Шрифт:
Г. Т. Оригинальный нрсне мактау табигыйдер… Аязымны сатып алдым аым, яшем белн!
– Ихластан язылган «Пушкинга» исемле багышлауда сез, «Сине шигыре кен агач, таш бии», дип, аны срлрен бик зенчлекле бя биргнсез.
Г. Т. Биемслек итеп язу кимчелек шагыйрь кешег… Шулай булмады ис шагыйрьг кем йкллр куяр?
– Исемнре атап телгн леге шагыйрьлр трле рухи ирлект трбиялнеп, аларны ркайсы ткъдир хкеме буенча трле яшеш шартларына куелган. йтик, Александр Пушкинны авыл дигне д бай тисеннн калган утар булган…
Г. Т. Хзрти Пушкин авылда язды з «Евгениен», мин ис ырлыйм фкать монда бргене кен.
– Бу рвешле з-зен кимсет Тукайга бтенлй тс тгел.
Г. Т. Шунда да крмим земне ич т Пушкиннан тбн.
– Сйлш барышында телг алуыгыздан кренеп тора – «Евгений Онегин» романы сезг яхшы таныш. ичшиксез, ул кренекле срлр млсен кер. бит аа тартым шигъри романнар тудырырга ммкинлек биргн ирлек, охшаш сюжетка нигез булырдай хл-вакыйгалар безне татар тормышында да бар.
Г. Т. Бер поэма хакында башымда… трле хыяллар йри. Фкать зиен варить итеп чыгарганы юк ле… Хыялым – татарча, татар рухында, татар геройлары белн дньяга бер «Евгений Онегин» чыгарудыр.
– Сз срешеннн алашыла ки, мшр срлр иат итр чен абруйлы дби кчлр д кирк. Мондый ихтыя сезг сизелме?
Г. Т. Безне миллт т Пушкиннарга, граф Лев Толстойларга, Лермонтовларга мохта.
– Русны олпат диплрен санап ткнд, мшр Толстойны да иск тшердегез. Очраклы хлме, лл тгелме, сез аны исемен иатыгызда бик еш, тглрк йткнд, трле уайдан 31 тапкыр телг аласыз. Белебезч, шигъри китапларыгызда «Толстой сзе» дип исемлнгн бердй срлхле 2 срегез, шулай ук «Толстой сзлре» м «Толстой фикере» дигннре д бар. Аннары Лев Толстойны бай иатына тремче буларак та мргать итсез. Монда симпатия сизелеп тора.
Г. Т. Безг ят-чит телдге изге фикерне трем биш вакытта биш намаз кк керде инде фарызыма. Бу «Толстой сзлре»н д хасладым 92 буш вакытыма, кп вакыт молы келне саф, аяз, хуш вакытына. йтмгез: «Ул – иске сз…»
– Укыгансыздыр, «Идел» газетасыны 1910 елгы 315 нче санында Сгыйть Рмиевне «Лев Толстой намен…» шигыре басылган. Форсаты килгч иск тшерем. Ихлас белн йтегез ле: аны леге багышлавы ничегрк килеп чыккан?
Г. Т. Бтенлй тозсыз, взенсез, ямьсез, бигрк холостой выстрел.
92
Хаслау – багышлау.
– Яраткан дибегезне лемен ничек кабул иттегез?
Г. Т. Куркынычлы, зк згеч хбр фаш булды. Толстой вафат!.. Андреев, Максим Горький, Потапенко, Куприн, Сологуб, Мережковский, Григорий Петров, Скиталец в гайре, в гайре бтен Русияне мхтрм мхррирлреннн тезелгн мбарк тсбихне очындагы бисмилласы, Мрьям анасы яки имамы зелде.
– Изге дисбедге мрннр байтак ыела икн. Бу ттн «Мбарк тсбих зелде» дигн леге мрсияне нилектн ччмд язасы иттегез?
Г. Т. Мсьл бик зур – сыйдырмый тар шигырьлр лчве.
– Сез трле уай белн башка калм еллрен д, йтик, рус шагыйре Семён Надсонны да телг алып тсез. Аа карашыгыз нинди?
Г. Т. Мин моарчы жизнерадостный кеше булганга, бтен гомерен ылап ткргн Надсонны сймдем. Белмим, хзер укысам – ни булыр.
– Иван Никитин, сезнеч, нинди испт тора?
Г. Т. Никитинны фитрый таланты, минемч, Пушкиннан ким тгел…
– Лкин… Шулай йтерг ыенасыз бугай. Аа нрс итмгн со?
Г. Т. Фкать ул тртипле образование алып, гакылын в рухын киргенч трбия ит алмаган. Бу – шактый киркле фактор.
– Сгыйть Снчлйг язган бер хатыгызда Иван Тургенев та иск алына. Димк, сез аны атаклы романын укып чыккансыз булып чыга?
Г. Т. Тургеневны кйсез язылган «Отцы и дети» сре прозамыни?
– рхлд, авторы прозаик санала бит.
Г. Т. Анда взен рамкалары бер д юк. между прочим – поэзия!
– гмне шхеслрг багышланган лешенд байтак исемнр атап телде. диплрне кз алдына китереп бастырган чакта аларны кайберлрен беркадр бя д бирелде. Ничек уйлыйсыз, кп гасырлык татар дбиятында иат кчлре итрлекме икн? Хер, котылгысыз ихтыяны иск тшергн леге сорауны рбер халык вкилен д бирерг ммкиндер.
Г. Т. Безне миллт т башка миллтлрне трккыйлрен сбп булган чын мхррирлрг… мохта.
– Бер караса, калм иялре ишле крен. мма сз снгате елене вазифасы срлр язудан гына тормый бит. зегез йтмешли, ул «общественный деятель» буларак та з миллтен хезмт итрг тиеш. Тынгысыз дби барышта тпк игелеп тартырга… Мондый язучылар ис кп тгел кебек. Шул ук вакытта бртеклп саналырга тиешле чын халык улларыннан узгынчы мнфгатьлр хакына мгънсез фидаилык мет итлр д бар.
Г. Т. Безд мхррирлр тмле хыялларга корбан булырга тгел, кирк эшлремезг д аздыр… Солдатны стен д шинель, астына да шинель, баш астына да шинель дигн шикелле, алай тартсак та, шул бер-ике мхррир, болай сузсак та, бер-ике язучыбыз гына булмасын.