Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч
Шрифт:
Наташа. Ёсць адзіная праўда: я кахаю цябе.
Сяргей (выбухнуў). А тое, што я сын злодзея, махляра, – гэта ты ведаеш? А ты ведаеш, якія памыі будуць ліць на нашу галаву? А ты ведаеш, што ніхто не паверыць мне?
Наташа. Я ведаю. Анэля мне сказала.
Сяргей. Шкада, што я сам не паспеў сказаць.
Наташа. Таму я і маўчала. Хацела даць табе гэту магчымасць. Іначай ты ніколі не дараваў бы мне.
Сяргей. I табе быць зараз са мной? Табе, перад якой я хлусіў.
Наташа. Ты не адказваеш за чужыя грахі.
Сяргей. Я еў крадзены хлеб. Гэтага досыць, каб ніколі не паважыць сябе.
Наташа. Гэта значыць толькі тое, што ад гэтага хлеба трэба адмовіцца. Краў не ты.
Сяргей. Грахі бацькоў – мае грахі. Ён – гэта я. Я зараз усё ненавіджу: кнігі, музыку, цябе. Усім гэтым я займаўся на крадзенае.
Наташа. З горам сваім носішся? Хіба гэта па-мужчынску?
Сяргей. Мужчына я ці не мужчына – гэта я хутка давяду. Але зразумей і ты мяне. Усё, чым я жыў дагэтуль, што лічыў сваім, – усё гэта фальш. Любоў бацькі да мяне, шчасце маці і Янкі, бясхмарныя апошнія дні Альжбеты, мая будучыня, мае мары – усё будавалася на хлусні.
Наташа. Сяргей, ты ўсё ж любіш мяне.
Сяргей. Я цябе не люблю.
Наташа. Тое, што ты мне сказаў, не можа быць падставай для разрыву. Калі сапраўды кахаеш. Я не хачу цябе пакрыўдзіць. Ты вельмі добры – я ведаю. Але мае думкі, трывогі, – чаму ты аб іх не думаеш? Чаму не думаеш, – як цяжка мне?
Сяргей. Кожны здыхае сам-насам. Кампанія для гэтага – без патрэбы.
Наташа. Громкія словы... Сярожа, ты ўсё адно лепшы за ўсіх. (Устае і сядае да яго.) Якія мне справы да таго, што яны скажуць, якімі вачыма паглядзяць? З табою мне паўсюль будзе добра. Ты светлы. У цябе разумны лоб, прамыя вочы. З табою – хоць у багну. Я ж буду ведаць, хто ты.
Сяргей. Я не хачу, каб ты... у багну. I што мне да таго, што ты будзеш ведаць.
Наташа. Сярожа, харошы мой.
Сяргей (амаль у непрытомнасці). Я не хачу! Пакінь мяне і ніколі, ніколі больш... Я не люблю цябе.
Наташа. Сяргей!.. Добра, Сяргей. Ты прыцярпіся, звыкні. Я абавязкова буду поруч.
Сяргей. Кожны здыхае сам-насам. Ідзі.
Альжбета (у дзвярах). I крычыць, і крычыць. Няўжо гэта нельга ціха? Сярожа, там да цябе гэтая халтама.
Сяргей. А, Анэля. Ну што ж, чым горш, тым лепш.
Наташа. Ёй нельга сюды. Зрабіць дому такое – і яшчэ прыходзіць.
Сяргей. Які дом, які сын гаспадара – такія і госці.
Альжбета. Хадзем, Наташачка, пакуль да мяне. Хай ён сабе тут, дурань, адзін куражыцца. Э-ех, Сяргей. Разумны ты, а галава ў цябе дурна-ая, накшталт гарбуза на градзе... За такія адносіны да дзяўчат цябе перад рэвалюцыяй проста застрэлілі б з пісталета на законнай падставе. Бывалі такія выпадкі. (Абдымае Наташу за плечы і ўводзіць яе.)
Сяргей. З пісталета на законнай падставе... I Наташу пакрыўдзіў. Усё ідзе да аднаго. Нават цікава... якой свіннёю можна стаць.
Анэля (уваходзячы). Адзін. Сумны стары хлопец. Добры вечар, Сяргей.
Сяргей. Добры вечар. Сядай у крэсла. Глядзі на агонь. Маўчы.
Анэля. Сяду. А маўчаць не трэба.
Сяргей. Усё адно нічога разумнага мы не скажам. Будзем лухту вярзці.
Анэля. Caballero, нельга сказаць, каб вы былі ветлівы.
Сергей. Я не іспанскі гранд, каб быць ветлівым. Радаслоўная не тая.
Анэля. Пакутваеш усё. Не думала, іначай маўчала б.
Сяргей. Першую добрую справу зрабіла і шкадуеш.
Анэля. Бачыш, нават ты, Сяргей, праўды не любіш. Эх, дарагі, плюнь. Жыццё такое кароткае. (Устае, ходзіць па пакоі, напявае ціхутка, з мімікай. Сяргей з цікавасцю, як за невядомай жывёлай, назірае за ёй.) На ўсякае глупства звяртаць увагу – некалі будзе жыць.