгар, биир – Наахараа.

Владимир Иванович Попов (1904). Ленскэй, Бэтинчэ. 1979 с. кэпсэппитим.

Ат Кытыла диэн сир. Былыр срк аты срдэллэр. Сунтаартан киллэрэн срдэллэр этэ. Трт Килиэп диэн кии срк аттаах этэ. Моол диэн. Нэлэкэ диэн клгэ таххан, биир дьахтарга килиэп биэрбит. Трт килиэби. Тн онтугар барбытыгар: «Киминий?» – диэбит. Ону: «Били, трт килиэп», – диэбит. Ону дьон истибит уонна Трт Килиэп диэн ааттаабыттар.

Дьахтар хоойугар киирэбин диэн ааттанан хааллаа ол.

Фаина Васильевна Захарова (1930). Ленскэй, Орто Наахара нэилиэгэ. 2002 с. кэпсэппитим.

Арассыыйаттан биир саллаат куотан кэлбит. Лена устун тспт. Бэлиэдэйгэ диэри. Онтон Бэлиэдэйтэн Ннээ тспт. Сиинэн. Захаров диэн ньууча эбит. Хомустаах диэн кл рдгэр тахсыбыт. Кураанах сиргэ олохсуйан, сибиэбийэ туттан олорбут. Ол олорон, Хомустаах Кл, хоруу хаан, Ннэ рскэ тэрэн кэбиспит.

Орто Наахараа олорор Тартыыйап диэн баай кии эбит. Ол кии, ол сири уутун тэрэн, ходуа оостуохтаах эбит. 40 киилээх кэлбит. Хоруу хааары.

Онуоха ньуучата хайы-ахха хаан бтэрэн кэбиспит уонна: «Мин сирим, мин хаспытым», – диэн ртэлээн кэбиспит. Онтон, саха кыыын ылан, кэргэннэммит. Олохсуйбут, с уолламмыт. Ол уолаттарыттан барта буолуо ол Сахаараптар.

Ити былыргы Кэтириинэ Торуой саана буолуо.

Ити кини уолаттарыттан скээбит Захаровка диэн тлбэ этэ.

Дмитрий Петрович Соркомов (1938). Муома улууа, Тблэх. 1982 с. Тблэххэ суруйбутум.

ХАТЫС

Мин, бэис кылааска рэнэ сылдьаммын, ити былыргы йээннэри, остуоруйалары, дьон кэпсээннэрин истэр, кэрэхсиир этим. Холобур, онтон биир истибит йээмминэн, бу бииги ээ ттбтгэр турар Хатыс рэх олохтоох киитин туунан маннык.

Оччолорго бииги сирдэрбитигэр табалаах эбээннэр биирдии ыалынан сир аайы олохсуйан олорбуттара. Ол курдук бу Хатыска биир оннук оото-уруута суох, эмээхсининээн иккиэйэх, кии аыйах таба слээх олохсуйан олорбуттара биллэр. Оонньор, лэтин быыыгар, тыа булдунан дьарыктанар идэлэээ.

Ити курдук кини бултаан-алтаан, бу Хатыс Эбэтигэр олордоуна, биирдэ, кр диэххэ, икки оолоох, кэргэннээх эдэрдии соус эр кии ыалынан кн кэлэр.

Хатыс бу киини дьиктиргиир. Кини хантан кэлбитин, туох соруктаах кэлбитин ыйыталаар. Анараа кии мин бачча сааым тухары онно-манна сир ттн крдн, кии олохсуйуох сирдэрин туохтуубун. Онон эйиэхэ бу эбээр эйиигин кытта бииргэ сылдьыан, кини булдун-аын, сирин-уотун сиилии крн барыам этэ. Мин, бу ыччаттардаах кии, бу эдэр сааспар бм чгэй сири булан олордоллор диэн сылдьабын.