Шрифт:
— Батыр, бл айыбы ба, лде рметі бе? — деген Абкен ара жор- аны шылбырынан стап жатып.
— Айыбым.
— Бсе, — деген Абкен тостаандай кзі жар ете кліп, — ауылыыза келген бауырыыза кш крсететіндей кпеіз жо секілді еді…
Ол кезде зілге зіл айтару жасты салты.
— кпешіл ніізге араанда, мені жыыланымды тілегендейсіз ой, арындас, — деді Наурызбай клімсірей, — ондай тілегііз болса кні брын лаыма неге сыбырлап оймадыыз?..
Абкенні арааттай ара кзі клімдей тскен.
— Сыбырлаанды орындайтын болсаыз, лі де кезі келер.
— Уде, — деген Наурызбай олын беріп.
Абкен екі беті дуылдай ызара, зын а саусатарын ымсына сынан. Неге екені белгісіз Наурызбай оны олын алып жатып, ызды саусатарыны дірілдеп кеткенін сезген.
Шынында Байтабын Наурызбайдан кші жетпей жыылан жо еді. Бие сауымындай алысанда Наурызбайды кшіні о жамбасы мен о олында екенін аарып алан Байтабын, егер шынтуайта келсе онымен пара-пар тсетініне кзі жеткен. Біра жо жерден аяы кде шпті стінен тайып кетіп, ерлік намысын сатай алмай жыылан-ды. Біра мнысына ол плендей орланан жо. «Наурызбайдан мендей кп батырды бірі жыыланына жрт клді де ойды. Менен олбасы Наурызбай жыылса, абыройы айрандай тгілер еді», — деген ол ішінен.
Ал Абкенге Байтабынны жыылуы лкен сер етті. «Ел матаан жігітті ыз жатаан», жиырмадан аспай жатып атаы алты алаша жайылан, рі нші, рі сал, зі тре Наурызбайды Абкен жаын круге штар еді. Оны Байтабынды жыан жеіс стінде крді, жне Наурызбайды зіні шеттен келген жас балуанды жыуын «айып» санаан ке пейіл мінезі, ерлікті, адамгершілікті дстр етіп скен аза ызына лкен ой салды. Махаббат деген кн сулесінен рылан алтын тор секілді емес пе, Абкенні жрегін сол тор кенет шырмай бастады.
Бл не сезім? — Абкенні зі де бірден пады. Ал Байтабына деген жрегі брыныдай лпілдемей, кннен-кнге баяу соа тскендей. Мны ыз аны тсінеді. Біра бл не? Бір кезде жасы крген Байтабынын мытуа айналаны ма? Бір мінезді, удеден айнымас аза ызына лайыты ылы па бл? рине, лайыты емес, сіресе жас кезінде кілі шын кеткен болса… Біра соны зі рас лай берілу ме еді? лдеалай соан жасты желі емес пе екен? Крі Серазыдан тылуды жолын іздеп арпалысан жас кілді олдан жасап алан махаббаты болып жрмесе нетсін! Шын сйген жрек бтенге брылмаса керек еді, мнысына араанда Байтабына деген сезім махаббатты шын отынан тумаан жай шейін балалы сезім трізді. Абкен шын махаббатты енді ана тсінгендей, сондытан да оны иялы ккке шарытап, жрегі лпілдеп, жиі-жиі соады…
Осыдан бір ай брын Байтабын жорыта жргенінде Наурызбай мен Абкен бір шілдеханада кездесіп алан. Екеуі арама-арсы отырып шаршы топ алдында айтысан… Сол айтысты аяында бсекелесіп тобы алысан. аза дстрінде ыз бен жігітті тобы алысуы р ана ойын емес, мнда екі жас- ты здері ана тсінетін бір тере сыр да бар…
Осыны брін Байтабын біле ме? Білсе орланбай алай шыдап жр? Бндай іске шыдау шін андай жрек, андай стамдылы керек? рине, Байтабын зіне тнген жамандыты сезбей жрген жо. Біра «ел басына блт тнеріп транда, бір ыз шін лек болуымны реті келмес» деп ртенген жрегін аылмен басуда, Наурызбай мен Абкенні арасында басталан ойынны аяын ктіп, зіне зі сабырлы айтып шыдай беруде еді.
Абкенге ордадан шыан Байтабынны да кзі тскен. Біра кіші слтанны ыза арай беттегенін кріп орнында трып алан.
Ал ызба кілді Наурызбай зін зі стай алмай Абкенні жанына жетіп келді.
— Арсы ба, арындас?
— Барсы ба, батыр?
— Наурызбай алжыдай клді.
— Абкенні бір апы кезіне кездескен-а шыармын, тобыымды бер!
— Сіз секілді арыстандар Абкенні апы кезін немі адиды. Біра А- бкен оай ола тсе ойса жарар еді. — ыз клді де тіліні астынан тобыты алып берді, — мінекейііз…
— Япырмай, тым берік жерге сатайды екенсіз…
— адірлі адам берген со…
Осы кезде а ордадан Бопай шыты. Ол анандай жерде тран Байтабына бірдеме деді. Екеуі бларды асына келді. Байтабын сыпайы ана амандасты.
— Арсы ба, Абкен?..
— Барсы ба, Байтабын…
Байтабын Бопайды желдей жйрік ататы кербестісіні айылын босатып, ер-тоымын жндеп айтадан ерттеді. Бопай Абкенге кз иыын тез аударды да Наурызбайа арап:
— Байтабын батырды мені жасаыма берсе айтеді, Науанжан? — деді клімсірей.
Наурызбай абаын шыта алды.
— Неге?
— Керегі бар.
— Жасы, — деді Наурызбай апасыны тінішін жерге тастауды ретін таба алмай, — Амола бекінісін аланнан кейін Байтабынды сізді жасаыыз- а млдем берейін, оан дейін инамаыз. Байтабынны мені жасаымдаы орны блек…
— Болады.
— ашан аттанба ойыыз бар?
— Бопай ері тзелген кер бестісіне еркектерше жеіл мінді.
— Бгін тнде.
— Жолдары болсын.
— Айтаны келсін.
Бопай мен Абкен жнеле берді. Оларды соынан анандай жерде тран трт салт атты арауылы желе аядай ерді.
Наурызбай мен Байтабын:
— ош болыдар, — деді кетіп бара жатан йелдерді соынан дауыстап. Біра ана екеуі жауап айырмады. Шашаты найзаларын желкілдете, ауылдан шыа здеріні жасатарына арай йындата шаба жнелді.
— Батыр, Атастаы ола барса айтеді? — деді кетіп бара жатан йелдерді соынан лі арап тран Наурызбайа Байтабын.
Наурызбай тез брылды.
— Неге?
— Алтайды бір жас мергені келді. Екі жз адам жерден латыран тыматы садаымен аып тсіреді. Соны крсетейін деп едім.
— Жо, Байтабын, — деді Наурызбай, — мерген мен жйрік ат, ыран бркітті тамашалап серуен ратын уаыт енді бізде жо. Бір жетіден кейін араткелді алуа аттанатынымызды зі естіді. арамаымыздаы мыды соан дайындауымыз ажет. Кні ертенен бастап амал алу тсілін йренуге кірісеміз.