Онтон иккиин кэлэ сырыттым. Аргыый аай. Сэмээрдик. Уол оо санаата оонньуур буоллаа. Кии ааттаах. Арахсар санаа суох. Кыыым да арахсар санаата суох. Кэлэн хонобун дааны. Кэннэкинэн ыттыйан бардым. Син сырыттым.

Оонньор лн иннинэ дьиэ туттарбыта.

Куораттан тахсыбытым. рбтм кэннэ, биир ыыыр аттаах дьахтар иэр. Ону мин сэрэйдим. Арааа, мин киим иэр быыылаах диэтим. Тахсан олоробун. Ыт маым 1 рдгэр. Кэллэ. Кини эбит. Атын баайда. Сэргээ. «Оонньор барда. Кмнбт», – дии кэлбит. «Сассыарда аргыстаыахпыт, бииргэ барыахпыт. Хон», – диэтим.

Хоммото. «Быраатым Бааска срэ сылдьар оо. Ийэм лбтэ».

Нэилиэккэ бардым. Очуот буолла. Сымыйанан-кырдьыгынан очуоттаатым. «Холкуостаах буоларым буолуо», – диэтим.

Кэллим. Дьиэбэр. Аабыттан аналбын-чааспын крдтм. Кыыым ыксатта. Кыыым кэлбит. Аттан инибэт кии. лэит кыыс этэ.

Куораттан тахсарбытыгар биирдии иит испиири биэрэллэр этэ. Мин испэппин ол саана. йдбн кыыспын. Баар, онно илдьиэм диэн. Аам ааарын иэн кэбиспит. Уоран. Крдр эбит. Ампаарга кистээбитим. «Оо, сыыа гыммыппын», – диэбитэ. «Барабын, – диэтим. – Кбн».

Тэлгээ уу б, чалбах б. Аналбын-чааспын биэрдэ – с элбэх. Буолунай буоллаа дии. Биир убаалаах биэни. Бэйэм аналым, олох. Атыыры. Саастаах. Бэйэтэ атыыр соноостоох хаалла. Биир тиээ бургунас, биир бэйэм ынахтаахпын. Трбттэр иккиэн. Иккиэннэрин биэрдэ. Атыырым буоллаына сыаралаах, сэптээх-сэбиргэллээх. Ньирэйдэрбин тиэйдим да кэлэн кэбистим. Таас-сап диэн туох дуоннаах буолуой. Бттэ.

Холкуоска ыла оустулар. «Кыыс буллахпына, киириэим», – дии сылдьар этим. Туой. Бэтиэхэлээх киибин.

«Кэлиээ. Кэллэинэ, ынахтарын, ньирэйдэрин баайталаан кэбиээр. Хотоо», – диэбит ийэтигэр.

Онтон кэлбитим, ынахтарбын, ньирэйдэрбин ийэтэ баанан кэбиспит. «Атыыргын, биэин илдьэн холбоон кэбис», – диэбитэ. Бэйэтэ эмиэ биэлээх. Эмээхсин баай этэ. Трд.

Дьэ, онтон лэлээн тэн бардым. Кыыым мас таа сылдьар эбит. Эмээхсиммит баар, сбн крр, дьиэбитин крр. Бэйэбит иккиэн, эр кии курдук, сырыттыбыт. Оттоон-мастаан. Сыл тохору таах сырыттыбыт, ооломмотубут. Сылтан ордон баран, оолонон барда. Илистэн. Биэксэл диэн букатын суох. Оолорбут иккистэригэр тиийэн баран: «Тээтээ, маамаа», – диэн баран лллр. Дьэ, нахаас. Кииттэн биир оону ииттибитим. гэр тиийэн баран лбтэ. Сытыы баайы этэ. 11 оону кмн баран, аармыйаа барбытым. с хомуурга. Эмээхсиним хаалла, ийэ кынным хаалла. Аам хаалла. Ытаан-сооон хааллылар. Сылтан ордон баран ийэ кынным лбт. Кммттэр ону.

Онтон икки сыл сырыттым. Икки сылтан ордон иэн, кэлбитим. Икки сыл ааара сылдьан баран, тохсунньу саана, тымныы саана кэлбитим. Ньачаас аалбыттара.

