– миллтк файда итр чен, биниая зур кч тгеп, кара эш башкарырга кирк бит. Мондый итди басмаларны чыгарырга рухи ирлек кен тгел, олуг максатларга ирешерлек дрд матди нигез д сорала.

Г. Т. Акчаларга ихтыя бардыр.

– Милли матбугатны халыкка хезмт иттерд меценатлар да булышлык крст ала.

Г. Т. Татар бае газета сйми.

– Ошбу тема хакында сйлшкн чакта ничектер келт итеп келг килде: сез мнсбт белдерегезне кткн аерым затларга авапны газеталар аша бирерг яратасыз бугай. Дрсе гыйбрт булсын ченме?

Г. Т. Газета битлренд бер кешег сйлнгн сз бтен дньяга сйлн.

– Халык гаме белн яшче дипне, лбтт, милли мгариф мсьллре борчымыйча калмый. Бу табигый д, чнки рбер кавемне килчген билгелче варислар нигез трбияне гомуми белем йортларында ала. Укыту барышында рнрс мим. Мктп дреслеклрене камиллеге аеруча миятк ия. Бу ттн сезне уку китаплары зерл эшен алынуыгыз миллтен кайгырткан рбер калм елен рнк булып тора. Мондый игелекле бурычны тг ничек шулай керешсе иттегез?

Г. Т. Мин мктплребезне… миннн ярдм кткнен крдем. Мин моа салкын кан белн карый алмадым. Мктп китаплары язарга башладым.

– Сезне рус дбияты рнклрен бйле рвешт язылган срлрегез д а офыкларын кийтерлек укыту программалары талплрен туры килеп тора.

Г. Т. Мин иттифакый 101 гына трем иткн в икътибас ителгн шигырьлрем татар мктбенд беренче урынны алачак булды. Шулай булгач, мин, з шигырьлремнн чплтеп, башкалардан мктп китабы яздырганчы, лл нинди шкертлрне кр торып баетканчы, бу эшк зем тотындым.

– Крм, бу зенчлекле дреслекк кертелгн авторлар исемлегенд итди иатлы Нип Думави да бар. Хтта сезг кизнгн Зариф Бшириг карата да з тарафыгыздан ки келлелек крстерг карар кылгансыз. срлр нинди принцип буенча сайланды?

Г. Т. Мин анда Нип Думавины «Сугыш», Бширине «Балалар телге» исемендге шигырьлрен, зен ич т мият бирмич, фкать мгънви яклары яхшы булганга кр ген алдым.

– Безд киркле эшне алдан креп алу, шуа кч салу омтылышы итеп бетми.

Г. Т. земезне яа сеп килмкт булган милли дбият бакчамыздан ыеп, яшь балаларымыз кулына шуны ччклреннн ясалган бер ччк бйлме (букет) тоттырмак кптн к безг лазем иде… «Мктпт милли дбият дреслре» китабыны тртип иттем. Монда… дбият гллреннн берр-берр ччклр алынды. Безг сабый балаларымызны кулында моарчыга кадрле булган рекмн, кычыткан в балтырганнарны алып, алар урынына шушы китап кеби ччк бйлмнре бирерг тиештер… Балаларымызны кзе гзл нрслр крерг в борыннары да хуш в татлы ислр иснрг иялшсен… Бу китап чен мин земч яхшы в матур дип белгн кыйтга в шигырьлрне ген сайларга тырыштым.

– Гзллек тшенчсен басым ясавыгыз, лбтт, двамлы максатларны кзд тотадыр.

Г. Т. Кечкендн гзл нрслр укыган балаларны келлре д назик в лтыйф 102 булып, анчак гзл в мкатдс нрслрне ген сючн буладыр. Моны киресенч: кечкендн тупас в ямьсез нрслр креп скн балаларны язгы ачык кк кеби саф келлре томанланып, рухлары яхшыны в начарны аермый, рнрсг бертигез караучы буладыр.

– влгелр искрткнч, ашаган белми, тураган бел. Шундый биниая рухи тгам зерлр чен безне татар дбиятында нигъмтлр итрлекме со?

Г. Т. дбиятымызны и гзл кыйтгаларын гына сайлап яки сайларга тырышып та в гзл булып та балалар рухына килешмслеклрен калдыра торып та, …шушы «Мктпт милли дбият дреслре» кеби олуг бер китап мйданга куярга ммкин икнен кргч, яшь дбиятымызны байлыгына в килеген хйран иттем в шатландым.

– Гадтт, мондый т д аваплы бурычны башкарган чакта ниндидер сыналган кагыйдлр буенча эш итрг кирк.

Г. Т. Бер ччк бйлменд кайсы тстге ччкне уртага в кайсысын читк кую в бер альбомда да кайсы рсемне кайсы битк сыйдыру бик ул кадр миятле булмаганы кебек, бу китапта фкать ямьсез тхрират 103 кермвен ген тырышылды. Шулай да булса, ягъни мгълм бер мслк тотылмаса да, педагогиканы «иелдн авырга» кагыйдсене бераз игътибарга алынып, китапны башына алавы иел, сад гыйбарле шигырьлр в кыйтгалар куелып, авыррак гыйбарлелре ммкин кадр арткарак кичектерелде. Шигырь в кыйтгаларда булган бгъзе читенрк сзлрне алатыр чен, схиф тбен шрех т тшерелде.

– Безлрд уку китаплары тз тирсенд элек-электн сз крштерлр тынып тормаган. зебезне рухи ммкинлеклрне танырга телм, милли нигилизм чалымнары да кзтелгн.

Г. Т. Ни сбптндер, бу кнг чаклы мктп в мдрслремезд милли дбият в ана телемезг бертрле курку аралаш нфрт белн карыйлар иде. Бик искедн бирле килгн бу караш, мктплрдге сабыйлар башына урнашып, алардан аларны балаларына дигн кеби, бтен миллтемезг тамыр йгн иде. Шунлыктан безне мхррирлр в шагыйрьлремезне кз яшьлрен манчып язган калмнрендин чыккан срлрен «чп» дип в язучысына да «эшсез» дип кен карыйлар иде.

– Крен ки, леге хрестоматияне тзегн чакта бернич максат кзд тотылган.

Г. Т. Бу китапны тртип иткнд, мин р никадр балаларны рухларына азык бир в аны трбия итне беренче максуд итеп тотсам да, икенче тарафтан, дбиятны мктпк кере аркасында, аар гомум миллт тарафыннан мият бирелмсме в… дбият Русия мселманнары арасында тиешле кадр таралып китмсме дигн метем д бар иде.

– Игътибар итмич ммкин тгел, сезне уку китабы тз уаеннан йтелгн сзлрд балаларга карата зур кайгыртучанлык крстегез сизелеп тора. зегезне шулар яшендге чагыгыз берр ничек иск тшклиме?