Бечык Варлен
Шрифт:
Ах, Шурка Бабурка, лепшы мой аднакласнік, таварыш па парце! Не ты з класа першы туды пайшоў, але чаму, нашто так недарэчна і рана...
Твой свет — свет цішыні і вечнасці... Колькі ўжо там: Сярожык Нальгачоў, Коля Кепець, Ігар Хадановіч, Саша Міклуш, не кажучы пра тых, што рана знікалі паўзбоч: напрыклад, Лёня Яцук або Ларыса Кручонак, вучань мой слаўны Адалій Кляніцкі і... доўгі спіс. I нікога з іх нават фатакартак няма, і яшчэ жывуць іхнія маці... 1
Хіба так трэба жыць, думаць, дыхаць, працаваць, а галоўнае — знацца з людзьмі, калі яны — лепшыя, прыгожыя, рана сышлі, а ты вось маеш ласку жыць, хоць лес мог бы выбраць і цябе, што было б больш, можа, справядліва.
I нават цяпер — нічога не рабіць — значыць песціць сваю самоту...
7.6.
Увесь час (ужо тыдні са гры) суха, сонечна, горача. Дачнікі сабе пырскаюць ваду на агароды, а вось на палях пагроза засухі.
Перад сарака гадамі ўжо вычарпаны ўсе авансы, цяпер — будзень жыцця без маладосці, дужасці, перспектывы. Адзін толькі рэсурс — воля, скіраванасць і праца.
Пераправерка стымулаў?
Чаго хочаш? Да чаго імкнешся? Чым жывеш? Галоўны дакор і страх - велічыня страчанага. Колькіх людзей прамінуў, як недарэчна драбніўся, як многа мітусіўся, прытвараўся, сябе і іншых падманваў...
Не мець дзяцей. Цяпер ужо добра адчуваеш, якая гэта страта.
Богомил Райнов «Табачный человек»: «Мы всегда носим в себе своих покойников, а уж то, как мы их чувствуем, — покойниками или живыми людьми, — в большой степени зависит от нас самих».
А. С. Пушкин:
Пора, мои друг, пора! покоя сердце просит —
Летят за днями дни, и каждый час уносит
Частичку бытия, а мы с тобой вдвоем
Предполагаем жить, и глядь — как раз умрем.
На свете счастья нет, но есть покой и воля.
Давно завидная мечтается мне доля —
Давно, усталый раб, замыслил я побег
В обитель дальную трудов и чистых нег.
«Глупость и подлость универсальны», и тем беспощадней, когда союзниками их становятся дурной вкус и власть.
9.6.
Да 9-га чэрвеня — гарачыня, сухое паветра, чаканне дажджоў. Усяго 2—3 скупыя дожджыкі, якіх не хапіла нават прыбіць ныл. Гэтай ноччу — маланка, грамы, але зноў нядоўгі і малаводны дождж. Цяпер — пахаладнела.
Як добра было ісці на электрычку і думаць (у мінулы панядзелак): навакольны свет, расхінутая прастора, свежасць паветра — усё было для душы як спеў, і хацелася ісці і ісці, ад ранку да цемнаты, і гаманіць з добрым сябрам, а не горш — з прыгожай сяброўкай, пераплываць рэкі... Але набягала новая стомленасць, і — без запісу — знікла тое лёгкае і радаснае адчуванне.
Уражанне — не ў вывадах, а ў множнасці адчуванняў, глухіх (невыразных) і праясненых.
«Сильна та власть, которая не вся употреблена, мудра та мудрость, которая не вся высказана».
Лев Озеров. Читая Пришвина:
Сиянье снега в феврале
Поэт назвал весною света.
И вот — по милости поэта —
Весны чуть больше на земле.
16.7.
Усё яшчэ — дзякуй ім! — знаходзяцца раптам кнігі, што ўстрывожваюць, уздымаюць на незвычайную вышыню, дзе так трудна і так светла сэрцу. Тут усё становіцца душэўнай неабходнасцю, і тут — у кожнай наступнай старонцы ўсё новае і такое ж свежае, трывожнае, знананечаканае. I апаноўваюць слёзнасць і роздум, узнікае рашучасць да мужных і простых учынкаў, і вяртаецца надзея, што ты яшчэ не зусім гіблы, калі д'аецца табе гэтакае глыбокае перажыванне.
Перачытваў «Живи и помни» Распуціна. I там, дзе Гуськоў і Насцёна бачылі «обоюдный» сон, як не ўздыхаць, не плакаць — за Насцёну, за ўсіх.
Хочацца жыць толькі шчырасцю і працай — а без гэтага не можа быць шчасця.
А. Межиров («НМ», 1979, № 7, с. 147):
Льется дождь по берегам, по ивам,
Приминает цветы на лугу.
Стало горе мое молчаливым,
Я о нем говорить не могу.
Мне желанья мои непонятны,
Только к цели приближусь — и вспять,
И уже тороплюсь на попятный,
Чтоб у сердца надежду отнять.
...Не печалься о разрыве. Стал букет еще красивей Оттого, что он увял."
19.6.
У апошнім «Голасе Радзімы» нататка Г. Каханоўскага «Сто раманаў». Сцвярджае, што раман Б. Сачанкі «Вялікі Лес» — «соты раман бел. літаратуры». I яшчэ: «У 1976 годзе пяройдзены рубеж пяцісотай аповесці». Як ён гэта вылічваў, невядома. Але цікава.
20. 6.
Піша Гранін: «...каким душевным здоровьем надо обладать, чтобы чувствовать счастье от ежедневного преодоления».
У жыцці чалавека бывае раптоўны момант вострай пераацэнкі сябе і ўсіх каштоўнасцей (напрыклад, хвароба). Але для мастака гэта, уласна, — кожны твор.
Дарэчы, як піша Валянцін Распуцін пра шчасце Насцёны — хай кожны сабе возьме:
«С малых лет Настена, как и всякий живой человек, мечтала о. счастье для себя, наделяя его своим, с годами меняющимся представлением. Пока ходила в девках, и счастье ее тоже гуляло легко и свободно, в любой момент оно могло нагрянуть отовсюду, все четыре стороны для него были распахнуты. Так и грезилось: она стоит посредине, а оно, заигрывая, подлетает то слева, то справа, дразнит, щекочет мимолетным ласковым касаньем, зовет за собой и до поры, оставив обещание, отлетает. Так его много было, столько в нем чудилось красивой, непознанной радости, столько любви и удовольствия, что не терпелось тут же окунуться в него и купаться, купаться, тратя его напропалую каждый день и каждый час, чтобы не оставить после себя сиротою...» I не спыніцца — далей будзе складаней.