Шрифт:
— Жеге Аторын да осыны тілейді, — деді Тя батыр.
— Сонда алай боланы? Туекел хана жыл болмай жатып кіл осып ойансыдар ма? Онда екеуі де айыптысы?
— Жо, олай емес, хан ием!
— Ж, тотат!
анына тартпаанны ары сынсын дегендей, Есім азір анына тартып отыр. Треден жаратылан ханны жесірін арадан шыан бір батырды аламын дегеніне орланып алан. Бл да ештее етпес еді, егер ралай кз, ойма ауыз жесір жегесіне жас ханны зіні кзі тспеген болса… зінен он жас лкен болса да, Есімге ол он жеті жасар ыздай крінген. ыпша бел, аша мадай, кербез жегесіні асында зге орда слулары ауды жанындаы оыр аздардай ана боп алан. «Аа лсе, іні мра» деп арайтын аза дстрімен, Есім аасыны асынан кейін жесірін зі алма ойда еді. Хан анша ділеттімін дегенмен де, з нпсісіні тілегінен аса алмаан.
Ол олындаы кміс оырауын сті-стіне ашулана аты. йге асыа кірген кзетшілерге:
— ару-жараын сыпырып алып, мынаны азір зындана тастадар! — деп бйырды да теріс брылып кетті.
Хан сарайыны жанындаы ара аладаы зындана ататы мыбасы Тя батырды апарып салан хабар заматта бкіл Тркістан шаарын шарлап тті.
«ару-жараын сыпырып алып Тя батырды ара алаа апара жатыр» деген хабарды дйекші балаларыны бірі келіп жеткізгенде, Аторын жерге тиер зын ола шашып ргізіп отыран-ды. Жрегін стап, кенет аппа бздей боп шошып кетті.
— Жолымбет батырды шаыр, — деді асында тран йелге.
Кіші жзді тадаулы олын басарып жрген Жолымбет батыр Аторынны наашы атасы. Ханнан кешірім срауды керегі жотыын ханым бірден ан. Сраанмен де бл тініші жасылыа апармайды. аза дстрі: Есім з жесіріне не істеймін десе де еркі бар. рине, аыла салса хан зіні нпсісі шін Тя секілді халыты сйікті батырын зындана тастап, алы елді зіне ыри аба етпес еді. Жне Аторынны Кіші жзді ызы екенін де естен шыармааны жн. Бір тайпа елді намысына тиюді анша ажеті бар? Аз кнгі лззатынан баса, он жас лкен Аторын оан не бере алады? Алдымен зі суынбай ма? Ал Тя болса бір срі. ыры жас еркекті ылшылдаан кезі. Тяты жасы да Аторына сай. Сол себептен де Аторынны кішкентай жрегін ол зіні лкен алаанына сап мпелеп трандай болып крінеді жесір йелге. И, Тяты бны мір баи мпелеп тетіні ха.
Аторына мндай сезім осыдан жарты жыл брын пайда болан. Тя бны бір кні олтыынан ктеріп атына мінгізген. Аашты тбірімен жлып алатын сонау баандай кшті олы сонда Аторынны кеуде тсына тіпті жмса тиген. Неге екені белгісіз, сол стте бны кішкентай жрегі алас рып ойнай жнелді. Аторын сонда осы бір алып олды жрек тсында за алуын тілеген…
— Хан таында отыран айнымнан еш жасылы ктпеймін, — деді Атор- ын наашы аасына бар жайды айтып болып, — мен елге айтуым керек. Сені жігіттері алада транда тез ашаным жн. Тяпен дос-жар секілді еді, хан соымнан уын жіберіп бігер болып жатанда, оны зынданнан тара кр, наашы аа. Айыбымызды Ноайлы елі зі айтсын…
Намысор Жолымбет батыр жиеніні сзін малдады. «Аторынды берсе, А Орданы шаыраын сыйлап Туекелге берген Кіші жз, Есімге ойыншы еткізбейді. Тркін елімен аылдаспай, бл ай орлааны! Ал Тя батыра келсек, жиенні бл тілегін де орындауа болар, — деді Жолымбет батыр, — жиен арындасын таруа кнгенде оны кіл осан жігітін зынданнан шыарудан неге ашсын. Тя батыр бір елді ардагері. Кеше Бхара аттану керек пе, керек емес пе деген сра туанда, жрт ханны сзін емес, осы ия пен Тяты сзін тыдаан жо па еді? Егер Тяты тарса, ара халыты алысын алады».
Жолымбет батыр осылай ойлады.
Тя сол ара аладаы ара зынданда отыр. Анда-санда озалып алса, шынжырлары шылдырлайды. Шыырау стіндегі болмашы тесіктен сонау кгілдір аспан кгінде ота-теке шып бара жатан стар ана крінеді. Тек ткен кндер иялдары ана жан серігі.
Тя жрегінде Аторына деген от сонау алашы кездескен кннен-а жанан. Осы отты да зардабы болуы керек, Ташкент тбіндегі рыста ол Атор- ына арналан талай ткір найза шына з кеудесін тосты. Аторына тнген сан жауды шойын басты келте шопарымен жайратты.
Тркістана келгеннен кейін, Туекелді ырын бергенше Тя Аторынды крген емес. Одан кейін де сирек кездесіп жрді. Онда да жрт кзінше ана. Осы кезде бір-а рет Аторынды з олымен ата отырызды. Соны ертеіне дйекші бала келіп:
— Ханым сізді шаырып жатыр! — деді.
Тя баланы соынан ерді. Бны сарай есігіні алдында арсы алан Атор- ын:
— Батыр, бір кнні ішінде асауымды йретіп бере аласы ба? — деп срады.
— Жарайды, — деді Тя уананнан жрегі жарыла жаздап.
«Патша йел сйген жігітін е алдымен асау жылысын йреткізіп сынайды екен» деген бір аызды Тя жас кезінде естігені бар. Ханымны бетіне арады. Жаудыраан кзінен зіне деген бір згеше сезімді байады. Аторын бан асау атын емес, асау жрегін сынаталы трандай крінді.
Аторынны йрет деген асауы тркіні — Жаалбайлы елі жіберген, ры крмеген жеті жасар таы жылы боп шыты. Трт жігіт арандап зер стап тран асауды стіне Тя секіріп мінді. Асау йындата ба жона ала жнелді. Кн батып бара жатан кезде ара терге малынан, бден жуасыан асауды батыр Аторынны босаасына кеп байлаан.
— Мы жасаыз, батырым, — деді жесір, кзі баяысындай таы шын атып.
Сол кні ел жатарды алдында Тяты шатырына дйекші йелді бірі келді. Батыр йелді соынан ерді. Сарай есігіні алдында Аторынны зі ктіп тр екен. йге кіріп, оаша аланнан кейін ол: