U v SHAK hecalarinin qazildigi silindr, s"ubhsiz indi USSAK kimi tlff"uz etdiyimiz mugamdan danisir

Silindrin verdiyi informasiyadan iki vacib detala x"ususi diqqt yetirmk tlb olunur:

1. Mugamin bu n"ov"un"un 6 min il "onc sasi qoyulmus Ciqqir At`dan da qabaq varligina;

2. K"utlvi dualar zamani Allahla m"unasibt girdikd mbdd ussaqdan istifad olunduguna. gr bel olmasaydi, mhdud sthli silindrd ussaqa bu qdr coxsayli m"uracit d ehtiyac qalmazdi.

ILK MUGAM MBDI – MBD+SILINDR+USSAQ "UCL"UY"U

Bu g"unk"u Ciqqir At mbdi Bakida. O “Beynlxalq Mugam mrkzi” yox, el "oz qdim adiyla da “Beynlxalq Mugam mbdi” adlandirilmalidir.

TSDIQ EDN MIXI YAZILI LAV DLILLR

Yasadigi d"ovr"u 6500 il bundan "onc hesab ediln Azrbaycanin sair, riyaziyyatci, astronom v filosofu Enlil Ism Dagan`in yenidn acilmis "uc seri qzldir. Mugamat yox idis, qzl janri niy yaranirdi? Ism qzllri sasn, c"utc"u v ya xisci, kinci myin, bahara v tbitl insan m"unasibtlrin hsr edilib. V bu qzllr glck xanndlr tdris olunmali, "oyrdilmli v m"unasib mugamlar "ust"und onlarin ifasi tmin edilmlidir. Azrbaycan dbiyyatinin 6 min illik sinnini tsdiq edn bu qzllri tsviq etmk, xalqa tanitmaq borcumuzdur. Bizim xanndlrin tkc el g"ozlin s"urahi boyunu triflyn serilri zbrlyib deklamasiya etmkl "oz islrini bitmis hesab etmy haqqlari yoxdur. Bu xalqin n yagli tiksini yeynlr, bir nec saata bir nec min qazananlar, "ozlrind hm d cavabdehlik hiss etmlidirlr. Bu xalqin yaratdigi incilrini ona catdirmalidirlar. Enlil Ism qzllri tarixin min illrl sintez etdiyi n qiymtli kristal dyrin malik srlrdir. n b"oy"uk poeziya n"umunlridir.

Qzl 1

2. H"oll calaq (cld), qm ["u]z"ub ees, c"utc"um uraas (ugras-d"oy"us-qan-tr bat),

3. Nam, gurracu s"uum bal e! N cicusim? n itammu?

(Bu ki, srfdir firfira tk cosum, firlanim! Niy cosum (sorusursan?)

bs n yeyk (n il qidalanaq)?

4. Say c"utdym!

5. Aya, Enlil Ism Dagan, n nam (nec d srfdi) sipa qal,

amma munes umma (mrhmt umma) ulsan h[l]ak e…

Xisci gls, c"u[t]d biyim!

6…Enm gl, z"u[l]m a diri, qani, namsu qul[u] ul (ol),

7.. Diri, qazuan (qazubane-qzbl), gl suragin, [kim] s"oyt"u qanumuzu?

8.. S[n] su, ud ara kas e, gl lz (izl) uni, gin suxam,

9.. Du g, du g, du g ey, [mn] azuni n"ukur udam (Mn n azi bzkli udam)!

Qzl 2

2. Su end"um"u ki, agasa, car а mes muniba,

(Bahar yagislari basladimi ki, mes tamtraqla car ck onu),

3. Nam, Enlil, an ki, munes umdumu, qis kimti z"u yum?

(Bu srfdir Enlil, an ki, qis mrhmt umandimi ki, adamin kimliyini sorussun?)

4. Ki, ay ugmini dagal, "ur[yan] adam, msknm"u, gr qar? ,

(Sn ey k"os tnbli, hec "uryan adama da qardan mskn olar?)

5. [Bil ki], qalaca siganu edr tsbi ta imta abad

(Bil ki, qalacaya siginmaq adami qizdirib abad edr).

6. N ibru, s[n] k"u, bas ud ul bicar duus asa bidab,

(N eybi, kas sn bas od ol, qizdir bicar dostun asib tabsiz qalanda),

7. Ism Dagandumu Enlill sagkesd baminiku?

(Ism Dagandumu ki, Enlill shr sbnmini yari b"ol"ur?)

8. Uru ki, nitekim, g cusa, igi [iy tk] nimsi qal!

(Nyin varsa ver, el dediym kimi, cus glib iy tki firlanan qal (durmadan isl)!

Qzl 3

1. Aya Enlil, k"urd"ur, an ki, sax e, pad aca

(Aya Enlil, bu ki, ilacdir, budaq almaz tki cick aca),

2. bcu kir ki, agacu sum uranda bara mahcu (v ya dr mhsul).

(Agsaqqal kir ki, agaci, sum zamani mqsd bara – cata – mhsul dr).

3. Sum uri esc, mn bir kal-kal alam, suluxci bir maham,

(Sum yumrularina hamar cknd, mn bir kal-kal alam, suluxcu bir mxluqam),

4. k"urs bir qlm ki, adam, nika (havayi) gedib bym?

5. Ism Dagan, qis xurmsi bzi xarabsa, say e, say c"utdym.

6. Enlil Ism Dagan, tum u ki, agaca nml"uk ala,

7. Ana-bala tkin bir hara s"ud.

(Ana balani isti s"ud"u il qidalandiran tki, toxum da agaci yerdki nm ris il qidalandirir).

8. Xisci gls, c"utd biyim.

Hr seydn vvl onu qeyd edk ki, MUSIQI s"oz"un"un "oz"u “sumerlrdn” (qdim t"urklrdn) alinmadir. Halbuki d"unya ensiklopediyalari tsdiq edir ki, s"oz "oz k"ok"un"u yunan dilindki мosike-dn alir. Haqlidirlar. Srtsiz, b"ut"un Avropa dillri minlrl mist s"ozlrini v sasn elmin b"ut"un sahlrinin, x"ususil, tibb v musiqi terminlrinin coxunu latin, yunan dillrindn aliblar. Avropalilardan Srq, x"ususn “sumerlr” cografi mkanca tarixn n yaxinlari da el mhz yunanlar olublar. T"urk mnsli etrusklarin is latinlilarla bir d"ovltd yasadiqlarini, bu g"unk"u italyanlilarin coxunun k"ok"und durduqlari fakti cox gizli mtlblrdn xbr verir. Ona g"or d avropalilarin musiqi terminini yunanlardan aldiqlari fikri hyati realligin ksidir. Bununla bel, mixi yazilarin yeni oxunusu biz daha drin k"okl"u mtlblrdn danisir.