– Сам, сам, сам! – упарціцца Чорцік.

Хоць малака і надаіў на адно капытца, але слова трымае.

– Ну, рыхтуй, Мужык, торбу ў свет выбірацца.

– А ты не спяшайся. Яшчэ адна праца не зроблена.

– Дык давай, дзядзька.

– Тады двор яшчэ вымяці чыста.

– Вох!!! – узрадаваўся Чорцік ды кінуўся хвастом мясці, языком вылізваць. Ды так пашчыраваў пыл ганяць, што хвост ягоны – грэ-э-эх! – і пераламіўся. Як узвыў нячысцік, як заплакаў, заенчыў:

– Хвосцік мой, хвасток! Дапамажы мне, Мужычок!

– Што выручка патрэбна?

– Ой, патрэбна! Хвосцік мой, хвасток! Прышый яго, Мужычок!

Узяў селянін іголку-шыршатку і грубую нітку дый прыладкаваў чортаў хвост да задка.

З тае пары ў нашыя краі нячысцік ужо не заходзіць. Рожкі ды капытцы беражэ, а болей за іншае – хвост. Таму і вёску назвалі Прышыхвостамі.

Ад Пружанаў, дзе зліваюцца Муха і Вец, нараджаецца Мухавец. Пазней ён збірае воды сваіх прытокаў і нясе іх у дарунак Заходняму Бугу. Сярод шматлікіх прытокаў Мухаўца вылучаецца невялікая рэчка Рыта. А ў Рыты ёсць і свой прыток-невялічка, названы Маларытай.

На берагах Маларыты была заснаваная вёска Малая Рыта, а побач, на Рыце, – вёска Вялікая Рыта. Цяпер Малая Рыта (Маларыта) – даволі буйное мястэчка, значна большае за сваю цёзку. А некалі было наадварот. Ды часы мяняюцца. І цяпер Вялікарыта – усяго толькі вёска ў Маларыцкім раёне.

Здавён праз гэтыя землі, па гэтых рэках ішлі гандлёвыя шляхі ад Берасця да ўкраінскіх межаў і далей – да самага Чорнага мора.

Калі ў 1546 годзе праводзілася мяжа паміж Польшчай і Вялікім Княствам Літоўскім, упершыню ўспомнілі і рытчан, якія жылі на той мяжы.

Ладненькая была вёсачка. Хаты ў ёй адна да адной туліліся. І ўсе гэтыя хаты паставіў мясцовы цясляр Цесля. Працавіты ды паважаны быў чалавек. Шмат дзетак на палатках сядзела. Жонку меў маладую, гаваркую ды спраўную.

Жылі ні багата, ні бедна: быў хлеб і да хлеба нешта было. Працавалі дзень пры дні, за тое і дзякавалі Богу. Пакрысе збіралі грошык да грошыка. Неўзабаве вырашылі купіць цяля, ды бычка, ды кароўку белабокую.

У нядзельку з раніцы выправіліся Цеслі ў Кобрын на кірмаш. Тлумна на кірмашы. Якога толькі тавару гандляры не прывезлі! Вось адзенне ладнае, чобаты – лапцям не роўня. Вось збаны, місы, гаршкі… Вочы разбягаюцца ад таго хараства і багацця.

А вось – конь Гнядко. Як убачыў яго Цесля, пра ўсё на свеце забыўся. І ўсе свае грошы за каня аддаў.

Жонка Цеслева хацела насварыцца, а зірнула на каня і пахваліла:

– Такога і ў воз запрагаць шкада!

Паглядзеў Цесля на свайго Гнядка ды махнуў рукою:

– Ат, пойдзем пехатою, як і сюды ішлі.

Вось ідуць дарогаю: Цесля каня вядзе, за ім жонка з дзеткамі тупаюць. Дайшлі да ростані. Каб да ночы дамоў патрапіць, вырашылі напрасткі рухацца, праз ручай. Толькі тут замінка выйшла.

Ручай пад камень бяжыць, балбоча. А конь стаіць, вушамі стрыжэ. Колькі ні нукаў гаспадар – конь як да зямлі прырос.

“Што за ліха? – думае Цесля. – Каб ведаў, што ты такі наравісты, купіў бы цяля, ды бычка, ды кароўку белабокую”.

Вымушаны былі вяртацца доўгай дарогай.

Ужо добра змяркалася, як падышлі Цесля з Гнядком ды Цясліха з дзеткамі да сваёй вёсачкі. Аднак што тут робіцца? Светла, як поўдзень! Бачаць, хаты гараць, па падворках полымя бегае, гудзе.

За ноч вёсачку пажар бы языком злізаў. Плачуць людзі, збіраюцца ў свет пайсці – міласціну прасіць.

– Чаго вы засумавалі? – пытаецца Цесля ў вяскоўцаў.

– Усё ж панішчана… Нічога не засталося!

– А рукі ў вас засталіся? Дык давайце хаты свае адбудоўваць. Вось ужо і конь у мяне ёсць, Гнядко. Дапаможа нам, пагарэльцам, бярвёны вазіць.

А жонцы майстар сказаў:

– Як вёску адбудуем, купім яшчэ і цяля, і бычка, і кароўку белабокую…

Вось так і паўстала некалі ў нашых мясцінах новая вёска. У памяць пра той пажар Гарэлкамі завецца.

За добрую службу аддзячыў вялікі князь Касцюшку Фёдаравічу, свайму пісару. Атрымаў той грамату на вёску недалёка ад Берасця.

Строгі пан Касцюшка. Конь у яго добры, шабля вострая, чорны жупан на плячах, шапка, лісам падбітая, на галаве. Адразу бачна – едзе новы гаспадар.