— бдіуаит тлегітті йі айсы? — деді ол асында тран нкеріне.

— Мынау шеткі араша й.

оырлжа ешкімге тіл атпай сол йге арай жре берген. Аа слтанны ізін басып оны кзетіп жрген топ нкері де соынан ерген.

оырлжа «Ассалаумаалайкм» деп кіріп келгенде, е алдымен араша йді дл ортасында ып-ызыл боп жайнаан тобылы шоын крді. Одан кейін ара клеке йді о жаында рама крпені стінде шашыны шын ріп отыран бой жете бастаан жас ыза кзі тсті. Бтен жан жо. Бейсауат келген аа слтанды танып ыз не істерін білмей тыпырлаан да алан.

— бдіуаит айда? — деді аа слтан, ыз бетіне сйсіне арап.

ыз брыныдан да саса тскен.

— лгі крші ауылдаы наашым йі шаырып еді… Кіші баласын сндеттетеді екен. Апам екеуі соан кеткен… Кп кешікпей келіп алар…

— -… Аты кім?

— Кміс…

Шешім табанда келген. оырлжа мінезіне ккі болан нкерлер йден шыып кеткен.

Аа слтан ыза айта араан. Кміс десе кміс екен. Мадайы атаан кмістей ке, зі жмыртадай аппа, сазды жерге біткен сары ааштай са бойлы, уылжыан бір керемет. «Жнділ де текке мартып жрген жо екен!» — деді ішінен кенет бойы балып кеткен оырлжа, сйтті де сыртына жамыла салан ара пшпа ішігін иыынан сілкіп тсіріп, кйлекше алды да, сабадай ке жара шалбарыны ауын шешіп жатып, Кміске арап:

— Балам, ана бір кеседегі сусынды бері келші, — деді.

Ашы уып жеткен елікті лаындай зресі шып, тостаандай кзі шарасынан шыа жаздай жаутадаан Кміс бір стте далаа аша жнелгісі де келді, біра сыртынан есікті стап тран жігіттерді аарып, «ештее ете оймас. Сусын срап отыр ой…» — деп дірілдеген буынын зер басып, майыса трегеліп ая жаында тран саумал йылан, аылтыр сыммен шандыан ескі кесені стап, арбаан жылана таяан торайдай, оырлжаа жаындай берді.

— Мінекейііз…

Сол-а екен оырлжа Кмісті а білегінен шап беріп стай алды да, зіне тартып алды. ызды тек «ойбай» деген даусы ана шыты. Ар жаында жаалтайды ілген ара бркіттей оырлжа Кмісті озалтпастан балдыр- ан жас денесін шккен бураша алпамсадай ке бауырыны астына алып, лі бден атпаан абырасын сындырардай ыса, умаштай жнелді…

анша блынанмен аузын кеудесімен тншытыран алып кш оя ма, аздан кейін Кміс талысып кетті. Біра аа слтан оан араан жо. Елуге келсе де, лі кші айтпаан, балан озы еті мен уыз ымыза тойынан оырлжа енді жас Кмісті абыройын ызыл ан етіп аызды.

оырлжа мауын басып, мадай терін сртіп жатан кезінде сырттан:

— Слтан, айтесіз ызуланып, сізге кіруге болмайды, онда аа слтанны зі бар, — деген бас нкеріні даусын есітті. оырлжа баласы Жнділді келгенін білді.

Длей кшке арсы тра алмай а жзін млдір жасы жауып талмаусырап жатан «жас иісті» таы да бие сауым мезгіл урелей, аа слтан лден уаытта орнынан трды.

— кесі атын ылан ыза йленсін енді Жнділ! — деп есіней клді де, ішігін иыына іліп, жара шалбарын олтытай йден шыып кеткен.

Тоалыны отауына жаындай беріп, анандай жерде, кген асында екі бетін олымен басып, екі иыы бір ктеріліп, бір тсіп нсіз жылап отыран Жнділді крді. айырылып араан да жо. «кені тоалына ініні баранын бетіме салы ететін сабазсы ой, ал енді не айтар екенсі?» — деді ол кбірлеп, зіні туан баласын табалай, сйтті де а отауа беттей берген.

Бір нкері соынан асыа уып келіп:

— Алдияр аа слтан, ке-шешесін айтеміз, крші ауылдан келе жатан бетінде ол-аятарын байлап сайда стап трмыз? — деп еді, оырлжа:

— оя берідер, — деді де а отауа кіріп жо болан.

оырлжа шаыратан тскен кн сулесінен бетін сл рірек озады да, айтадан тоалына арады. Одан бетін аударып босааа кз тастады. Босаада керегеге жібек блдіргісінен ілінген сегіз арыс, рімі ос саусаты ырай сапты амшы тр.

з баламен ойнас болатын патшаарсы ой, алсам айтер еді ана амшыны астына, деп ойлады ол бір стте. Біра ол ойынан тез айтты. Зейнеп осал жерді ызы емес. араралы аа слтаны Жамантайды кенже арындасы. Б да Туке слтанны ызы. Слтан ызын руа дстр жо. намаса, немесе дм-тздары жараспастай кектессе слтандар рып бойынша ондай йелді затып келгеніндей, бір кш етіп ыралтып-жыралтып тркініне апарып салуы керек. Кнсін з кесі тартызады. «И, бл амшы саан емес, бтендерге арналан, анау орасын сымды трт таспа, осы оырлжаны з олымен-а талай л мен кні арасында ойнаан».

Аа слтан айтадан тоалыны бетіне кз тастады. Та ата оырлжа йге кіргенінде Зейнеп, йытамай ктіп жатыр екен. Тоала нпсімар сезіммен кіл осан жйрік днендей Шыыстан грі азбан жылыдай ауыр денелі оырлжаны жні блек трізді. Аа слтан трге келіп жантайып кзі ілегіп кеткенше, Зейнеп болыскей кереуетті саырлатып, «жаныма келсейші» деп шаырандай лсін-лсін дбекши берген. Бір шапса за шабатын бден алжыраан крі мстек, жас байталды ойнаысы келгенін білсе де, шаршаандытан жастыа басы тиісімен ор ете алан. Содан сске кезінде кзін ашса, ая жаында тоалы отыр екен. Ызалы жастан блауланан екі кзі Кмісті абыройы ан боп атан оырлжа кйлегіні етегіне адалан…

оырлжа ымсынар емес. «зіні кп істегеніні бірі ой мені тндегі бозбалашылыым», — деп анды етегінен именбестен жнді балтырлы аяын созып;

— Уала, — деген. Содан айтып тіл атан жо. Ал Зейнеп сол сскеден кн ктеріліп, тске таяана дейін лі озалмай отыр. зын жібек кірпіктерін анда-санда бір ктеріп, ара кздерін оырлжаны кіндік тсынан тмен бір адап ояды да, абаын сл шыта кйлегіні етегіне аударады. Аырын ана крсінгендей боп демін алады да байыны жнді жуан балтырын айтадан уалай тседі.

оырлжа тыныып алан екен. лі де болса бірдемені дметіп млиіп отыран тоалды кенет аяп кетті.