Ол кэнниттэн Т?б?ктээхэптэн с?бэлэтэр, ыйытар элбээбитэ, исхиэмэ о?орторуон ба?алаах уочарата да баар буо-лан ылара. Онон Бэриэт билиитин, сыы?аны була охсорун, ону бы?а суолун тобулан о?ороро т?ргэнин ту?унан институкка номох курдук кэпсээннэр элбээн барбыттара…

Командировкалар быыстала суох буолбуттара, сырыы кэ?ээбитэ. Сойуус сибээ?игэр ?лэлиир Россия, Прибалтика, Украина куораттарын научнай уора?айдарыгар ыйы-ыйынан сылдьара. Ол тухары Саха сирин у?ук Бар?а дэриэбинэтин уолун билиитин-к?р??т?н, сатабылын с????чч? к?ст?р?, элбиирэ. С?бэлэтэр-амалатар да?аны онтон итэ?э?э суох этэ.

Са?аны айыахха айылаах ки?и элбэх б??? ээ, миигинниин биэс хаа?ах диэбиккэ дылы. Дьэ, ону олоххо киллэрэр олус да ыарахан, бадьыыстаах, эриирдээх буолар эбит. Маннык салгыы барда?ына дойдубут Сэбиэскэй Сойуус барахсан сайдыыттан хаалара ыраа?а суох буолсу бы?ыылаах.

Барытын туорайда?а, сатаммат, ханнык эрэ бала?ыанньа?а с?п т?бэспэт, маннык стандарт суох диэн сабыта баттыыр б?р?к?рээт на?аа да элбэх эбит. Оттон, до?оттоор, са?а айыллыбыкка патент биэрэ охсон, ол оннук наадалаах «стандарт» диэннэрин и?эрэр туох айылаах ыараханнаа?а буолла?! То?о ол табыллыбатый? Ким да билбэт. Барыта чып кистэлэ? бы?ыылаах. Бу бэрэбиэркэлиир дьону? бары ааттаах-суоллаах, урукку ?тт?гэр ???л??х кырдьа?астар. Ол чыыннарынан-хааннарынан саба баттаан олороллор, кинилэр эппиттэрин, му?ур у?угар т?м?к о?орбуттарын утарсар ки?и баара да биллибэт.

Дьэ дьикти! Араа?а, ити партиябыт тойотторо бары кырдьа?астар мустан ??лээннээхтэрин эрэ истэр, кимиэхэ да?аны сабардаппат бала?ыанньалара букатыннаахтык олохтоммут курдугар тахсар. Бочуоттаналлара с?п. Ону ким утарыай, суох. Ол эрээри са?аны утарсар, саба баттыыр дьону ба?ас тохтотуох, туоратыах баара, сынньала?нарын ?ч?гэйдик тэрийэн баран…

Билэрэ-к?р?р? элбэх, ымпыктаан-чымпыктаан ырытар исписэлиис буолан Бэриэт исхиэмэлэрэ сигналлары хас эмэ т?г?л т?ргэнник, бы?аччы тиэрдэр кыахтаахтара. Ол к?ст?н турар кырдьыгын ?рд?нэн ханнык эрэ бала?ыанньа утарар, эргэрбит «стандарт» к???ллээбэт. Элбэх утарсыы, му?ур у?угар хаайтарыы буолар. Хайыаххыный – уларытыы, кэ?этии буолар, онон сибээстээн ?йд??х-хаанынан сигнал бытаарыытын олохтуурга тиийэ?ин!

Бэриэт Сиидэрэбис сэбиэскэй тутулу аты?ыраабыта – ханнык да дьыаланы анал ??рэхтээх исписэлиис эрэ би-лэрин, ол кырдьыгын билэн туран, ону партия эрэ билэр, сатаан дьа?айар, олоххо киллэрэр диэни илэ итэ?эйбэт буолбута. Бу с??рг? ситими кини олох сайдыытын туорма?ын бы?ыытынан билиммитэ. Ол эрээри ону кэпсиир-ипсиир кутталын элбэх холобуртан к?рб?тэ – инники оло?ун санаан дьаахханара, онно бастакы т?р??т?нэн кулаах э?этин дьыл?ата этэ.

«Сэбиэскэй Сойуус сайдыыттан хаалла?ына хайдах, туох буолан и?эрэ буолла?» – диэн ыйытыгы куруутун ?й?гэр тута сылдьара.

