Празвінеў званок, а я стаю на калідоры, чакаю Косцю. Бачу: ідуць. Паперадзе — Валянціна Іванаўна, за ёю — Косця. Косця класны журнал пад пахаю трымае.

Я непрыкметна падышоў да Косці, тузануў за рукаў. Косця строга паглядзеў на мяне, зашаптаў:

— Званка не чуў? І я яму паціху:

— Косця, ты мяне сёння… Косця, не даслухаўшы да канца:

— Добра, добра. У клас ідзі.

Абагнаўшы Валянціну Іванаўну, я падбег да сваёй парты, сеў. «З паўслова мяне Косця зразумеў,— радуюся. — Здагадлівы. Што значыць сябра! Яму не трэба дзесяць разоў паўтараць».

Валянціна Іванаўна села за самую апошнюю парту, на вольнае месца, а Косця — за настаўніцкі стол. Разгарнуў журнал, пытаецца:

— Хто сёння дзяжурны?

— Я! — усхапіўся з-за парты Ігар Бушуеў.

Косця пачырванеў. Мне стала шкада яго. «Здзекуецца Ігар, — падумаў я. — Знарок так моцна выкрыкнуў».

— Ты цішэй не можаш сказаць? — зноў пытаецца Косця ў Ігара.

— Магу. Я, — ужо ледзь чутна прамовіў Ігар.

У Косці пачырванелі не толькі шчокі, але і кончыкі вушэй.

Я адвярнуўся і непрыкметна паказаў Ігару кулак. «Чаго ты так раз'якаўся? — хацелася крыкнуць мне. — Я — апошняя літара ў алфавіце».

Косця апусціў галаву. Напэўна, каб Валянціну Іванаўну не бачыць.

— Хто ў класе адсутнічае? — глуха прамовіў ён.

— Усе, — сказаў Ігар.

Хтосьці засмяяўся. У мяне на лбе выступілі кропелькі поту. Мне здавалася, што гэта не Косця сядзіць за сталом, а я там сяджу.

Здзекуецца Ігар, яшчэ як здзекуецца… Пачынаецца…

— Хто ў класе адсутнічае? — паўтарыў Косця.

— Усе ў класе. Я адразу хацеў сказаць, што ўсе ў класе, ды ў мяне выйшла не так, — вінавата прагаварыў Ігар.

Выходзіць, хвалюецца Ігар. Проста хвалюецца… І Косця, відаць, здагадаўся, што Ігар хвалюецца. Ен узняў вочы.

— Хто прачытае дамашняе практыкаванне?

Я азірнуўся па баках. Усе аднакласнікі як адзін паднялі рукі. Вядома, і я падняў. Падняў і трасу рукою. Няхай усе бачаць, што выдатна падрыхтаваўся, што пяцёрку хачу атрымаць.

— Дамашняе практыкаванне прачытае Салевіч Рая. Выйшла Рая да дошкі, адзін сказ, другі з дамашняга практыкавання прачытала, у адным сказе зваротак назвала, растлумачыла, чаму клічнікам яго аддзяліла. І ў абодвух сказах назвала галоўныя і даданыя члены. Усё-ўсё зрабіла, як у заданні было напісана.

— Хто задасць пытанне Раі? — звяртаецца да нас Косця.

Узрадаваўся я, думаю: «Зараз я ёй не толькі пытанне, а цэлае заданне дам. Будзе ведаць, як адзнаку зніжаць».

Есць у мяне сказ з хітрынкаю. Гэты сказ я яшчэ тады падабраў, калі збіраўся ўрок за Косцю праводзіць.

Я ўстаў з-за парты.

— Рая, запішы сказ.

Рая ўзяла крэйду, на мяне ўважліва глядзіць.

— Увосень слаўна чакаць снегу, а зімой — першай травы, — прадыктаваў я.

Напісала Рая сказ, а пасля слова «зімой» працяжнік не паставіла.

«Памылка», — хацеў крыкнуць я, ды Рая мяне апярэдзіла:

— Гэта няпоўны сказ. Няпоўныя сказы мы яшчэ не праходзілі, але пра такія сказы нам Валянціна Іванаўна казала. У другой частцы гэтага сказа прапушчаны словы «слаўна чакаць», на іх месцы трэба паставіць працяжнік.

Сказала і хуценька паставіла гэты працяжнік.

— Правільна, — сказаў Косця. — Пяцёрка.

Рая, ганарліва глянуўшы на мяне, пайшла за парту.

— Адкажа, цяпер адкажа… — Косця няспешна водзіць пальцам па журнале.

— Я! — трасу рукою.

— Гародка Дзяніс.

— А я вось не разумею, — пачуўся Ігараў голас. — Няхай Максім мне растлумачыць.

— Чаго ты не разумееш? — незадаволена паморшчыўся я.

— Не разумею, чаму ўвосень слаўна чакаць снегу, а зімой — першай травы. Не даходзіць да мяне сэнс гэтага сказа.

І чаго ён выскачыў як Піліп з канапель? Сэнс сказа ён не разумее… Просценькі сэнс, а не разумее.

— Растлумачыць? — пытаюся.

— Растлумач, — згодна ківае галавою Ігар.

— Слаўна чакаць — гэта добра чакаць. Зразумеў?

— Не зразумеў.

«Ну як да яго не даходзіць? — дзіўлюся я. — Мабыць, ён так слухае, што ў адно вуха ўлятае, а ў другое вылятае».

— Ты ўважліва слухай, — прапаную Ігару.

— Я слухаю ўважліва.

— Увосень снегу слаўна чакаць, а зімою — травы. Травы, травы. Слаўна, Ігар! Вельмі слаўна! — стараюся я. — Зразумеў?

— Не зразумеў,— упарта паўтарае Ігар.

— Можна, я растлумачу? — падняў руку Дзяніс. — Усё роўна мне адказваць.