— Ох, Іван! Перастаю я разумець цябе.

Ён таксама паклаў нямала душэўнага намагання, каб ад злосці перайсці да здзіўлення і нават своеасаблівага захаплення сябрам: «Ну, і Астап Бэндэр ты, Валька! Аднак выдаеш сваю няўпэўненасць усё больш і больш».

Можна супакоіць сябе да абыякавасці: рабіце, што хочаце, мне ўсё роўна. Але Антанюк ведаў, што тады надыходзіць, па сутнасці, грамадская смерць чалавека, камуніста. Ён да гэтага апусціцца не мог. Калі Вольга ўжо забыла размову пра зяцеву работу, задаволеная, што муж зрабіўся такі добры, уступчывы, ён раптам папрасіў:

— Пазвані ты гэтаму будучаму вялікаму канструктару, папрасі, каб прыехаў.

Яна не зразумела, здзівілася і ўзрадавалася.

— Валянціну Адамавічу?

Іван Васільевіч усміхнуўся.

— Па-твойму, ён яшчэ будучы? Баюся, што былы. Я пра зяця твайго кажу.

— Ён такі ж і твой, — пакрыўдзілася Вольга. — Каб цяпер прыехаў? Позна ўжо.

— Няхай на сына хоць паглядзіць! Позна! Па тыдню сына не бачыць!

Вольга адчула, што Іван зноў «заводзіцца», — так яна называла гэта — і зноў пачала «спускаць на тармазах» (яго вызначэнне).

— Я пазваню. Але прашу цябе: пагавары спакойна. Абяцаеш?

— Хіба я крычаў калі?

— Не. Але ты часам гаворыш так уедліва, што гэта абражае.

— Ах, як ты баішся, што зяць абразіцца. А як ён са мной гаворыць апошнім часам — ты не чуеш?

— Не, чую. І казала яму.

— Уяўляю, як ты казала. Упэўнены: яму здалося, што ты прасіла прабачэння.

Жончына звышдалікатнасць часам кранала, а часам абурала.

Ён чуў праз дзверы, як яна гаварыла па тэлефоне, спачатку з дачкой, пасля — з зяцем, доўга ўгаворвала прыехаць. Адрывацца ад тэлевізара, ехаць па марозе, у завіруху ў такі позні час ім не хацелася. Зяць, відаць, дапытваўся, навошта ён так тэрмінова спатрэбіўся. Вольга Усцінаўна адказвала прыглушаным голасам. Іван Васільевіч разумеў яе становішча: не магла сказаць усю праўду, бо тады Генадзь можа не паехаць, і хлусіць Вольга не ўмела, таму мусіла гаварыць нейкую сярэдненькую праўду, якой цяжка пераканаць упартага і самаўпэўненага інжынерых. На сутнасці, старая жанчына мусіла ўніжацца перад дзецьмі.

Антанюк доўга стрымліваў сябе, шастаў газетамі, каб не чуць жончыных перагавораў, але ўрэшце не стрымаўся. Зараз ён скажа гэтаму смаркачу такое, пасля чаго таму доўга не заснуць! Нахабнік! Але Вольга пазнавала мужаў настрой па кроках, па тым, як ён адчыняе дзверы. Яна здагадалася пра яго намер, як толькі ён выйшаў у калідор. Сказала гучна, злосна, рашуча:

— Можаш не прыязджаць! — і павесіла трубку.

Зяць даехаў з пасёлка трактарнага завода ў цэнтр за колькі мінут, Антанюк не чакаў яго так хутка.

Пазваніў ваяўніча, наступальна.

Іван Васільевіч падхапіўся з канапы, наблізіўся да дзвярэй, каб падслухаць: ці будзе Вольга перапрашаць зяця, інструктаваць яго. Як? Няўжо пойдуць на кухню шаптацца? Ён не дараваў бы жонцы такіх ганебных паводзін. Не, у Вольгі надзвычайнае чуццё і такт.

Зяць. Якая муха яго ўкусіла?

Цешча. Пры чым тут муха? Іван Васільевіч хоча з табой параіцца. Па тваёй жа справе. Сорамна, Генадзь. Просіць старэйшы таварыш.

Зяць. Мне ў восем на работу.

Цешча. Табе карысна прагуляцца перад сном. Пуза адгадаваў вышэй носа.

Зяць (ашаломлена). І вы — супраць мяне?

Цешча. Але, усе супраць цябе. Заелі няшчаснага! Амбіцыі ў цябе многа і маніі. Небяспечныя сімптомы. Глядзі, набыць хваробу гэтую лёгка, лячыць цяжка.

Зяць. Не захварэю, не бойцеся. З вашай дапамогай…

Цешча. Іван Васільевіч чакае.

Малайчына Вольга! Дзейнічае, як кажуць, сінхронна.

Антанюк сеў да стала, унурыўся ў прачытаныя ўжо газеты: размова сур’ёзная, і весці яе трэба ў сур’ёзнай паставе, не на канапе. Шкада, што застаўся ў піжаме, не падумаў,— трэба было адзецца па ўсёй форме.

Генадзь пастукаў, што рабіў вельмі рэдка.

— Калі ласка.

Убачыўшы цесця за сталом — нібыта здзівіўся:

— А я думаў, вы спіце даўно. Пенсіянеры рана кладуцца. Разам з курамі,— рагатнуў, задаволены сваім жартам.

Лезе хлопец на ражон. Правакуе. Але мала ў цябе практыкі, не так гэта робіцца, браце. Іван Васільевіч прыўзняўся, працягнуў яму руку.

— Добры вечар, Генадзь. Мы сёння не бачыліся.

Збянтэжыўся-такі ад таго, што не павітаўся першы. Пачырванеў.

— Добры вечар, Іван Васільевіч.

— Сядай, — а сам у газету. Няхай астыне. Бывае, што накаляюцца і на марозе.

Сеў зяць. Сцішыўся. Чакае.

Іван Васільевіч перачытваў нудны і сіропны нарыс пра калгаснага пастуха. У думках лаяўся: пасярод зімы — пра пастуха! Адменны стыль сельскай газеты. Праўда, і ў дрэннага журналіста бываюць цікавыя думкі, у гэтага — разумна напісана пра травы, зусім з іншых пазіцый, чым тыя, што панавалі паўгода назад. Задумаўшыся над сельскімі праблемамі, магчыма, ператрымаў, прапусціў патрэбны для пачатку размовы момант.