Паэзія розных гадоў
вернуться

Караткевіч Уладзімір Сямёнавіч
Шрифт:

Спека. Поўдзень

З "Вераб'інай сюіты" 
Верабей на плоце, Сонцам яго паліць, Тут жа яго дзеткі Рты парасчынялі. Поруч вераб'іха, Злосная кабета, І лае, і перыць Вераб'я за гэта: "Выбраў ты кватэру, Цэлы дзень тут сонца, Да ракі далёка, Да лесу бясконца... Знёс бы сотню вусняў Шпаку-ягамосці, Зазваў бы зязюлю Выпіць чарку ў госці - Мелі б мы і дачу Не горш, як у цёці, Калі б ты, калода, Не сядзеў на плоце, Што табе і жонка, Што хоча на дачу, Што табе і дзеткі, П'янюга, няўдача". Верабей сумуе: "Спека. Лаюць злосна. Дзе ад жонкі дзецца?" . . . . . . . . . . . . . . . . Цяжка яму, млосна. 

Ноч

Ноч ідзе. Блакітная радасць. У траве расчыняецца "сон", Ля агнёў лугавых, за садам Раз ад разу гучыць балабон. Каля вогнішча скачуць коні І ў глыбокіх, як неба, вачах Адбіваецца, бы ў палонні Зачарованы Млечны Шлях. Цёмны стаў адбівае каліны, Ледзь даносіцца песня з сяла, Вечар ласкавы, вечар сіні Адляцеў, каб ноч надышла. Баўтане балабон за гаем І растане зноў ў цішыні. Мякка вечар галіны качае, Ціха... Ціха... Пасні... Пасні... 

"Ўстану ранкам насустрач сонцу..."

Ўстану ранкам насустрач сонцу І па цёплай зямлі пабрыду Там, дзе яблыні мараць бясконца У блакітным вясновым саду. Пацягнуся, і сну аковы Ападуць з пасвяжэўшых рук. Моц напоўніць вялыя словы, Сэрца ўзбудзіцца яры стук. І пайду па расістых палетках Так, каб з новым спаткацца днём, І махнатая, алая кветка, Кветка сонца заззяе агнём. Ў новым дні ўсё прыгожым будзе, Ён паўстане над новай зямлёй. Паднімайцеся, добрыя людзі. Крочце к сонцу поруч са мной. 

"Восень нясе павуцiнне..."

Восень нясе павуцінне, Дрэвам час запалаць. На ўсіх баравых рабінах Чырвоныя плахты вісяць. Няўтульна на мокрай сялібе І ў позні прысмерку час Вяргіні таўкуцца ў шыбы: "Пусціце, пусціце нас". 

Агеньчык

Коні прысталыя ймчацца панура. Лютаўскі холад. Трывога вачэй. Вые і плача апошняя бура Каля занесеных снегам плятней. Шлях мой далёкі, дарога каравая, Ў неба ляціць неспакойны дымок. Недзе далёка мігае ласкава Ў цемру й буран залаты аганёк. Сны табе сняцца зімовыя, раннія, Сніш, што каханы ў акенца стучыць. Любая, любая, вечна каханая, Цёплы агеньчык, іскра ў начы. Ціха ўвайду ад завеі чырвоны, На рукі мякка вазьму яго, Цёплы камяк, разаспаны і сонны, Не абазнаны, што да чаго. 

Адносна паходжання дэпламатыi

Правадыр іракезаў на размову аб міры Запрасіў варага, Начную Саву, І цяжкою каменнай люлькаю міру Дагаворнаму боку прабіў галаву. 

Адносна паходжання бюракратызму

Пітэкантрап пячору зручную выбраў, Стол знадворку прысунуў да тоўстай сцяны І павесіў таблічку: "Пячорным тыграм Час прыёму тады, як вымруць яны". 

Паразумеліся

– Яблыкі! Яблыкі! З садоў каралеўскіх.
– – Па чым?  - Усяго тры злотых за меру. Такая ж славутасць нашага месца, Як папскі нунцый, як касцёлы і веры.
– – Тры злотых? За гэтую поскудзь? Жарты. За гэты кізяк, падабраны ў полі?
– – А я вам кажу, што яны таго варты, Як жанчына сумленная! Як пан добры католік!
– – Памыліліся, пані, я ў бога не веру. Што мне папа і што мне вера Хрыстова.
– – Ну, калі ўжо справа пайшла на адвертасць, Дык і я не цнатліўка, а курва з Гжыбова [1] . 

1

Гжыбоў - гэта прадмесце Варшавы (заўв. аўтара).

Паязджане

Шлях цячэ між дрэў, пакрытых інеем. Зімні, казачны убор зямлі. Белыя, ружовыя і сінія На ялінах ружы расцвілі. Снег кранае ружы пацалункамі, Снег спадае паміж хвой сівых, Каб укрыць нямоцнымі карункамі На санях вясёлых маладых. Толькі што пад снегавымі хвоямі, Збудаваўшы ў весніцах накат, Хлопцы перастрэлі іх са зброяю. І гарэлкай адкупаўся сват. Князь сваю "галубку" выкраў сілаю І да роднага гнязда нясе, Любую, усхвалявана-мілую, З шэранем у залатой касе. Сонца ў хмарку перад ёй аточыцца, Упадуць дубы сівыя ніц. Гэх, баяры скачуць па абочынах, Раз па раз страляючы з рушніц! Дзікі пошчак аддае дарогаю, Снежай пудрай санны шлях курыць. Што ж чаканнем сумным і трывогаю Песня паязджальная гучыць? "Ехалі мы логам, Ехалі мы логам, Сустрэліся з богам, Сустрэліся з богам. Ехалі мы лесам, Ехалі мы лесам, Стрэліся з Вялесам, Стрэліся з Вялесам. А казаў нам божа: "Ці добра ж вам будзе? Ці добра ж вам будзе?" Будзе добра. Самай поўнай мераю Вам жыццё насыпле у кішэнь Працы, дзетак і дарог нямераных. Весяліцеся ж хоць гэты дзень. Што ж, злятае ліст глыбокай восенню, Каб дарогу даць лістам другім, Заўтра певень збудзіць ноч галошаннем. Паплыве з пячуркі ў неба дым. А пакуль - заві каханку ружаю. Будзе стол і будзе смех людзей. Добра у пакоіку настуджаным, У прытульным пухавым гняздзе! Пралятуць гады над вамі светлыя. Будзьце шчаснымі дзеля таго, Каб сустрэць калісь усмешкай ветлівай Паязджан унука сваяго. Ўспомніць князь тады дарогу вузкую, Шэрань, коней бег і рушнікі, І даткнецца звянуўшымі вуснамі Да каханай, зморшчанай шчакі. 

"У сiтнягах над соннай ракою..."

Ў сітнягах над соннай ракою Бугай вадзяны маўчыць. Спяць лілеі пад цёплай вадою, Каб не змерзнуць ўначы. Калі ж выплывуць ранкам на волю І распусцяць пялёсткаў рой, З кветкі вылеціць мушка вясёлая, Што ўсю ноч спала пад вадой. Залатая, як новы чырвонец, З цёмнай бронзаю на нагах, Ўся ў пылку ад лілеі і сонца Паляціць у шчаслівы шлях. Каб з табою мы сталі малятамі І любілі ўначы цяпло, - Мы б лілею абралі хатаю. Вось бы добра было!