Якимович Алексей Николаевич
Шрифт:
Сказаў дык сказаў! Каб у трубе закатаваць, трэба туды залезці, сесці адзін каля аднаго.
— Боўдзіла! Ёлупень! Хіба нашаму народнаму цару Іванку такія каменьчыкі патрэбны? На мыла адпраўлю.
Хлопец пераступіў з нагі на нагу.
— Які той каменьчык? Скажыце. Шукаем, а не ведаем што.
— Знойдзеш! Згнаю-у!..
Хлопец, сагнуўшыся, пацягнуўся назад. А на пляцы з усіх бакоў:
— Ха-ха-ха…
Смяюцца. Са свайго. Радуюцца. Дык яны, нявольнікі, адзін аднаго на ражне бачылі б.
— Трэба ўцякаць, — сказаў Пятрусь.
Ні стуль ні ссюль вытыркнуўся каратканогі. Той самы, які на Саўку данёс.
— Данясу.
І тут… (гэтага я не чакаў) да яго рвануўся Саўка.
— Не-э…
— Данясу.
— На калені пеад табою стану. Хочаш?
— Данясу, — каратканогі павярнуўся і пабег. «Яшчэ адзін хвост ад селядца заслужыць», — падумаў я.
Паэт Карней у прафілакторыі
Нас зноў пастроілі па тры ў рад. Пан Бадзей зыркнуў вачыма.
— Некаторыя з вас хочуць уцячы. Калі сабака ўцякае, то яго прывязваюць. Так прывязваюць, каб не сарваўся. У добрага гаспадара заўжды добры аброжак і добры ланцуг. У нас таксама гэткага дабра хапае.
Я з нянавісцю глядзеў на яго. Выматвае кішкі. Лічыць, што мы сабакі. «Сам ты сабака. Астрыжаны і бясхвосты», — рупіла крыкнуць мне. І абавязкова крыкнуў бы, калі б на пляц, засопшыся, не ўляцеў Сіні Нос.
— Паэт Карней ідзе, — гукнуў ён. — Будзе свае вершы чытаць.
Пан Бадзей ураз перамяніўся. Ягоны твар выцягнуўся, як лісіная морда.
— Сам паэт Карней ідзе. Хоча пацешыць вас, ёлупняў. Каб у ладкі дружна пляскалі. Хто не будзе пляскаць, таму так плясну, што зваліцца.
З-за рога барака паказаўся паэт Карней. Пан Бадзей пайшоў яму насустрач.
— Добры дзень паэту Карнею, — здаля прывітаўся.
А паэт Карней у адказ:
— Добры дзень пану Бадзею. Слаўлю, слаўлю гэты час, калі ўбачыў вас.
Пан Бадзей усміхнуўся, нібы яму зорку з неба дасталі, далі.
— Паэт Карней без вершаў не можа жыць.
— Хоць нялёгка ношка гэта, ды радзіўся я паэтам, — прагаварыў паэт Карней.
Пан Бадзей узяў яго пад руку, падвёў да нашай калоны. Паэт Карней выняў з кішэні хусцінку, выцер успацелы лоб.
— Дарагія мае! Суайчыннікі! Вы, вядома, ведаеце мяне. Ведаеце?
У адказ дружна запляскалі ў ладкі.
— Дзякую, дарагія! Дзякую, суайчыннікі! Я прыйшоў да вас, каб прачытаць свае вершы. Паслухайце верш-карацельку.
Слава, слава валадарам, Бо даюць свабоду вам.Паэт Карней думаў, што зноў запляскаюць у ладкі. Ён нават уперад падаўся, прыслухоўваючыся. Але людзі стаялі моўчкі, апусціўшы вочы. Нават такія, як каратканогі даносчык.
Паэт Карней азірнуўся, як воўк, якога абклалі.
— Прачытайце яшчэ верш-карацельку, — падахвоціў яго пан Бадзей. — Не дайшло да іх.
Паэт Карней адным духам выпаліў:
Радуйся, народ. Капай агарод, Каб расло, буяла, Каб спела, красавала.На гэты раз запляскалі ўсе як адзін. І я пляскаў, не шкадуючы далоняў. Смешным здаўся мне гэты вершык. Смешны быў і паэт Карней, які яго прыдумаў.
Калі ў калоне крыху супакоіліся, паэт Карней аб'явіў:
— Цяпер прачытаю верш, прысвечаны вашаму прафілакторыю.
Зноў людзі апусцілі вочы. А паэт Карней, не заўважаючы гэтага, усклікнуў:
Вы народ, і я народ, Хоць вам жывецца без клапот. Ноччу вам даюць паспаць, Днём пускаюць пагуляць.Во дае! Цэлым народам сябе лічыць. І як такое ўлезла яму ў галаву? Лічыць, што тут жыццё бесклапотнае, што гуляем, нібы па праспекце. Вось каб сам пахадзіў па вострых каменьчыках. У некаторых нявольнікаў усе падэшвы ў крыві. Зноў ноччу будуць стагнаць. Складае свае вершыкі, лежачы ў ложку.
І насмажаць, і навараць, І у лазні вас папараць. Вас пускаюць загараць, Тварык сонцу падстаўляць.Не сонцу, а пану Бадзею. Каб рэзнуў. Насмажаць, навараць… Яго б сюды хоць на адзін тыдзень. Пайшоў бы па розум у галаву, калі б пасмактаў хвост ад селядца.
А прырода тут такая, Што проста вочы адбірае. Ветрык ціха тут бяжыць, Не шалее, не крычыць. Пан Бадзей вас дужа любіць, Калі трэба, прыгалубіць. Пра сябе зусім не дбае: Доля ў беднага такая.