1963-c"u il M"usl"um Maqomayev yaradiciliginin don"us n"oqtsi oldu. Biri-birinin ardinca gln tkliflr onu Kremlin “Qurultaylar Sarayi”na, P.I.Caykovski adina Moskva Konsert Zalina, Lujniki Idman meydancasina, b"oy"uk informasiya mnbyi hesab olunan Sovet Ittifaqi Teleqraf Agentliyinin mtbuat mrkzin, m"utmadi tskil olunan d"ovlt konsertlrin gtirib cixarmaqla brabr, hm d g"orkmli sxslrin, d"ovlt xadimlrinin, ictimaiyytin ry, tklif v fikirlrinin hdfin, milyonlarla tamasaci auditoriyasinin, futbol meydancalarinin istinad n"oqtsi.

M"usl"um Maqomayev yaradiciliginin n hmiyytli hisssi onun opera v vokal sntind bir ustad sntkar kimi yetismsi, daha dogrusu, cilallanmasi Milan shrinin “La Skala” teatri il six baglidi. Bu, teatrin vzolunmaz xidmtlrini danmaq qeyri m"umk"und"u . Teatrda tcr"ub kecrkn o, vokal janrinin n inc, n zrif hissciklrin, sirlrin yiyln bildi. XX srin 60-ci illrinin ortalarinda Italiyaya gln m"ugnni, incsnt v mdniyyt xzinsinin besiyi sayilan, bitmz v t"uknmz incsnt n"umunlri il zngin olan "olkd yalniz ifa trzi, shn mdniyyti, artistlik manerasi v s. "oyrnmkl kifaytlnmdi, o, hm d mnvi, ruhi bilik dairsini genislndirdi , daha da znginlsdirdi. Benyamin Cili, Cino Bekki, Tito Qobbi, Mario Del Monako

M"ugnni Fiqaro, Skarpia, Mefistofel, Onegin ariyalarini cox g"ozl v y"uksk sviyyd ifa etdi, olduqca b"oy"uk m"uvffqiyytlr qazandi. Lakin qulaqbatirici bariton ssl estrada janrinda qazandigi aglasigmaz v tkrarolunmaz ugur onun opera karyerasina, opera pessin sipr ckdi, mane oldu. Bunu, m"ugnninin cox sevdiyi, yaradiciligina b"oy"uk h"ormt bsldiyi, onun haqqinda kitab yazdigi, radio v televiziya verilislri hazirladigi v Qollivud trfindn opera shnsindn “ogurlanan” Mario Lansa da samil etmk olar. Mario Lans v M"usl"um Maqomayev – bu iki m"ugnninin hyat v yaradiciliginda eynilik, uygunluq, hmcinin, paralellik g"ormk m"umk"und"u , baxmayaraq ki, Lans tenor, M"usl"um bariton idi.

Milanin “La Skala ” O, Baki Konservatoriyasinda taninmis opera ustadi, musiqici, vaxtil Milanda tcr"ub kecn, y"uksk musiqi thsil alan S"ovkt Mmmdovadan drs almaga basladi v 1968-ci ild thsilini m"uvffqiyytl basa vurdu. Mhz, bundan sonra Maqomayevin kecmis Sovet Ittifaqi respublikalarina, vaxtil kommunist d"usrgsin daxil olan Srqi Avropa "olklrin, o c"umldn Amerika v Avropaya, bir s"ozl , Qrb d"unyasina sonsuz, saysiz-hesabsiz qastrol sfrlri basladi. Hmin d"ovrd, el bir beynlxalq musiqi festivali olmurdu ki, M"usl"um Maqomayev orda istirak etmsin.

Ilk b"oy"uk ugur 1969-cu ild, Polsanin Sopot shrind ld olundu. Onun ardinca Fransanin Kann shrind keciriln beynlxalq festivalda “Qizil l"ovh” m"ukafati qazanildi. M"usl"um Maqomayevin bu tltif layiq g"or"ulmsi, sanki bir sensasiya idi. Hmin festivalda M"usl"um trfindn yazilan vallar, l"ovhciklr qisa m"uddt rzind fantastik tirajla satilirdi. Hec kim, htta, n nikbin prstiskarlar, ninki aglina, hec yuxusuna, bel, gtir bilmzdilr ki, d"ord milyon yarimliq tiraj musiqisevrlr trimn halqca M"ugnninin yasi yenic otuzu kecmisdi ki, ona SSRI Xalq artisti adi verildi. Bu, cox da, b"oy"uk tarix malik olmayan SSRI-d g"or"unmmis, f"ovqlad bir hadis idi. M"usl"um Maqomayevin bu rekordu hec vaxt tzlnmdi bu, yalniz ona mxsus olaraq bdi tarixd qaldi.

“Mn (sair Robert Rojdestvenski : -C.P.) , M"usl"um Maqomayevin oxudugu coxlu sayda konsertlrd olmusam, ancaq bir df d sahidi olmadim ki, aparici onun b"ut"ov adini v familiyasini sona kimi kandemy. Aparicinin syin v g"ucl"u dinamiklrin olmasina baxmayaraq, adtn M"usl"um adindan sonra zalda el bir s"urkli, gurultulu alqis sdalari esidilirdi ki, familiya Maqomayev sadc olaraq bu, gurultunun ic risind itib-batirdi. Artiq biz, buna "oyrnmisdik. "Oyrnmisdik ki, onun bir adi bizim incsntin "oz"unmxsus, diqqtlayiq yeridi… lav olaraq demk istyirm ki, onun ifasinda hr hansi bir opera ariyasi, hr hansi bir mahni bu, hmis g"ozlniln m"oc"uz idi, htta, "oz"un"un sxsi srlri olsa da, bel. Onlardan biri bel adlanirdi, “Biz mahni "uc"un dogulmusuq”.

M"ugnni hec vaxt zmannin tlbin uygun olan aldadici dbin arxasinca qacmadi, prstiskarlarin qiligina girib onlara yalanci musiqi tqdim etmdi, hmis sntin, ssin, vicdanina inandi v bu, qabiliyyti saysind milyonlarin "uryini fth etdi, sevgisini qazandi. Agzina qdr tamasacilarla dolu olan m"ohtsm konsert salonlari v idman meydancalari, m"uhafizni tskil edn atli polis dstlri, "ummanlar qdr g"ul-cick dstlri, m"uxtlif fsan, dedi-qodu, qeybtl zngin olan mifoloji v mini mist tarixclri, ail hekaylri, bahali avtomobillr, dbdbli mehmanxanalar.

Daima soy k"ok"un sadiq qalan m"ugnni b"ut"un bunlarla "oy"unmdi, tkbb"url"uk n"umayis etdirmdi, hec kim yuxaridan asagi baxmadi, ayiqcasina daxili almin v q"udrtin saslanaraq hrkt etdi, birs"ozl, nec var idis elc d yoluna davam gtirdi. Bu, y"uksk keyfiyytlr v alicnabliq onu b"ut"un "omr"u boyu m"usayit etdi. Msln, M"usl"um Maqomayev kinorejissor Aleksandr Zarxinin ckdiyi “Anna Karenina” filmind Vronsko obrazini ifa etmy dvt olundu, lakin o, bundan imtina etdi. Amma cox kecmdi ki, kinorejissor Eldar Quliyevin “Nizami” filmind Seyx Nizami obrazini oynamaga raziliq verdi v cox g"ozl, yadda qalan, parlaq Nizami Gncvi surtini rsy gtirdi.