Сейтенні кіліне кмн кірді. Біра Ожар оны бл кдіктен ада етті. Сейтен кргенді б да крген екен.

— Сейтеке, — деді ол атын тебініп таяй тсіп, — кшті жинаы стамаса болмас. Бл Мы арал ойнауы орынышты. абан да, жолбарыс та бар десетін. Жаа байадыыз ба, не бір тстан жгірген асырды?..

— Мен адам ба деп едім.

— Бл араа адам айдан келсін. Мен аны крдім. асыр. Сір оян уып жрген болуы керек, секіре жгірген трі сойан.

— асыр болса асыр шыар. Жассы ой, аны крген болса…

Енді кш брынысынан жинаы жрді. Сойыл, шопар стаан арулы жігіттер жан-жаынан оршап, мал біткенді ортаа ала, шашау шыармай, ттаса тсті. Тек тн ортасы ауан кезде, жаасы атты кісі крінбес алы анаурайлы Басклді тсына келгенде ана:

— Осы арада азыра кз шырымын алдырса айтер еді, Сейтеке, — деді Ожар. — атын, бала бден алжырады, жігіттерді де кейбіреулерін ат соып тастаана сайды.

— лі де жре тссек… онуа бір ауіпсіз ала таппаса болмас.

Кшке бл ір млде бейтаныс. Жолды ан-слсіз ср бетті, шілтиген Смен ана біледі. Жн крсетіп келе жатан да сол.

Ол Ожара бір кз тастап, Сейтенге арады.

— Мндай жедел жріске жрт шыдар емес. Ат шалдыруа да осы ара дрыс. Бдан рі шалын азаяды да амыс-урай кбейеді.

— Айтандары болсын… — Сейтен зі бірінші боп аттан тсті. — Жрт та сыз бергенше кз шырымын алсын… Ал біз кезектесе кзетелік.

— Мал.

Тйелер шгеріліп, арбалар доарылып, жрт дабырлай орныа бастады.

Сейтен жанына топырлай жиналан серіктеріне:

— р арауыл бір бие сауымдай уаыт кшті айнала жреді. Алашы кезек зімдікі, — деді. — Менімен бірге айсы аласы?

— Мен.

— Мен.

— Мен.

Зор денелі ш жігіт топтан блінді.

— Сізден кейінгі кезек менікі, — деді Ожар.

— Жата бер. Бір таа шыдармын!

— Сізді рашан да ты боланыыз жн. Біз секілді жастара тнгі кзетті зі де бір ызы дурен ой.

Сейтен жауап бермеді. Жрта:

— Ал йытадар! — деп, арауыл жігіттерін ертіп, блініп шыа берді.

Аздан со жол соып алжыраан жрт атты йыа кетті. Сайды тасындай ер жігіттер шопарларын бастарына жастанып, сойылдарын жандарына жатызып, жйріктерін белбеулеріне байлап, кшті ішіне шашырай орын алды. рі-беріден со р жерден орылдаан, пысылдаан дыбыстар естілді.

Дала тып-тыныш, тек анда-санда лп етіп соан желмен ойнап кілі урай мен амыс бастары шуылдай жнеледі де, лезде тына алады. Отын-отын кл жаасындаы упілдекті кмпілдеген ні мен гіз шааланы кірген айайы естіледі. Кенет аш тлкіні тырнаына іліккен жапала жерге лаан баланы даусындай шар етеді… Тя серіппей тыным алан кш. р жерде йы білмес сиырды мйізіндей аырайан трт кзетші… Блар да жантайып азыра демдерін алса ештее етпейтін сияты. Туан жерінен шбыра безген бишара жрта Жетісу мен Ара тйіскен елсіз аулата кім тимек? Кім адиды оны? йтсе де, нсіз тн рылан апан трізді, еле болан жн…

Ай сулесі кеми, аспандаы жлдыздар бірінен со бірі сніп, та жаындаанда, Ожар асына Смен мен кш озалар алдында осылан кршілес ауылды екі бейтаныс жігітін ертіп Сейтенні асына келді.

— Сейтеке, та да жаын… Азыра кз іліндіріп алыыздар, — деді ол.

«Сл тыныып алан да теріс емес, тыныш секілді ой. Ертегі жол да ауыр», — деп ойлады Сейтен ішінен. Сйтсе де:

— Жарайды, йытамасам да белбеуімді босатып, сл тыным алайын. Жігіттер де сйтсін, — деді. Біра кетіп бара жатып таы да тотап азыра кідірді, — дегенмен са болыдар, кл маыны амысы тым рейлі екен, асыр, абаннан ада емес шыар.

зі згелерден ошаулау барып, екі олын басына жастанып н-тнсіз жата кетті…

Кзеттегі трт жігіт бірінен бірі кз жазбай кшті айнала жр. Сырт бейнелері са ла, жіті кз арауыл трізді.

Сейтенні обалжыан кілі орныайын деді. «Осылар секілді, «сен тр, мен атайын» ер азаматтары бар жрт ор болар ма… Мндай жайсадарыны мол жараланына дайа шкір…»

Алты кннен бері «уыншыа кездесіп, соымнан ерген жртты ырына шыратпасам етті» деп обалжи шаршаан кілді орныа бастаанынан ба лде кптен бері ат стінен тспеген денесі талмаусырады ма, Сейтен аспанда аырын жзген айа арап жатып йытап кетті.

Дл осы кезде Ожар мен Смен кшті алдыы жаындаы алы амысты тбек тсынан айнала тіп бара жатан-ды. Оларды лаына амыс арасынан:

— Ожар, біз дайын, — деген лдекімні дірілдей сыбырлаан ні естілді.

Ожар кілт тотай алды. Брылмастан:

— «апанды оя білмеген асасын алдырар», кені аузын… Баана кн батарда біреуі кзге тсіп, Сейтенге еле туыздыдар. Жаа ана жатты. Біз азір оны байлаймыз. «Аттан!» деген ран шыанда, апы алмадар!.. — деді аырын ана.

Ол кшті айнала жре берді. Бйірден осылан Сменге:

— азір Сейтенді аламыз, — деді.

— Ояу жатанда ма?! — Сменні нінен орыныш лебі аарылды.

— Ендігі йытап кеткен шыар. йытамаса да алу керек! Жаып, сен Саыпа бар, шккен тйелерді алалай ая жаынан келсін. зі быладан. Дыбысын шыартпай басайы.

— п.

— Сейтен сергек йытайтын. стінен с тсе де оянатын. Сыбырды сезіп, орнынан атып трмашы болды. Біра кенет стін албастыдай басып алымынан ышаштай жабысан темір саусатар нін шыартпады. Кеудесіне мінген шойындай ауыр шомбал дене мен екі олын стаан екі балуан жігіт бны тырп еткізбеді. ні-міне дегенше екі олы артына ыл шылбырмен маталып, аузына орамал тыылды. Екі кзі су араы болып байланды. Сейтенні ккейінде: «тте! тте!» деген арман ана булыа тулады.