Кэлбитим эмээхсиним баар. С суох буоллаа дии.

Оо смт иигэр. Трбкк сырыттаа дии. Кыччаан хаалбыт эбит. Биирдэ сурук ыыппыта. «Эн крн барбыты курдук сылдьабын. Крээбэккэ сылдьабын», – диэн суруйбута. Аатын крстэинэ, тиллэр эбит оо. Ити ханна да биллибэтэх дьыала.

Онтукабыт, дьэ, ыыы буолла. Сылгыбын тутан киирдим. 7 эрэ хоннордулар дьиэбэр. Эмээхсиним мн б, тохтуу тспэккин диэн. «Сылгыгар киир», – диэтилэр холкуоум. Лаабыда ыраах, уон кс. Салбантан. Мааппабын таааран кэбистим эмтиэкээ, баабыска эмээхсиэ. Онтон эмээхсин ыыртаран ылла. Трттбт. Нэиилэ, дьэ, ынаы тртр курдук ыллыбыт. Иккиэн. Ааммытын хатанан кэбистибит. Онтон, оо туох да эттээх-сииннээх баайы. Улахан баайы. Нэиилэ ыллыбыт. Дьахтарым лбт эрэ. Ылбыппыт, баттаа бачча уун (сэийэтин крдрр – Б. С.). с сылыгар чугааатаа дии. Кыыс этэ. Клэ-клэ дьиэ рдн ааар, аны илиитин охсор – ытыс таынар. Эмээхсин клэр: «Оорбуккутун билбэккит дуо? с сыла буоллаа дии», – дии-дии.

Мааппабын ааллым. Оуунан. Хонуга туолан. Кыыым, син крбппт-истибиппит, сытара буолуо диэн. рбтм алдьархайын. Тоус хонон баран лн хаалла. Биэксэл: «Буорайбыт», – диэн буолла. Барыта миэнэ – иэх.

Тылы быаарыы:

 1 Ыт мас – мас эрбиир атах, хоуол. Бл оройуонун дьонун тыла. (Саха тылын диалектологическай тылдьыта. – М.: Наука, 1976. С. 316).

Семен Авксентьевич Филиппов-Халчыык (1932). Нам, II Атамай нэилиэгэ (билигин Горнай улууа, Атамай нэилиэгэ). «Таахаан аатын ууа. Инникитэ Ала Ууа. Ити Ала Ууа улахан норуот , элбэх сири хабар . Саамай былыргы трттэрэ . Бу рэх снньэ бтнн буолуо». 1999 с. кэпсэппитим.

Дьон кэпсиирин этэбин мин. Тбтн ууоуттан клгэ орох киирэр . Сытар сириттэн. Ткнйэн киирэрин крбтхтр. Орохтооун орохтоох . Ол кырдьык . Арааын крд барбыт боломуочунайдар булбаттар . Мин аай диэн таххан бараннар, тннн киирэллэр уонна кэпсээбэттэр .

Бааар турбут. Улахан бааар. Биир атыыр рн сиэн кээспитэ. Уонна сылгы базатын бтнн. Оонньор ууоар уот тиийэн истэинэ, эмискэ этинээх ардах кэлэн, хантан да кэлбитэ биллибэт, саба тэн кэээр. Уоту барытын умуоран кээспит. Тоо тэн кэбиспит. Кстээх ардах тсптэ дииллэр.

Быдьыгыс Оонньор Хоту Оонньору ктхтрргэр ылгын чыыйата, биир ууоа, стэн хаалбыт. Арааа сууллан тсптгэр. Булбатахтар. Онно кии крдбттэр. Хах оонньор: «Мин барабын. Ыччаттарбын ыыппаппын», – диэбит уонна лбт онно. Толук буолан. Оннук кстээхтик кыырбыт. Айаыттан р кгэн бырдьыгынаабыт. Оннук кстээх эбит кыырыыта.

Хоту Оонньор дьинээх аата Моонньоон диэн. Онон манна олохтоохтор моонньоон куу ууутай, моонньоон хаптааы хара хаптаас диибит.

Саргылаана Егорова. Ньурба, Слэ. 1960-с сс. Блтээи педучилищеа II кууруска рэнэ сылдьан суруйбут курсовой лэтиттэн.