Бечык Варлен
Шрифт:
И нищенка с болью ей вопиет:
«Коль сердце твое, как скала,
Так стань же и телом, как камень тот,
Что убогим ты подала!»
Генрих Манн. «Молодые годы короля Генриха IV» (М., ХЛ, 1978, с. 510):
«Он избрал путь борьбы: но спросил ли он себя, что означает этот путь? А означает он прежде всего — готовность выносить, не уклоняясь от них, многие страдания, зачастую либо напрасные, либо почти бесполезные. В жизни не начинают с больших и решающих битв».Алег Лойка («Маладосць», 1979, № 9):
Не год карціць мне і не век...
Вавек мне не забыць:
Калі я у свеце чалавек,
Свет мусіць вечным быць!..
Вось, вось яны, жыцця парогі:
Святло — святлом, а ценем — цень,
I дзень, пражыты без трывогі,
Ужо зусім нібы не дзень.
I дзень, пражыты без натхнення,
Без радасці і без цярпення,
Без вытрымкі, непрымірэння,
Пераадолення, здзяйснення,
Ужо зусім нібы не дзень.
«Достоинство обдуманных речей» (Баратынский).
В. Шкловский. «Воспоминания о Паустовском»:
«...уже поэт Навои говорил своим ученикам:
«Если хотите быть золотом и драгоценными камнями, будьте землею. Землею будьте! — говорю я вам».
Р. Барадулін — талент шчодры, дзівосны, радасны, балючы, пяшчотны. Радзіма, народ, роднае слова, песня.
Вобраз бацькі.
Нацыянальная стыхія і далеч інтэрнацыяналістычных даляглядаў.
Арганічны дэмакратызм і гуманістычнасць, шчодрасць успрыняцця, пезвычайная пластычнасць.
Імя і творы яго знаходзілі на старонках самых строгіх анталогій, і гэтыя творы з высокай годнасцю і сапраўднай дасканаласцю прадстаўляюць беларускую паэзію і наш народ у велізарным сусвеце чалавечай культуры.
Выдатныя вершы «Бацьку», «Палата мінёраў», «Світанняў я з табой не сустракаў», «Трэба дома бываць часцей», «Нянечкі».
Багацце і разнастайнасць таленту: пранізлівая лірыка, шчодры гумар, драматызм успрыняцця і радасная адкрытасць прыгожаму, незвынайная лёгкасць палёту і загружанасць сучаснай складанай праблематыкай жыцця і часу. Гульня гукаў, чарадзейства колераў, непаўторная музычнасць, дзівосная слоўная эксцэнтрыка, асацыятыўная вынаходлівасць, віртўозны артыстызм, аж да гульні са словам, сапраўдны бляск імправізацыі і глыбінная вынашанасць душэўна, па-грамадзянску важных высноў.
Гумарыст, парадыст, перакладчык Ясеніна, Лоркі. Лаурэат прэмій — Маск. фестывалю, ЛКСМБ, Дзярж. прэміі БССР.
Належыць да тых паэтаў, якіх радасна чытаць, пра якіх радасна гаварыць (і ніколі ўсяго не скажаш) і без якіх немагчыма ўявіць ні нашу паэзію, ні сябе самога. Яго творы — актыўная і важная частка духоўнага багацця народа.
Паколькі я не стану зараз цытаваць, маё слова пра паэта можа здавацца дэкларатыўным. Але вершы паэта многім тут добра вядомы, ды мы іх сёння багата чуем.
Сухамлінскі цытуе Гейнэ:
«Каждый человек — это мир, который с ним рождается и с ним умирает. Под каждой могильной плитой лежит всемирная история».
4.3.
Снежная замятуха. У мінулыя дні: аж белае ад пушыстых і буйных сняжынак паветра, а раней — сонца, сонца, холад і адліжнасць на сонцы зімовага з вясною. Цяпер: дробны снег з парывістым моцным ветрам, намакрэлыя насы грамадзян, сыпкія думкі, што разлятаюцца ў бясконцай маркоце.
Творчае жыццё магчыма толькі праз намаганне і дзеянне. Калі іх няма — ізалюешся ў прыватным, адступаеш ад свайго характэрнага. Форма, магчыма, таксама вымагае напружання. Яна «трымае» і мабілізуе змест. Ненапоўненая яна адразу ж адчуваецца пустой, полай— як бутафорскія гіры, якія выкарыстоўваюцца на цыркавой арэне.
Лермонтов:
И не хладеет гордая душа;
Судьба ее так скоро не убьет,
А лишь взбунтует.
Твардовский:
Братство павших и живых
Да пребудет в чести.
У нас жыве інстынкт самазахавання: людзі гінуць, калечацца, хварэюць, а мы ледзьве не імкнемся забыць гэта, адгарадзіцца. Ды і як іначай — усё ж у душу не забярэш. Тады зусім не стане святла і радасці, зрэшты — і мэты, і пошуку, і веры ў будучыню. Але жыццё суровае: вось памёр блізкі друг, вось дайшло гора да самога цябе, і людзі да яго прылучаюцца, і ты ўжо не збоку, а ў самым цэнтры хвароб, смярцей і няшчасцяў.
Учора — аварыя аўтобуса, паводле газет — 21 смерць, а яшчэ ж калецтвы. На маскоўскіх могілках — аэрафлотаўскія калектыўныя, брацкія магілы. На фота — маладыя лётчыкі і красуні-сцюардэсы...
У свеце — жорсткасць, разгул рэакцыі, дэмагічныя маршы і дэмаршы. У нас многа ўсялякай свалаты, аж страшна, але ж на Захадзе сама сістэма свалачная, жорсткая, подлая. Шах Ірана змардаваў і абрабаваў свой народ, але мае магчымасць затуліцца і беспакарана заканчваць свае дні.
Блок:
Бороться с мраком и дождем,