Шрифт:
Турбота
Хто супроць маёй улады — Свету беламу не рады, Бо таго я днём і ноччу Цемрай вечнаю марочу, Вочы й зоркаму я выем. Хай ён скарбамі ўладае, Хай ён талент рэдкі мае,— Будзе ён як старац з кіем: Ў шчасці ўцехі ён не знойдзе, Пры багацці — з торбай пойдзе, Пільным справам і работам Ён заўсёды скажа: «потым». Пройдзе часу — мала-многа, Бач, не зроблена нічога.Фаўст
Чаўпеш пустое без канца; Пакінь! Твой знаю нораў подлы! Задураць нават мудраца Твае літаніі і модлы.Турбота
Што рабіць? Куды падацца? — Сам не можа дапытацца. Ходзіць лесам, ходзіць полем, Кожны крок даецца з болем, Ён правальваецца ў багну, Траціць ён, чаго так прагнуў, Захліпаецца ў той багне, За сабою іншых цягне, Сам сабе і людзям лішні, І нядужы, і няўвішны Дажывае ўжо свой век, Як руіна, чалавек. А бязмэтныя блуканні, Ды бясконцыя ваганні, Ды благія прадчуванні — Гоняць грэшнага яны Проста ў пашчу сатаны.Фаўст
Злавесны прывід! Ты людскі наш род Грызеш, і мучыш, і куеш нам путы, І дзень пры дні за годам год Пляцеш нам сетку гора і пакуты. Ад дэманаў не лёгка мне ўцячы: Знаходзяць нас усюды дзеці смуты, Табе ж, Турбота, не перамагчы — Мой дух, мой розум, мой пачын раскуты!Турбота
Ну, мне пара, а ты сваё пляці. Цябе пакіну я з праклёнам; Звычайна слепнуць пры жыцці, А ты аслепні перад сконам.(Дзьмухае на яго.)
Фаўст (аслеплены)
Глыбее ноч, няма ўжо ёй упыну, Але ў душы гарыць мая зара. Перад сабою бачу цемрадзь, дамавіну, Аднак не ў цемры думка ўладара. Паўстаньце, слугі, тут, рука ў руку, Збірайцеся на талаку, Рыдлёўкі ўзяўшы і ламы, Намечанае мусім скончыць мы. І пакажыце працу мне сваю, А я за платаю не пастаю. Дзе дух адзінства й сотні рупных рук — Там план вялікі здзейсняць без прынук.Вялікі двор перад палацам
Паходні. Наперадзе Мефістофель як наглядчык работ.
Мефістофель
Станоўцеся напагатоў, Нягеглыя лемуры, З касцей і жыл, валос, храсткоў Сатканыя натуры.Лемуры{249} (хорам)
Бяжым, ляцім на голас твой, Нясуць нас борзда ножкі. Ты надзяліў бы нас зямлёй, Дай нам зямліцы трошкі. Мы збегліся, каб дагадзіць, З рыдлёўкамі, з каламі, А што рабіць, а што чыніць — Скажы, камандуй намі.Мефістофель
Рабіце ўсё на свой капыл, Рыдлюйце, не шкадуйце сілы, Даўжэйшы ніцма ляж у пыл,— Ты будзеш меркай для магілы. Капайце дол так, як спрадвеку Яго капаюць чалавеку — Бо, як ты ні круці, з палаца Пара ў зямлю перабірацца.Лемуры (капаюць з крыўляннем і выкрутасамі)
Калісь і я прыўдала жыў І бавіўся заўзята, Кахаў, сваволіў, не тужыў — Жыццё ішло, як свята. Ды старасць подлая цішком Падставіла кульбаку, І спатыкнуўся я, і ўжо — Магіла небараку.Фаўст (выходзіць вобмацкам з палаца, трымаючыся за плот)
Як стук рыдлёвак лашчыць слых! Як спорна праца йдзе! Тут скора Вялікі мол разрэжа мора І спыніць гвалт стыхіяў злых — Ён будзе міратворчаю мяжой.Мефістофель (убок)
Калі тут выйгрыш чый, дык толькі мой! Твой мол, канал, твае палацы Не варты ўкладзенае працы — Нептун зруйнуе ўсё, бо ён жа чорт! Як ні стварай, а вынікі благія, Тут з пеклам заадно стыхія, І пойдзе прахам свет, як гэты порт.Фаўст
Наглядчык!Мефістофель
Тут!Фаўст
Сачы і дбай, Працоўнай сілы здабывай, Грашыма, ласкай заахвоць, Прынукаю ці іншым ладам, І да мяне штодзень з дакладам Аб выніках работ прыходзь.Мефістофель (напаўголаса)