Шрифт:
— Ведаю,— разгубіўся Карнюшка.— На ланцуг.
— На сумленне сваё!
У натоўпе загаманілі.
— Не разумею я сучаснай вёскі,— працягваў Акцёр,— і што за людзі там жывуць — невядома! Там усе такія, як ты?
Карнюшка засоп.
— Ды не,— сказаў Студзнт,— ён выключэнне.
— Спецыяльнасць нават ёсць — забойшчык жывёлы,— гнуў сваё Мешчанін.— Днямі ў мясцовай газеце вычытаў: патрабуюцца вучні.
— Вясёлага мала,—згадзіўся Філосаф,—але ж, мяркую, некалі чалавецтва не стане есці жывёл.
— Каго ж яно будзе есці?
— Генная інжынерыя. Уплываючы на гены, можна вырошчваць, напрыклад, спецыяльных мясных чарвякоў. Завёў сабе дома такога і адсякай па кавалку. А ён будзе рэгенерыраваць, аднаўляцца. Кармі толькі. Пазбавімся ад зброі, зоймемся медыцынай, і людзі, магчыма, будуць жыць па трыста ці пяцьсот гадоў.
Студэнт не згадзіўся.
— Малаверагодна,— сказаў ён.— Я вось чытаў, што Сусвет увогуле імкнецца да неарганічнага стану. I мы не ведаем нашых аналагаў, ці ж гэта не дзіўна?
Філосаф аспрэчыў:
— Розум прывядзе нас да братоў. Існуюць жа недзе іншыя цывілізацыі.
— А я не веру ў розум, не гаворачы аб цывілізацыях,— сказаў Акцёр.— Ці такі ўжо ён мэтазгодны? Пакуль што розум толькі разбурае. А калі менавіта ён прыводзіць від, які ім надзелены,
да экалагічнага тупіка? Існуюць жа думкі, што працягласць жыцця чалавека як віду максімум некалькі стагоддзяў — з пачатку работы першага радыёперадатчыка.
— Чаму радыёнерадатчыка?
— Радыёхвалі. Іх можна слухаць за сотні светавых гадоў. Але ж мы нікога не чуем. Пустэча. Можа, хто і быў, пакаўкаў крыху, як мы, і —гамон!
·Навокал зноў засмяяліся.
— Усё залежыць ад нас,— запярэчыў Філосаф.
— Лухта! — сказаў Акцёр.— Чалавек — гэта не гучыць горда! Занадта паўсюдна гора, каб спяваць сабе асанну!
— Мо ўсякае арганічнае інстынктыўна мадэлюе варожасць у адносінах да розуму, бо адчувае, што ён у рэшце рзшт прынясе яму пагібель? Чаму ў блажэнных, у юродаў няма ворагаў?
— А раптам усё яшчэ болып складана? Мо сатанінскія сілы змагаюцца з намі? А поле бітвы — наша Зямля?
Навокал загаманілі. Гутарка цікавіла многіх. Карнюшка слухаў з разяўленым ротам. Крыху ўбаку маўкліва стаяў Мастак.
— Я падтрымліваю,— раптам сказаў Мешчанін.— Вось знікне азонавае покрыва, загінуць жывёлы, дык ці доўга і мы працягнем пад купаламі са штучнага шкла?
— У свеце, можа, няма мэты і сгнсу, а жыццё выпадковае,— буркнуў Студэнт.
— А калі яно не выпадковае?
— На што намякаеш?
— На тое, што і ты.
— Бадай. Але як праверыць?
— Праверыць то і нельга! Але ж якая малая імавернасць падзей, які ланцуг паслядоўны!
— Можа, тэхнакраты хаваюць ад нас нешта, нібы старажытныя жрацы? — спытаў Філосаф і зноў пакратаў адзін з пярэдніх зубоў. Зуб хістаўся.
— Ёсць шмат, Гарацыо, на свеце таямніц,— уздыхнуў Акцёр.
— Хто многа ведае, той дрзнна спіць...
Спрэчка працягвалася.
— Кажаш, генная інжынерыя? — зноў узвысіў голас Акцёр.— Але ж гэта выраджзнне ўсяго і ўся! Адны яе сумленна прымяняць будуць, другія — на зло!
— Сітуацыя не безнадзейная,— стаяў на сваім Філосаф.— Усё будзе можна кантраляваць.
— А СНІД? Яго як кантраляваць? А землятрусы, азонныя дзіркі, смог?
— Мяркую, пачатак ёсць,— змрочна ўсміхнуўся Студэнт.— Фініш ужо блізкі. Садом і гамора.
— Так,— сказаў Акцёр.— Мо Страшны Суд ужо даўно пачаўся, а мы не ведаем.
— Калі — даўно? — спытаў Мешчанін.
— А вось калі ўключыўся першы радыёперадатчык. Калі першае балота асушылі.
— Містыка,— сказаў Філосаф.
— I ўсё-такі жыць цудоўна,— вырвалася раптам у Студзнта.— Нават ваўком на ланцугу. Але я супраць усзх ланцугоў у свеце.
— Ціха! — Акцёр узняў руку.— Вернемся да справы. Студэнт мае рацыю: гэта жывёла павінна стаць вольная!
— Так, так, вольная,— загаманілі, заківалі навокал, толькі Карнюшка маўчаў.
Філосаф падтрымаў Акцёра.
— Адпусці ваўка,—звярнуўся ён да Карнюшкі.
— Я яго адпушчу, а ён дзіцё сустрэне дзе-небудзь ля вёскі ды загрызе — што тады? — спытаў Карнюшка.
У натоўпе прыціхлі.
— Ды ён ад аднаго выгляду чалавека ўцячэ,— тыцнуў на Лупа Акцёр.— Мы абрыдлі яму горш за ўсё!
Ігар, які слухаў размову і адначасова назіраў за Лупам, раптам так хутка, што ніхто не здолеў яму перашкодзіць, кінуўся да ваўка і апынуўся перад ім. Луп уздрыгнуў ад нечаканасці і прыўзняў сваю цяжкую галаву. Усе раптам прыціхлі, а Акцёр сутаргава сціснуў рукі. Ён памкнуўся следам за сынам, але інтуітыўна адчуў, што яго дапамога можа скончыцца дрэнна, бо напад звера можа быць некантралюемы, а яго словы проста глупства, і спыніўся.