Бечык Варлен
Шрифт:
«Для меня интеллигентность — это повышенная восприимчивость к культуре, искусству, деликатность в отношении других людей, принципиальность. И еще: интернационализм. Я убежден, что национальное в его лучших проявлениях сохранится всегда. Но это не исключает подлинного интернационализма, который заключается в отсутствии национальной спеси. Кстати, я должен напомнить, что «интеллигенция» — русское слово! Корень — заимствованный, он есть почти во всех европейских языках, но в нынешнем своем значении — социальном, нравственном — слово и понятие «интеллигенция» родилось на нашей земле. А теперь, обогащенное новым смыслом, пришло в европейские, и не только европейские, языки».
«...Мы убеждены, что лицеприятие, так называемые отношения и тому подобные чуждые литературные примеси довели нашу критику до поразительной бесцветности и сделали ее ни в каком случае не полезной и, вероятно, очень скучной для читателей».
Пімен Панчанка:
Век прайшоў,
А дзень яшчэ ўсё цягнецца,
У наступны век
Зары вячэрні сцяг нясе.
Кожны дзень упарта я шукаю
Будучыню,
Ды яна ўцякае.
Будучыня,
Пра цябе усе мы
Друкавалі вершы і паэмы,
Мы цябе гукалі:
«Залатая!»
Зрэдку ты прыходзіла...
Не тая.
МЛЫНЫ
Млыны за вайну анямелі,
Бо вельмі быў горкі намол.
Журыўся над жорнамі Мележ,
Ды Мележ памёр....
А час наш ідзе грозным ходам,
Усюды грымяць перуны.
Звяліся зусім донкіхоты,
Як здані, знікаюць млыны.
Павел Нилин. «О товарищах, о литературе» («ЛР», 25.5.84):
«Разделяю и, в общем, могу рекомендовать следующие правила:
— будьте влюблены,
— пишите постоянно,
— не ленитесь смотреть кругом и деятельно — по крайней мере в молодости — участвуйте в жизни,
— общайтесь с хорошими писателями — важно убедиться, что достижения, даже при больших способностях, требуют усилий,
— не теряйте времени,
— читайте,
— не ставьте себе задачей рассказать именно о себе...
— не избегайте развлечений,
— молчите: на разговоры расходуется творческий дух».
Алесь Камароўскі («Маладосць, 1975, № 4, с. 50):
У мармуры, метале
Бацькі з вайны прыйшлі
Ваенныя медалі
Унукам прышпіліць.
Забітых, пакараных
Калекам і жывым
Перадаліся раны,
Пакут і болю швы.
Як трэба — кожны пойдзе
I ворага саб’е:
У кожным спее подзвіг I вера у сябе.
Якая лухта і недарэчнасць!
Ю. Фучик. Из Баутцена, тюрьмы для подследственных в Берлине:
«Вы, кажется, думаете, что человек, которого ждет смертный приговор, все время думает об этом и терзается. Это ошибка. С возможностью смерти я считался с самого начала... Но, по-моему, вы никогда не видели, чтобы я падал духом. Я вообще не думаю обо всем этом. Смерть всегда тяжела только для живых, для тех, кто остается».
Паводле слоў Гётэ, каб лепш спасцігнуць сэнс тво ра, мала ведаць яго змест, трэба прасачыць, як ён ствараўся.
2.10.
Бялінскі. ПСС, т. 6, с. 485:
«Ні адзіп паэт не можа быць вялікім ад самога сябе і праз самога сябе, ні праз свае ўласныя пакуты, ні праз сваё ўласнае шчасце: усякі вялікі паэт таму і вялікі, што карэнні яго пакут і шчасця глыбока ўраслі ў глебу грамадскасці і гісторыі, што ён, такім чынам, ёсць орган і прадстаўнік грамадства, часу, чалавецтва».
Юсцінас Марцінкявічус. «Дзённік, што не мае датаў» (Пераклаў А. Разанаў):
«Адбываецца спрадвечная барацьба паміж чалавекам і рэчамі. Перамір’я тут няма. Нават пераможаныя, рэчы не столькі служаць, колькі валодаюць чалавекам. Яны нібыта вымазаны надзвычай ліпкім клеем, і мы не можам адарваць іх ад сваіх рук. Часам — і сэрца.
Рэчы — крышталі чалавечага розуму, ягонай дзейнасці, ягонай працы. Яны досыць лёгка запалоньваюць чалавека, бо ў іх ужо «ёсць» чалавек».
«Скажы, як ты глядзіш на крытыку, і я скажу, які ты пісьменнік».
«Паэт без уздыху — не паэт».
23.10.
П. Панчанка:
Я гляджу на ўсё, з высокай меркай
Той вайны.
I гэтак буду жыць.
I адно на сэрцы турбаванне,
Каб гарачай ядзернай пургой
Не змяло зязюлі кукавание
I жыццё дзяцей зямлі маёй.
Толькі ў партызанскіх атрадах Беларусі змагаліся 25 тысяч байцоў дапрызыўнага ўзросту, з іх 5 тыс. піянераў.
Што табе трэба, чалавек? Чаму нельга людзям пагадзіцца, зразумець, не лічыць чужую ўдачу сваёй няўдачай?
Гудзе вецер, гоніць трывогу, кружыць лісце, наганяе смутак: мама, жыві доўга!