…Рстм 1926 елны 5 ноябренд Казанда туды. Ул дньяга килгнд, Галиман Кавказда иде. тисе кайтканда, бала инде бер айлык чамасы булган иде. Крсе, Галиман чыннан да бик бала телгн булса кирк, чнки бала коляскасыны кырыена терсклре белн таянып, бик озак-озак балага карап утыра торган булды. Вакыт-вакыт ул:

– Малаебыз бик таза булыр тсле крен! – дип йткли иде. – Син аны башына, магаена дикъкать белн кара ле. Кзлрен крсеме? Акыллы егет булып ср тсле крен.

Баланы вакытлы-вакытсыз имезг рвакыт каршы тора иде. Феня белн берглп баланы юындырганыбызны сенеп карап тора, кулына баланы йомшак зур фланель ймсен тотып кт м, юындырып бетергч, баланы, шул ймг урап, з кулына ала. Лкин аа баласын болай ирклрг кп туры килмде. Балага дрт ай тулыр-тулмас, Галиманны авыруы тагын аяктан екты, м аны университет клиникасына урнаштырдылар. Аны шундый авыр, каты яткан кннренд Рстм д чирлп китте…

Клиникага, бик борчылып, елап, Феня килеп керде. Кулында Рстм юк.

– Рстм чирлде, коса да коса, эче кит, елый, куллары-аяклары боз кебек салкын.

Мин шул минутта йг чаптым. Феня баланы клиникага кнг ике мртб китер иде. Калган вакытта, балалар ашхансеннн ст алып, шешдн имез. Бушаган ст шешсен Феня типография буявы кибеп итмгн газета белн юган да, шул савытка салып, ст алып кайткан м аны балага имезгн. Нтид бала типография буявы белн агуланган…

Ялта авасы Галиман чен ген тгел, Рстм чен д бик файдалы булды. Ул кннн-кн ныгыды, сте. мма… лрен бернич ай элек Рстм минем янга зене китапларын ктреп килде.

– ни, миа трамвай турында укы ле, – дип, кулыма китап тоттырды.

Бу китапны мин келдн бел идем. Шуа кр китапны тез стен куйдым да карамыйча гына укый башладым. Кинт Рстм:

– Бу ирд китапны битен йлндерерг кирк, син йлндермисе,– диде.

– син аны каян белсе?

– Белм! – диде д Рстм китапны ахырына кадр келеннн укып чыкты. Бер урында да ялгышмады. Мин аптырап калдым.

– Башка китапларны да шулай укый белсеме? – дип сорадым.

– Белм.

– Й, мен бусын укып крст, – дип, кулына «Мойдодыр» ны тоттырдым.

Бу китапны да шулай башыннан ахырына кадр, юллары буйлап бармагын йртеп, келдн укып чыкты.

– Бтен китапларыны да шулай белсеме?

– Белм, башкаларын да укыйммы?

Аны егерме-утызлап китабы бар иде. Бу китапларны ул, тисе шикелле, бик пхт тота, ертмый, буямый. гр беррсен алып икенче бер ирг куйса:

– Минем шундый исемле китабым кайда, аны кем алды? – дип таптыра м урынына куя иде.

Боларны барысын шулай келдн белгнен аптырап, мин тисе янына кердем.

– Син аны махсус йртмдеме? – дип сорады Галиман.

– Юк, – дидем мин.

Аны ичкем махсус йртеп утырмый, ул злегеннн шулай йрн икн.

Дрт-биш айдан Рстм авырый башлады. Ул бик сер йткер, бугазы кысыла кебек иде. ченче кнне буыла ук башлады. Мин курыктым. Галиманны уятып, хлне алаттым да, баланы ктреп, больницага чаптым. Бала бик авыр итеп сулый. «Ни чен миа ярдм итмисе?» дигн тсле, кзлрем тилмереп карый. Тиз арада хирург килде. Рстмг операция ясадылар. Аннан безне йогышлы авырулар больницасына озаттылар. Ул тнл тыныч йоклады. Иртн елмаеп уянды. «Ашыйсым кил», – дип, кмч сорап алды. ткер тешлре белн кытырдатып ашый башлады. Ул арада палатага табиблар килеп керде. Баланы ашаганына сенеп карап тора башладылар, мма кинт аны йзе итдилнеп китте. «Ни булды икн?» – дип, мин балага теклдем. Аны кзлре йомылып, кз тплре клглнеп баралар. Йргемне курку басты. Мин:

– Рстм! – дип кычкырып, аны караваты янына чктем м кулларына релдем.

Табибларны берсе:

– Эндшмгез, ярамый, – дип, минем кулларымны тартып алды.

Кемдер:

– Йрк параличы! – дип куйды.

Рстм 1931 елны 21 мартында лде. Дньяда нибары дрт ел да дрт ай ярым яшде.

Рстмне км шул ук кннеме яис икенче, ченче кннеме булды – анысын бгенгч ачык хтерлмим, чнки ул кннрне минем акылым томан эченд иде. Рстмне ничек каберг тшерлрен д белмим. Тик шул ист: Галиман бу авыр кннрд аяк стенд йрде. Вакыт-вакыт таягына ике кулы белн таянып, йткн сзне ишетмич, таш кебек катып калган мизгеллре д булды. Йзе каралып кйде, кзлрене нуры снде, лкин бер тамчы кз яше ткмде.

Берднбер баласы лгч т, кзеннн яшь чыкмавы Галиманны каты келлелегеннн тгел иде, билгеле. Киресенч, ул бик нечк, сизгер келле, миербанлы кеше иде. Крш белн, каты эш белн ткн тормышы аны тотнаклы итеп трбиялгн, з-зен тыярга йрткн, рухын ныгыткан. Язмышны мрхмтсез, мгънсез мнрен ул бирешмск тырыша. Авыруы белн кршер чен ген д аа никадр рухи кч кирк! Бу авыруны ул табиблар язып биргн дарулар белн ген тгел, двалануына зарар китер торган бтен нрсдн зен тыя беле белн д и иде.

Мин унбер яшьлрд булганмындыр, яа гына укудан кайткан идем.

– Балам, бар, китер ле миа шадтнамне! – диде ни миа.

Мин моны сабырсызлык белн кт идем. Урынымнан ничек сикереп торганымны белмим. Аягым ирг тияр-тимстн чабып, язу стлен килдем. Анда китаплар, дфтрлр ята, шулар стенд алтын белн язылган кыйммтле кгазь ялтырый иде. Мин моны тиз ген элктердем д, зур кршт игн батырны алган блге сыман тотып, ниг китердем.

Бу минем кптн тгел алган мктп шадтнамм иде.