Екеуі де коммунист. Алашысы партия йымыны хатшысы еді. Сол

мектепті жастау бір стазы Мшіраппен бір нрсеге келіспей

алады.Тіпті дауа айналады. Сонда ол:”Мшеке, мынауыды

Есекее айтсам, жадайыыз алай болады? ”- демесі бар ма.

Аманбай, асырбай есімділерге де сыпайылап айту иын – а

сияты. Болан тарихи жадай болан со, есіізде болсын деп

жазып отырмын.

Інімні келіншегі лды болып, жегеміз атын оюды маан

аратан екен. Баранымда ол: «Ай, бала, мына баламызды атын

сен ойып бер!» дегенінде: «Атын Абзал ойыдар» - дедім. Жегем

бл сзді маынасын жете тсінбей, назыранды. Мен олай айтып,

блай айтып тсіндірген болдым. Сонымен, солай аталды да. Ол

балама аты тты болсын деп, бір ла атадым. Осыны естіген бір

жеешемні ызы босанан екен, нрестесі ыз екен. Соан ат оюды

бір апта бойы маан аратан екен. Бан тарихи жадайа

сйкестендіріп, атын «Зияда» ойыдар дедім. Оан мал атааным

жо. Ат намады ма, бірдее аталмаан со ба, атты ойан жо.

Сбиді кесі авариядан айтан еді.

мірде не болмайды?

61

Кзетілген кзеткендерден кейін....

Тадырды жазуы трлі – трлі бола береді екен ой! Кейде трлі

ойа тсіп отыраныда, айдаы бір тарихи болан, оны зі

кзімен крген жадайлар ойа орала кетеді. Енді – оны кп

заманнан кейін баса біреуге айта ойса, на бір ойдан шыарып

отырандай да болуы ммкін.

Шкен мірбеклы деген дамыз болды. Ебіне лайы аудан

бойында орта атардаы басшы ызметтерде жмыс жасады. Сол кісі

бір за сонар науаса шырап, тіпті кзетке де енді. Кілін срап

барып та трды. Сол Шкен науасы жанына батып, сйлеуге

шамасы келмей, талысып жатыран кезі екен. Жанашыр

аайындары жиналып, уаыты жетіп кете ойса, соы сапара

шыару амын да ойластырды: «Намаза жиналандара анша

орамал бар?» – деп срады аы егесінен біреуі «500 – дей орамал

бар,» - деп жауап атты басшы біреуі «онда жетіп те алар»- деп,

остады екіншісі. Осындай жадайда жатан кндерінде. Кн сайын

оан бауыздау далары Саынбай мен Жмалды лиасары да

келіп трушы еді. лиасарды ызы – Шкенні отанындаы келіні.

Сол кндегі дадылары бойынша жаын туыстары келесі кні де бас

осып келіп отыр еді.

–

Шке, алайсыз, туірсіз бе?
– деді біреуі.

–

И, - дей салды лсіз н атып. Брі де тым – тырыс

отыран кезде Шкен:

–

500 орамалдары жетпейді. Мені ауданны барлы

кісілері біледі. Маан адам кп жиналады, таы да алулары керек

демесі бар ма?! Отырандар не дерін білмей, бір – біріне кздеріні

астымен арасты.

Сол Шкен кн санап туірленіп, аяына мініп те кетті. Жтанды

натушы еді, йреншікті ісімен айналысып та жрді.

ызын баласына перген Саынбай дасы болса, жасы

есейген кез еді, кн санап і ашып, мазасызданып жрді. Енді

кнде, кейде кн ара Шкен Саынбайды кілін срауа келетін

болды. Мен болсам інісімін, аласыз басында отырмын. Сйтіп жріп

жасы зінен лкенірек дасы Саынбайды Шкен Мгілік сапара

шыарып та салды. Екінші дасы зімен атар. Бір кндері

табиатында те мыты жаралан, ешнрседен айтпайтын, мірді

небір ауыр талысын басынан кешкен лиасар дасын да алдына

салып, з олынан бір уыс топыраын да салды абырына Шкен.

Сйтіп Шкен таы да дімкастанып, бл жолы ттелеп аламын

деп келген ауруа шалдыты. Бл жолыа ем-домны шамасы

келмеді, алып кетті. Біреу ерте, біреу кеш дегендей, мір шіркін,

реттеседі екен.

Бл – 1993 – 1994 ж. іші еді.

62

Сын саатта ашылан сыр

Бір елді мекенде аттас адамдарды саны бараыра болса,

соларды дене пішіні, жріс – трысы, мінез – лы т.б. белгілеріне

оса осалы атымен осып айту бар екен. Сондай осалы аты

барларды біреуіні атына «орты» деген сз осылып айтылушы

еді. Бойы орты боланмен, ойы орты емес, ры бойламайды,

таппасты ойлайды, атарларын аанда, абатай йіреді,

ауыздарын ашырмаушы еді. Сол ортыты есімде бар істеген

істерін айтпашымын. (Бл орты Салы Иманбердіні жаын

жегесі еді, ол маан бл туралы ызылорда профилакториясында

баян еткен - ді).