Ол билигин да турар. Ону Суорун Омоллоонноох крбттэрэ. Аан. Хаартыска б устубуттара. Кээмэйдээбиттэрэ эиннээбиттэрэ. Ол иин ити сири Оо Мээтэ диэн ааттаабыттара .

лт – алаас. Былыр ааттаабат этилэр. Эбэ диэн ааттыыллар.

Блттэн сктэн киирэн иэр дьахтар ол лт диэн сири сураа испит. Дьэ ону: «Дьэ, бу лт Эбээ кэллибит», – диэн эппит сирдээн иэр кии. Ону ол дьахтар эппит: «Дьэ, аатырпыттара-сураырпыттара да, мин сонум ааар эээрин эрэ саа сир эбит», – диэбит. Уонна, оттотугар киирэн иэн, онно налыйбытынан барбыт. лбт. Хаас халдьаайытынан айаннаан иэн.

Онно, ол сиргэ, кмпттэр. Аны сототун ууоа буоллаына киини ттгн баынан . Ону сллр этэ.

Иннокентий Николаевич Иванов-Аччыгый Уол (1915). Нам, Арбын нэилиэгэ. Бадам аатын ууа. 1984 с. суруйбутум.

Николай Николаевич Потапов-Тоотус (1906). Нам, Арбын нэилиэгэ. Бадам аатын ууа. 1984 с. кэпсэппитим.

Самыактаах – тх, мэччирэ. Былыр абааыны хаайбыт кдйдх, кумалааннаах тиит баар эбит. Ол кумалааа ойуун абааыны хаайбыта эбитэ . Онтун маынан блээбит. Ону самыак диэн ааттаабыттар.

Ону сэбиэскэй былаас бастакы сылларыгар биир бассабыык аан крбтэ, биир сарыы саппыйа баар . Ол кии дьинээх аата Слепцов Николай Афанасьевич диэн. Хос аата Чукай диэн. Онтон сылтаан, бу кии иирбит, иирэр бараахха киирэн лбтэ.

Прокопий Дмитриевич Соловьев-Тарыыа Оонньор. Нам, Таастаах нэилиэгэ. Чрк аатын ууа. 1983 с. 80 саастааа.

Алаас Эбэтэ – ити Хотун сытар сирэ. Араа сыырыгар былыр ити Алыардаах удаан бииргэ трбт ааа, эдьиийэ да дэнэр, араастаммыт. Аата Айаас диэн эбит. Онно биир бэс турбут. Онно араастаммыт. Бэйэтэ этэ ууллан, саккыраан тохтор буоллаа. Кыыл, с, ктр, ону сытыралаабыт тт, лн испитэ.

Онтон, дьэ, бтн нэилиэгинэн, улууунан туруорсан, куоракка аккыырайга сэллэр. Хайдах гынабыт, алдьархай буолла диэн.

Ити схтэрин иннинэ Куорунайтан, Торуой Атамайтан, ойуун кии куоракка киирэн иэн, хоммут. Онно укураат ити сллкн бириэмэтэ эбит. Онно, дьэ, били, ол ыалтан истэн баран, бу кии онно, ол бэс трдгэр, соотоун истэ барбыт. Уонна онно лн хаалбыт.

Дьэ, ол онтон ити с саланан, аккыырай биир аабыыты, биир лчг дьаамынан ыытар. Куорат клгээнэ Саллаа диэн кии баар эбит. Хаайыыга сытар киини биэрэн ыыппыттар. Ол киинэн уматтарарга.

Ол тахсаннар, аабыыт ыллыыр, лчк мэлииппэ ааар.

Наадал бн ыаараллар. Дьэ уонна ол дьон крн турдахтарына, Саллаа бэи кэрдэн, охторон уматтараллар. Хоруоптары. Умата туран тыл этэр: «Дьэ, Эбэ Хатыным! Миигин буруйдаама. Муус харахтаахтар муайдылар, таас харахтаахтар таыйдылар. Дьэ, онон уматан эрэбин. Иэстээрдээх буоллаххына, кинилэртэн иэстэс», – диэн.

