Нам саступае купэ нямецкая сям’я.

* * *

Па пэроне ў памежным Тэрэспалi мытнiкi цягнуць у завязаных жаночых калготках два дзясяткi рэквiзаваных лiтровых пляшак гарэлкi. Натхнёны выгляд хлапцоў зь белымi арламi на фуражках усяляе ўпэўненасьць, што лёс у гэтай гарэлкi будзе шчасьлiвейшы i даўжэйшы, чым у той польскай «Выбаровай», якую ў ангельскiм порце Рамсгэйт на вачах у мяне i ў мытнiкаў яе вялiкасьцi ўласнаручна вылiваў за борт мой спадарожнiк Кшыштаф.

На столiку ў купэ ляжыць «Общегражданский заграничный паспорт СССР». «Срок настоящего паспорта продлён до 2001 года», — чытаю я ў чаканьнi памежнага кантролю.

Чацьвертая экспэдыцыя ў Нямеччыну заканчваецца.

Там, за Бугам, Берасьце. Заходняя брама краiны, абрысы якой пакуль што ўзнаўляюцца на палiтычных мапах новай Эўропы.

Сьнежань, 1995

Вустрыцы а пятай ранiцы

Зацемкi з мангэтанскiх ваколiцаў

З вышынi 35 000 футаў Шатляндыя выглядае вясковаю коўдрай з брунатных, зялёных i жоўтых шматкоў розных адценьняў, на якой, скруцiўшыся ў клубкi, прыгрэлася парачка пухнатых белых котак.

* * *

Калi хтосьцi не захоча даць веры, што ў XVI стагодзьдзя я пазiраваў Люкасу Кранаху Старэйшаму для ягоных «Самсона i Далiлы», няхай знойдзе адпаведную залю ў Мэтраполiтэн-музэi. Я ў кашулi свайго ўлюбёнага малахiтавага колеру заснуў, уладкаваўшы галаву на грудзях у пяшчотнай каханкi, якая ўжо ведае таямнiцу маёй нечалавечае сiлы. Можна ўявiць, зь якой вострай асалодаю левая рука Далiлы лашчыць мае рассыпаныя па вiшнёвым аксамiце сукенкi кудзеры, бо правая рука пасьпела ўзброiцца нажнiцамi, а ў садзе, таймуючы радаснае нецярпеньне, ужо затаiлiся фiлiстымляне.

Хто паслужыў мастаку мадэльлю Далiлы, пакуль невядома.

* * *

У царкве Мацi Божай Жыровiцкай у Нью-Брансўiку, штат Нью-Джэрсi, раптам заўважаеш, што рэчаiснасьць набыла нейкую новую якасьць. Адчыняюцца дзьверы, i ў аблiччы зграбнай сьветла-русай дзяўчыны знаходзiш адказ: у гэтых сьценах, як i наогул паўсюль, дзе зьбiраюцца беларусы, фантастычна высокая для Амэрыкi канцэнтрацыя прыгожых жанчын.

* * *

Расейскамоўная, зь мяккiм габрэйскiм акцэнтам газэтка «Вечерний Нью-Йорк» зьмясьцiла чульлiвае паведамленьне пра 15-фунтавага лёбстэра Карлiта, якi доўгiя гады працаваў рэклямным агентам у супэрмаркеце i быў адпушчаны на волю актывiстамi таварыства абароны жывёлаў. На думку актывiстаў, Карлiт пражыў на сьвеце болей за чвэрць стагодзьдзя. У двух крыху меншых лёбстэраў (а па-наску, марскiх ракаў), якiх сябра прыцягнуў з крамы на рагу 1-й авэню i 6-й стрыт, працоўная бiяграфiя аказалася карацейшаю.

Пасьля трох пiнтаў пiва i лёбстэравай шыi з тузiнам каралеўскiх крэвэтак можна камфортна адкiнуцца ў фатэлi i пад прыемнае гудзеньне кандыцыянэру аддацца плынi ўспамiнаў пра пiянэрскае дзяцiнства, калi разам зь сябрамi ўцякаў зь летнiку пад Полацкам на Ветрынскае возера, варыў там у вядры дробных айчынных ракаў, падглядаў за старшай важатай i маладым маёрам зь мясцовага вайсковага гарадка, а ўвечары ўпотай спрабаваў складаць вершыкi. У тым лiку i пра Амэрыку:

В переулках трущобных

И на мусорных кучах

Вспоминаешь невольно

О Родине...

* * *

Калi а пятай ранiцы паводле менскага часу возьмесься жаваць сьвежую вустрыцу, ня выцiснуўшы на яе струменьчык цытрынавага соку, найдакладнейшым з усiх магчымых атрымаецца параўнаньне ейнага смаку з прозаю народнага пiсьменьнiка Беларусi Iвана Навуменкi.

* * *

Амэрыканец украiнскага паходжаньня пытаецца, цi складаюць беларусы пра свайго прэзыдэнта анэкдоты, што мой суразмоўца схiльны разглядаць як прыкмету духоўнага ачуняньня народу.

Зь некалькiх вядомых мне прыстойных анэкдотаў у дадзенай сытуацыi найбольш таварна выглядае, бадай, гэты. Прэзыдэнт едзе на свае ўлюбёныя дажынкi, а беларусы, стоячы абапал дарогi, скандуюць: «Да жын-кi! Да жын-кi!»

* * *

Пачутая ў Амэрыцы беларуская показка: у вiтрыне польскае кнiгарнi на Мангэтане выстаўленая кнiга Гэмiнгўэя «Stary i morze». «Ого! — заiнтрыгавана спыняецца нейкi тутэйшы беларус. — Стары i — можа!»

* * *

Хоць i надзвычай рэдка, аднак такую мурынку ў Нью-Ёрку — дзе-небудзь у музэi цi на мастацкай выставе — таксама сустрэнеш: на шостым, а мо i на сёмым дзясятку, але з грацыёзна-субтыльнаю дзявочай постацьцю i зь невялiкай галоўкаю, чыю беззаганную дасканаласьць дазваляе ацанiць неверагодна сэксуальная фрызурка, вынаходнiк якое здолеў пакiнуць слой срэбных валаскоў якраз такой празрыстае таўшчынi, каб празь яе сьвiцiлася шакалядавая асноведзь.

* * *

Уявiце вычварныя камбiнацыi жылаў i артэрыяў ускрытага патолягаанатамам трупа, i перад вамi будзе дакладная насьценная схема мангэтанскiх аўтобусных маршрутаў.

* * *

Заплюшчу перад сном вочы i зноў убачу вечар на горным летнiку ў Юлi i Паўла Андрусiшыных: хвоi, дробны, але непалахлiвы амэрыканскi зайчык у траве за дзесяць крокаў ад дому, вялiкая клюмба i падобныя да нашых хрушчоў калiбры над белымi, крэмавымi i ружовымi кветкамi духмянае табакi. Памяць дапоўнiць гэтую вартую пэндзля Анры Русо iдылiю ўсяго адной адсутнай дэталяй — сьвежым нумарам «The New York Times» з рэдакцыйным артыкулам «The Tyrant of Belarus».