Шрифт:
1 «Радио Пейдж Семург» – пейжинг компанияси.
IV
Соли-инфо
Каримов даврида амма муарририни танийдиган, исмини биладиган ягона мустаил сайт «Узметроном» эди. Биз ар куни прокси серверлар орали кириб, Сергей Ежковнинг «Таририятга хатлар» деб тадим этадиган инсайдер янгиликларини ўирдик. Аммо мен ўшандаё бу маолаларнинг сўз эркинлигига умуман алоаси йўлиги, шунчаки ўч олиш уроли эканлигини тушунганман.
Каримовнинг абулига кирмочи бўлганларга арзирли сабаб керак эди. Шунинг учун «Узметроном» хабарларини оозга чиариб, «Матбуотда мана нималар бериляпти…» деган баона билан киришарди. «Матбуот» эса кимга буюртма тушса, ўшанинг устидан мазава адарарди. Менинг фамилиям бу сайтнинг доимий «безаги» бўлган. Сергей Александрович ўйган ар бир адамим аида маълумот берарди ва хабарни чиройли бадиий тўималар билан ориштиришни бопларди. Маолаларини ойилмаом илиб ёзарди-ю, лекин фактлари анча бўш бўларди. Гапи ишонарли чииши учун оз-моз аиат ам аралаштириб ўярди, албатта.
Мени «Парпиевнинг жияни»га чиарган ва бор ютуларимни (буни кўпро муваффаиятсизлик деган бўлардим) ариндош-уручиликка йўйган айнан шу одам бўлади.
У «Соли-инфо»га мажбурий обуна уюштирилганини оралаб маола ёзган ва тагида шундай изо олдирган эди: «Юртимизда «Соли ва божхона хабарлари» газетаси бор-ку, яна битта газетага нима ожат?» Муаллиф фаат бир масалага анилик киритишни унутганди. «СБХ» – хусусий нашр. Бу газета ам у пайтга келиб, хўжалик исобига ўтган «Правда Востока», «Хал сўзи», «Постда» ва боша барча давлат нашрлари каби мажбурий обуна исобига кун кўрарди. Республиканинг деярли 99% нашри мажбурий обуна орали таратиларди. «Соли-инфо» улардан бири эди, холос. Лекин амма «олишлар» фаат менинг бошимга ёилди. Ваоланки, мен онунни бузмагандим. олган нашрларнинг эгалари бир чеккада мулойимгина бўлиб туришди. Ўша даврда олат бундай эди: цензура кучли, сўз эркинлиги йў, газеталар ўишли эмас, еч ким сотиб олмайди. Лекин барча нашрларнинг ёпилиб кетишига ам йўл ўйиб бўлмайди. Шунинг учун давлат ўзи бош-ош бўлиб, деярли барча газеталарга обунани ташкил илиб берарди.
Шахсан мен буни нотўри деб исоблайман. Администрация рабари ўринбосари илиб тайинланишим билан мажбурий обунага чек ўйиш аида буйру бердим. Газеталарга раамли технологиялардан фойдаланиб, дижитал маркетингга ўтишни ва бозор итисодиётига мослашишни таклиф этдим. «Соли-инфо»ни ам ёпдим.
2008 й.
«Соли-инфо» ўзи андай пайдо бўлди? Парпиев бир неча марта «СБХ» газетасининг муассиси Михаил Маркович Перперга газетани тузукро чиариш, сифатли оозда, рангларини тини илиб чоп этиш кераклигини гапирган. аиатан, газетанинг оози ўта арзон, кўриниши талабга жавоб бермасди. Михаил Маркович ар сафар «хўп», деб яна ўз билганини иларди. ДС раисига ёмагани учунгина газетанинг таннархини оширишдан маъно йў, деб исоблар эди.
Перпер раиснинг айтганини илавермагач, Парпиев навбатдаги хизмат йиилишида амманинг ичида мендан: «Газета чиариш ўлингдан келадими? – деб сўради. – оози ам, босмаси ам сифатли бўлиши, фойдали маълумотлар билан бойитилиши керак.»
Албатта ўлимдан келади! Соли ўмитасида бир дунё маълумот бўлса! Бухгалтерлардан доимий саволлар келиб турар, соли инспекторлари уларнинг ар биттасига алоида ёзма жавоб беришарди. Бу жавоблар эса амма учун фойдали эди.
Аммо битта муаммо чииб олди. «СБХ»ни барча давлат ташкилотлари бухгалтерлари олишлари шарт эди. Бизнинг газета ам ўзини оплаши учун обунани йўлга ўйишимизга тўри келар экан.
– ал иламиз, – деди раис. – Асосийси, газетани яхши, фойдали, сифатли тайёрланг! ДСнинг расмий босма нашри бўлади.
Шу жойида бир гап айтай. «Соли-инфо»нинг ихтиёрий харидорлари ам кўп эди. Газета бухгалтерларга маъул келди, уларнинг доимий иш уролига айланди. Улар, яъни «Соли-инфо»га ўз хоиши би-лан обуна бўлганлар аида еч ким билмайди. Лекин ДСИнинг 1«обуна бўлиш шарт» деган ўнироларидан норозилар амма ёа шов-шув кўтарди.
Энг биринчи офисимиз ертўлада жойлашганди. Газета чиариш – мураккаб жараён. изиарли материал тўплашнинг ўзи етарли эмас. Газетани саифалаш, чоп этишнинг сир-асрорини ам билиш керак.
Биз Россиянинг шу йўналишдаги амма нашрларини ўрганиб чидик. Газетани росмана ўлланмага айлантирса бўлар экан, унда интерактив – бухгалтерлар билан мулоот, савол-жавоблар бериб боришимиз шарт, деган хулосага келдик.
«Соли-инфо»ни ар томонлама «СБХ»дан яхширо илиб чиаришга аракат илдик. Семинарлар ўтказиб, муаммоли масалаларни кўтарардик. Вилоятларга ам борганмиз. Соли соасидаги мутахассислар билан бутун мамлакатни айланиб чианмиз. Тадбиркорларни йиардик, улар саволларига профессионал экспертлардан тўла-тўкис жавоб олишарди. исаси, шу ишга жон-жадимиз билан киришиб кетдик.
Биз учун газетанинг жонли бўлиши муим эди. ар бир рукнни давомли юритишга эришдик ва бу ўзини олади. Мавзулар сондан сонга кенгро ёритиб берилар, натижада, ўувчилар давомини кутарди.
Сўровномалар ўтказиб, у ёки бу муаммо бўйича тадбиркор ва бухгалтерларнинг фикрларини ўрганиб чианмиз. Ижтимоий тармолар пайдо бўлганида, биз улардан биринчилардан бўлиб фойдалана бошладик.
Маолаларни ўзимизда ишлайдиган соли маслаатчиларидан ташари Молия вазирлиги ва Соли ўмитаси мутахассислари тайёрлар, газетада журналистлар деярли йў эди. Долзарб мавзуларни кўтаришга, тезкор маълумотлар беришга аракат илардик. Бугунги кун тили билан айтганда, биз янгиликларни яратаётган эдик.