Новосибирскай куоракка ??рэнэр саха ыччаттара сыл аайы сайыны к?рс? ы?ыахтыыллара. Бэриэт онно чох хара харахтаах, у?ун су?уохтаах, сибэкки ойуулаах сиидэс былаачыйалаах, сэмэй ба?айытык тутта сылдьар курбуу курдук у?уохтаах кыы?ы бэлиэтии к?рб?тэ.

Кыыс кини билэр дьонун, аммалары, кытта сылдьара, биир хампаанньа бы?ыылаахтара. Кини билсэр дьонун-сэргэтин к?рс?н дорооболо?он, кэпсэтэн-ипсэтэн баран, сотору ол кыыс баар б?л???р тиийбитэ.

– Дорооболору?! – быйыл эргиэн институтун б?тэриэхтээх Амма ыччата Петя уонна кини кэргэнэ Света илиилэрин хардары-таары бобута харбаан э?эрдэлэ?ээт, кыргыттар диэки хайыспыта. – Саргы, дорообо! Хайа ха?ан сыа сиибитий? – ?рд?к? куурус кыы?а табаарыстаа?ын билэр, кинилэр холбо?оллорун курдук истибит буолан к?лэ-??рэ ыйыппыта. Кыыс кытаран хаалан баран: «Привет!» – диэн судургутук хардарбыта.

– Бу Сардаана диэн, мин биир дойдулаа?ым, – Петя Бэриэт интэриэ?иргии к?рб?т кыы?ын оргууй окумалыттан ылан бэттэх диэки чуга?атан били?иннэрбитэ. – Биир нэ?илиэкпит. Ксенофонтовтар диэн ыаллар мааны кыыстара. Мин курдук эмиэ эргиэн институтугар ??рэниэхтээх, ол эрээри кини ???с кууруска бы?а киирэр.

– Бай, ол хайдах? – Бэриэт кыыс сандаархай хара?ын утары к?р?н туран, тугу да анаара барбакка ыйыппыта, онтон бэйэтэ да со?уйбута.

– Кооперативнай техникум кэннэ, – Сардаана бы?аарбыта уонна илиитин утары ууммута.

– ?ч?гэйдик ??рэммит о?олорго салгыы ??рэнэллэригэр путевка биэрэллэр ээ, би?иэннэрэ. Онон кини быйыл ??рэххэ бы?а киирэр. Бу манна билсэ кэлэ сылдьар, – диэн Петя си?илии бы?аарбыта.

– Олус ?ч?гэй! – Бэриэт кыыс илиитин туппутун ы?ыктыбакка туран чахчы ??рэн, долгуйан туран э?эрдэлээбитэ. – Ааты? да кэрэтэ бэрт дии. Амма бэлиэтэ бэйэтинэн турар, – диэн баран олус исти?ник мичээрдээбитэ.

Кыыс ити тыллартан кыбыстан имэ сардаана сибэкки курдук кытара кыыспыта.

– Мин буолла?ына Бэриэт диэн уу сахалыы ааттаахпын, – кини сытыы бэйэтэ хайдах эрэ симиттибит курдук буолбута, илиилэрин ханна гыныан билбэккэ ?тт?ктэрин сууралаабыта. Ол да буоллар син кыанан: – Манна сибээс институтун б?тэрэн баран ол институппар бэйэтигэр ?лэлиибин. Онон куорат кырдьа?ас олохтоо?обун, – диэбитэ уонна бэйэбин на?аа арбанан эрэбин ээ дии санаан к?лб?тэ буолбута.

– Бэриэт Сиидэрэбис улахан научнай-чинчийэр лаборатория тутаах, олус диэн наадалаах, тарбахха баттанар биир чулуу ?лэ?итэ.

– Петя, бээрэ, тохтоо, – Бэриэт табаары?ын илиититтэн тардыбыта.

– То?о, до?оор? Тугу эрэ сымыйанан кэпсиир буолламый… Барыта кырдьык, – диэн баран Сардаана диэки эргиллэн: – Космическай сибээс са?а ситимнэрин к?рд??р, булар, ону олоххо киллэрэр би?иги ?йд??б?т дьыалабытынан дьарыктанар бэрт дьээбэ ки?и, – диэбитэ итиэннэ дьэ ситэри кэпсээтим бы?ыылаах диэн тохтоон хаалбыта. Онтон к?лэ-к?лэ: – Сардаана, бу уолу ?ч?гэйдик к?р, билис. Аны бэйэтэ ки?и киэнэ бэрдэ, табаарыс, до?ор киэнэ талбыта, дьо?уна, – дии-дии, дьэ сиэрэ ситтэ диэбиттии Бэриэти санныттан таптайбыта.