Осыдан ш кн брын Амола бекінісін алай алуды ойлап, ордада жалыз отыранында Кенесарыны стіне Жоламан батырды жасаынан Байтабынмен бірге келген шірап деген башрт жігіті кірген. Дулетші екеуі зебірек я біледі дегеннен кейін, Кенесары осы башрт жігіттерімен жиі кездесіп тратын. зіні ордасына да лсін-лсін шаырып, зебірек ю жайын гімелесетін. Сйлесе келгенде зебірек юды білетін Дулетші, ал шірап — Салауат Юлаевты ктерілісіне атынасан, белгілі жауынгерлерді біріні баласы боп шыан, кесіні айтуы бойынша бекіністерді алуды дісінен хабардар екенін аартан. Кенесары зебірек йызамын деп бірнеше ауылды азан-ошаын жинатып, Дулетшіні асына азаты асан шебер бес стасын осып, орасынды дейтін жерден крік ашан. Ал шірапты жанына алып алан Кенесары оан Амола бекінісіні андай бекініс екенін айта келіп, осындай амалдарды Салауат Юлай алай алды екен деп сз тастаан.

— здеріізді андай ойларыыз бар? — деген шірап.

Кенесары жасырмаан.

— алы скер жздік, мыды саппенен кдімгі жарды руа келе жатан толындай лек-лек боп, барынша айайлап ран сап, біріні соынан бірі амал-а шабады, — деген ол. — Мндай жадайда гуілдеген, шуылдаан, атой ойан алы топты кріп, амал ораншылары шыдай алмайды, арадай зре-ты ашып, амалды орама тгіл, бекініс стінде де отыра алмай, кбіне-а аша жнеледі. Бл дісті ата-бабаларым ежелден олданып келеді.

— Мндай ескі діспен зебірегі бар, жасы аруланан скерге толы Амола секілді азіргі заман бекінісі алынбайды, — деген шірап.

— Неге? — деп Кенесары оан тесіле араан.

шірап тсіндіре жауап берген.

— Жаа зііз айттыыз ой, Амола бекінісін оршап азылан ор бар деп. Лаылдап келе жатан сарбаздарыыз сол ора келгенде амалсыз тотайды. Алдыы атарын артындаы шауып келе жатандары итеріп, кейбіреулері ора лап, алы ол іркіліп алады. Дл осы кезде оран стіндегі жауларыыз трт зебіректі бірдей атып, мылты біткеннен жаппай о жаудырып, бар скеріізді жусатады да салады. Сондытан бл діс азіргі жадайда бекініс алуа келмейді. Баса жол табу керек…

— андай жол?

— Бекіністі ішінде ааш йлер кп… дедііз ой. Салауат Юлай лы бір амалды осы жаынан ойлаан болар еді..

шірап мндайда Салауат Юлай лы мені кемні айтуы бойынша былай істер еді деп зіні ойын айтып берген. Оны айтаны Салауат Юлай лы ана емес, кне сатарды, беріректегі ыпшатар мен монолдарды амал алу ді- сі еді.

Башрт жауынгеріні аылы Кенесарыа те наан. Шындап имылдаса Амола бекінісіні алынатынына кзі аны жеткен. Есесі ктеріле бастаан. Біра кілінде жанын жегідей жеген бір кдік туан. «Сонда алай болады, деген ол ішінен, Амоланы алуда… мен арашыны аылынан аса алмааным ба?»

ш кннен кейін длей, мылау, алпамсадай зор денесіне арап жрт ара- лек деп атап кеткен Кенесарыны бас жендетімен бірге тоай ішінде арамай айнатып жатан шірап «ааш лап» ажал тапан. Ел болып аа орап шірапты рметтеп жерлеген. Зират басында слтанны зі де болан. Кйзеле «топыраы тора болсын» деп е бірінші боп ашын жігітті жас абіріне бір уыс топыра тастаан. «Кешір, азаматым, аралекке ойымды аны тсіндірмегендіктен сені ажалыа мен айыптымын», — деген ол ішінен. шірап ажалы жайында Кенесары одан рі ынжылмаан. алай ынжылсын, «анішер Абылай» атанан анды кйлек ары атасы кісі ажалы мен ой бауыздаанды те крген. Бергі атасы хан Абылай лды кезімні кусі болып, бетіме шіркеу келтіреді деп, ажалдан аман алып шыып, ерлік жола айраан Ораз лды з олымен бауыздаан. з кесі асым тре анасынан олына ан шегелдеп туан. Осы шеуіні рпаы Кенесары кімді аяйды? Ел билеймін деген адама кейде жазысыз ажал жазыты ажалдан нды. «Адамды аяу — лсіздікті белгісі» деп ады ол.

