оырлжа жол дайындыын тез бітірсе де, аа слтандарды ктіп кп кідірді. Аырында олардан да хабар келді. «Ел арасы бліншілік, азір орыс солдаттары орап тран приказдардан тыс шыу ауіпті. Келмеді деп кпелемесін. Бізден жалыз тілек: «Омбы тез скер шыарып Кенесарыны ртсын. Ал Кенесарыны ртуа е ыайлы кез ыс. ыста ол жаздаыдай алыса бара алмайды. Жне бар сарбаздарын таратып, тек е жаын батырларымен, арамаындаы ш жз й тлегітімен ана алады» депті. Ауыздарына ткіріп ойандай брі бірдей осы сзді айтып жіберіпті. Патша солдаттарыны артына тыылып, приказдарынан шыа алмай отыран аа слтандарды сздерін естігенде оырлжа Кенесарыны аншалы кш ала бастаанын аны сезінді. Енді шын орайын деді. Сйтсе де зіні айсарлы мінезіне салып:

— Кіле оян жректер, — деді жанында ааз жазып отыран Есіркегенге, — суыр секілді інімізге кіріп алып, кзге тспей тыылып жатса, жанымыз алады деп ойлайды ой. Мен білетін Кенесары болса, асыр соан ашыдай райсысын жекелеп сопаса ара да тр!

Кенесары батырларыны ерлігі соы кезде жрт арасында аыз болып тарала бастаан. Жас жігіт атаулысыны батырлыты, ерлікті да ттатын деті емес пе, Есіркеген де мндай гіме-жырларды йып тыдайтын. Оны стіне лкен атасы Масан асаалды да бір бйірі Кенесарыа тартып тратынын сезетін. Шу дегенде Кенесарыа арсы шыан аа слтан Жамантай осы кісіні аылы арасында соы кезде ереуілшілерге арсы келмей, бып алуа кше бастаан. Масан асаал туан немересі жас Есіркегенге де осындай тлім-трбие беретін. «Не болса да жртымен бол, егер жрты Кенесарыа еріп кетсе, айдалада аып алан жалыз аздай не ызы кресі? Одан да су ішсе де, суан ішсе де з йірінен айрылма!» — дейтін. Осындай рухта тлім-трбие алып жрген бала жігітке оырлжаны аа слтандары «Кенесары аш асырдай біртіндеп соады», — дегені те нап алды. Біра сыр берген жо, жй шейін клімсіреді де ойды.

оырлжа да дл осы сзді айтып отыран кезінде екі жылдан бері ана орысша ои бастаан Есіркегенні се-не келе аза деген еліні лтты туын ктеретін е алашы оыандарыны бірі болатынын білген жо. «Бл неге клімсірейді?» деп оны бетіне ожырая арады да, аа слтан бір шабарманын шаырып алып, зімен бірге Омбыа жретін он жігітті жола дайындалуын бйырды.

— Кн тске аумай жріп кетеміз, — деді ол.

Бл таертегі кез еді. Кн ашы, Сарыараны кзгі салын желі тра бастаан. Кейде аспанды алы срылт блт та шырмайды. Біра кзгі алы жабыр мезгілі лі келе оймаан уаыт.

Шабарман шыып кетті де айта оралды.

— Аа слтан, сізге жолыам деп бір бейтаныс жігіт келіп тр.

— айдан екен?

— Онысын айтпайды. Тек аа слтанны зімен ана сйлесем дейді.

— Кіргіз. Тек ару-жараы болса алып ал…

Баласы Шыыс лгеннен бері оырлжа бейсауат адамнан атты сескенетін. «Кім біледі, — деп ойлайтын ол, — Кенесары бір жындысын жіберіп, ол арныа ара пышаын сып алса не істейсі? Маан шіккен адам аз ба?» Сондытан да оырлжа беймлім біреу-міреу жолыпашы болса нкерлеріне е алдымен оны ару-жараын алуды тапсыратын.

йге шегір кз, бетінде ан жо, сл жо, атан сары жігіт кірді. Трі кісі лтірген адамдай ссты екен. Есіркегенні бойы лденеге дірілдеп кетті.

— Ассалаумаалайкм, аа слтан.

— Уааликум ассалам. Сйле, жігітім.

оырлжа мен Есіркегенні кзі бірдей жігітті белбеуіне тсті. Киімі нашар боланымен, белбеуі сем екен. Оны стіне о жата тратын ты, ошантайы сол жаына шыып кетіпті.

— зі айда? — деді оырлжа кенет алдында тран — Ожар жіберген адам екенін тсініп.

— зі Байтабынны жасаында. Келе алмады. Кенесары… — деп келе жатты да ол «мынаны кзінше сйлеуге бола ма» дегендей Есіркегенге арады да, тына алды.

— Айта бер. Бл бала зімізді адам.

Кенесары екі топ жасаын аттандырды. Бірін Аыбай, екіншісін Байтабын бастап келеді. Аыбай тобы азір аражар шаталында. Ерте араралыа тпек! Аа слтан Жамантайды ойдаы жылысын айдап кетпек! Кене оан а патша жаына шыты деп те ашулы.

— Ал Байтабын олы айда? Оны беті ай тс?

— Мен Аыбай жасаындамын. Батыр алдымызды барлап кел деп жіберді… Ал Байтабын жасаы кейінірек. Шамасы бгін тнделетіп жріп, та ата осы араа жетпек. Беті сізді ауыл. Кенеке оны оырлжаны алан малын айдап кел деп жіберді.

оырлжа кп-кре боп кетті.

— здері анша адам?

— райсысында жиырма бес сойылдан.

— Бар боланы сол ма? — оырлжа аарлана алды. — Басынан екен бден! Ккелерін танытамын мен лі? Аыбай жасаы аражар шаталында деді бе?

— И, бгін тнде сол арада ат тынытырып алма. Ерте араралы аспа…

— Жарайды, — деді оырлжа, сйтті де сыртта тран шабарманына дауыстап, — Асылкерейді шаыр, — деді. Ол айтадан сары жігітке брылды. — Байтабын мені жылымны айда екенін біле ме?

Есіркеген гімені тп нсасын бірден тсінді. «Ана кісісі кім екен? Байтабын тобында оырлжаны кз-лаы болан ой». йтсе де, «ана кісілері кім?» деп срауа бата алмады. н-тнсіз тыдай берді.

— Сонда, мені жылымды ай тста деп жорамалдайды Байтабын? — оырлжа зіні тбектегі тыулы жылысын ешкім білмейді деп ойлаан болуы керек.

— Есілді Ертіске арай брылатын жерінде деседі…

— Алда кені аузын райындар-ай, брін біліп отыр екен ой!

— Ана кісі зі жасатан бліне алмайтын болан со, маан сізге айт деген таы бір пия сыры бар…

— Оны таы не смды?

— Осы ауыл маайында сізді торып бдіуаит деген Кенесарыны бір кісісі жр. Оан сізді басыызды алу тапсырылан.

оырлжа енді тіпті шошып кетті.