Умаппытын кэннэ кини хаайыыттан босхолонор, кл барар. Аабыттаах лчк дьаамсыктарынан тннллр. Куорат быраанын анныгар Ыспааынан киириигэ, дэй тыата, Ыаралаах диэн толоон баар. Ол толоону оттолоон иэннэр аабыыттаах лчк иккиэн лн хаалаллар. Хааннара к баран.

Атыыыт Баылай диэн баай кии олорбута. Бр Алаас Сайылыга диэн сайылыкка. Бииргэ трбт быраата Киргиэлэй диэн, икки хараынан сабыллан, ыалдьан хаалбыта. Ити, дьэ, ол Кындыраат ойууну Атыыыт Баылай ыырар: «Быраатым хараынан сабылынна. Ойууннаа», – диэн.

Онно ол, аан манай кэлэн баран, ойуун ыйытар ыарыахтан: «Хаан хараы ыарыйда?» – диэн.

Ону: «Саас ыарыйда», – диэбитэ.

Онтон ойуун, сыааырдан баран: «Эн ойуун ытык ыспыт биэтин уоран сиэбиккин», – диэбитэ. Онтон: «Оннук дьннээх сылгыта бул. Онно мин ытык ыабын. Онно эрэ тр», – диэбитэ.

Онон, дьэ, Киргиэлэй ол убайыттан крдр: «Дьэ, бу ойуун крдр дьннээх сылгыта булан, ытыкта ыстар», – диэн.

Онно ол Баылай, булан аалан, туттаран бэлэмниир. Чакыр харахтаах, сиикэй муруннаах 1 кугас элэмэс диэи эмиэ да саадьаай курдук дьннээх биэни туппуттара.

Аны ойуун буоллаына: «Ойуун эмэгэтигэр туттуллар тыааста лр», – диир.

Ону, ол тутан аалбыттарын, сскэ оустарбатаа ойуун. Бэйэтэ, кэннинэн эргийэн кэлэн, снньгэр силлээбитэ. Онно тыаас ткнс гына тсптэ, охтон. Ону, тиэрэ тартаран баран, иин хайыттаран, слллээх срэин 2, тыалары оротон ылларбыта. Уонна ол ойуун эмэгэт оотторбута. Арааынай суор, куоас, хаххан дуу, дэн дуу уонна кии. Бэйи, уонна тугу-тугу ооттордо этэй? Тоус устуука буолуохтаах. Дьэ, ол слллээх срэи, кутаа отуннарбыта уонна онно илдьэннэр саллыбыттара. Срэи, тыаны. Ону, дьэ, бысталаан, оотторбут эмэгэттэригэр уурдарбыта. Биирдиини. Итиэннэ иин олоччу уокка уматтарбыта. Дьэ уонна, дьиээ киирэн, ойууннуур олоор олоруута диэн уот иннигэр олоппоско олорон, алаабыта элбэх соустук уонна, дьэ, ойууннаан, кутуран, ойон туран, уа тннк анныгар сыааа хаас атаын ууран туран: «Биэни срэн аалы», – диэбитэ.

Ону, биэс кии таххан, биэни срэн чиччигинэтэн аалбыттара тннк анныгар. Уонна кнтн тннгнэн иирдьэ бырахпыттара. Тбтн. Ону ылан, хаас атаар, сыаа рдгэр турар атаар, ылан баайан кэбиспитэ. Уонна хос быатын ылан баран:

«Ыытан кэбии», – диэбитэ.

Уонна, дрн охсо-охсо, былаайаынан хоруутаабыта, «куруу-куруу-куруу» дии-дии. Онно биэ тннккэ, муннун аалан балтатан, турбута. Ону сэттэ хайаастаах, сэттэ кыл бааллыбыт хамыйаынан ороо турар арыылаах ымдаантан баан ылан сирэйгэ ыспыта. Биэ сирэйигэр. Онно хараын чыпчык гынар, кулгааын ньылах кыннарар уонна дьукку мхсбэт. Дьэ уонна алаан, кыыран барбыта, дрн охсон. Уонна: «Дьэ, сп. Сблэстилэр, туттулар. Таххан баайан кэбии», – диэбитэ.