азір Кенесары шірап туралы ойлап тран жо. Сол шірапты айтанын алай пайдалануды аыла салуда, оны толытыра тсуде…

Кенет сыырлап есік ашыландай болды. Кенесары жалт брылды. «Ойымды бзан андай жрек жтан жан?!» Бйбішесі Кнімжан екен. «Бсе, бтен адам батып кіре алмаса керек еді». Ой стінде отыранда зі шаырмаса тірі пендені Кенесары ордасына кіруге аы жо. Бл — лі хан болмаан слтанны осы бастан зін згеден ерекше стай бастаан дстрі. Бл салтты Кнімжан ана бза алады.

Еріні тнерген абаынан оны ашулы екенін ааран Кнімжан, еркелей кліп:

— Трем-ау, лгі… алай деп атап е… — деді. — Кеес деп пе е батырлар бас осатын жиынды… Сол Кееске келген батырларыны зіді ктіп отыранына бие сауымдай мезгіл болды… Бармайсы ба?

Кенесары ойын блместен басын изеді.

— Барайы…

Кенесары мен Кнімжан тіркестіре тігілген «Ереуіл кеес йі» деп аталатын ос а боз йге кіргенде, слтанны батырлары мен аылгй серіктері тегіс жиналан екен. Мнда Наурызбай, Аыбай, дайменді, Кіші жзді Сыр бойындаы Табын тарауынан келіп осылан бойсапат тобылы кре зын мртты Барбай, Атыай руынан шыан алша кеуделі балуан Басыара, Алтай руыны ататы батырлары Жанайдар мен Тлебай, Кіші жзді Есентемір руынан шыан жас Байтабын батырлар бар. Олардан баса арындасы Бопай, Кенесарыны зімен тетелес інісі білазы слтан, Нысанбай аынмен дізелес есікке таман ойылан азаы дгелек столды жанында олына ауырсын алам стап барлы ожа, зын бойлы, ары, ошар мрын Сида Оспанлы, Польшада ереуілге атысып жер аударылып келген, азатар Жсіп деп атап кеткен асары, кгілдір кзді Иосиф Гербурт деген аын жігіт отыр. Соы екеуі Кенесарыны хатшысы болып ызмет істейтін. Блардан жоарыра тран ке мадайлы, а ба келген ойлы кзді мыбасы татар жігіті Ягуда лы лім. Босаада, трені ыры адамнан ралан арауыл жасаын басаратын, ауыл Батырмрат деп ат ойан, азатан йел алып аза болып кеткен башрт Млкет баласы Кішік пен Наурызбайды шабарманы ашын орыс солдаты Николай Губин тр. йдегі адамдарды ішінен Ереуіл Кеесіні мшесі емес тек Жсіп, Бопай, Батырмрат, Николай. Біра бл тртеуі де ереуілге шын берілген адам боландытан Кенесары оларды мндай лкен мжілісті біреуінен де алдырмайды.

Кенесары кіріп келген кезде йде отырандарды брі ол усырып орындарынан трегелді. Слтан тжім етіп амандасты да зіні жасыл туыны астында тран, стіне жібек ткті снді бар кілемі жабылан трдегі лкен сандыа барып отырды. згелер де малдас рып жастарына арай ала-отан жайаса бастады.

— ш жзді ардагер батырлары, — деді — Кенесары жртты сынай кз тастап, — олымыза найза стап, ата онаннан бері бір кн тынышты крген жопыз. Соынан ерген жрт та сондай. Ал елім, жерім деп ктерілген біраз аза баласы азір жазытрымы тасуа дайын дариядай кемеріне жетіп, дш- пана арсы шабуа тр. Бл — жаудан ш алуа е олайлы ша. Енді соымыздан ерген жртты уа-тйек айаспен уре-сарсаа сала берсек, абыройсыз алатын тріміз бар. «Жау айда?» деп олына ткірініп отыран ерлерді кілін суытуымыз кмнсіз. Сондытан халы мддесінен шыу шін біз Амола бекінісіне арсы аттануды шештік.