“Bu, bizim hamimiz "uc"un v sxsn mnim "uc"un b"oy"uk srf v xosbxtlikdi. Hesab edirm ki, M"usl"um Maqomayev "uc"un g"or"ul bilck n b"oy"uk is el budu”.

Tamara Ilyinicnaya hsr olunan bu b"olmni, M"usl"um Maqomayevl Tamara Sinyavskayanin birg, duet sklind ifa etdiklri mshur v unudulmaz “Ey ziz anam, Azrbaycan” mahnisinin Azrbaycan v Rus dillrindki variantini misal gtirmkl tamamlairamaq ist:

Ey ziz anam, Azrbaycan,

Sn bagliyam, Azrbaycan.

"Omr"um"un mnasisan, Azrbaycan,

Qardasliq d"unyasisan, Azrbaycan,

Anamin anasisan, Azrbaycan.

"Omr"um"un mnasisan, Azrbaycan,

Qardasliq d"unyasisan, Azrbaycan,

Anamin anasisan, Azrbaycan.

Baharli yurdum, Azrbaycan,

Cinarli yurdum, Azrbaycan.

Snsn esqim, zfrim, Azrbaycan,

Caglayan K"ur, Xzrim, Azrbaycan,

G"unsli al shrim, Azrbaycan,

Snsn esqim, zfrim, Azrbaycan,

Caglayan K"ur, Xzrim, Azrbaycan,

G"unsli al shrim, Azrbaycan,

Ты меня зовешь, Азербайджан.

Ты во мне поешь, Азербайджан.

Как огни твои светлы, Азербайджан.

Как слова твои теплы, Азербайджан.

Ты звезда моей судьбы, Азербайджан.

Ты звезда моей судьбы, Азербайджан.

Ey ziz anam, Azrbaycan!

Bu mahni, hmcinin, bu mahninin nec yaranmasi, o c"umldn mahninin bu iki g"orkmli, tkrarolunmaz m"ugnnilr trfindn ifa olunmasi bard sonraki fsillrd daha genis v m"ufssl s"ohbt acacam .

IKINCI

FSIL

AZRBAYCANDAN D"UNYAYA YAYILAN AVAZ...

SSRI Xalq artisti, bir cox beynlxalq festivallarin lauerati, opera v estrada m"ugnnisi, bstkar, pianocu M"usl"um Mhmmd oglu Maqomayev 17 avqust 1942-ci ild Azrbaycanin paytaxti qdim Baki shrind, Azrbaycanin g"orkmli bstkari, Azrbaycan musiqisinin banilrindn biri, “mkdar incsnt xadimi”, dirijor, pianocu bd"ul-M"usl"um Maqomayevin ailsind d"unyaya goz acmisdi.

K"orpnin ilk ssini, ilk qigiltisini, ilk hycanini, ilk nalsini esidnlr agillarina, htta bel, gtir bilmzdilr ki, yenic esitdiklri bu, ss glckd d"unyanin n m"ohtsm konsert saraylarini, n n"ufuzlu shnlrini, n b"oy"uk idman meydancalarini "oz avazi il ziyntlndirck, agzinacan dolu dinlyici auditoriyasini mftun v heyranedici cazibsi il agusuna alaraq bdiyyt d"unyasina syaht aparib-gtirckdi. Hec ks dey bilmzdi ki, yenic dogulan k"orp milyonlarla insani mahni v bstlrinin hqiqi ovsununa, sehrin salacaq, onlari heyrtlndirckdi.

Azrbaycanin b"oy"uk bstkari v dirijoru bd"ul-M"usl"um Maqomayevin b"oy"uk oglu Cmalddin 1910-cu, kicik oglu Mhmmd is 1916-ci ild d"unyaya g"oz aisdlar. Teatr iscilri ailsind dogulan kicik M"usl"um"un atasi Mhmmd teatr rssami, teatr trtibatcisi, anasi Ayst xanim hmd qizi is dramatik aktrisa idi.

Ayst xanimin rfiqsi Valentina Osipovna M"usl"uml anasi arasinda m"ovcud olan ayriligi xatirlrind qeyd edrkn realligi ks etdirmyn bzi yanlis mqamlara toxunmusdu, shv yol vermisdi. Ancaq qtiyytl demk olar ki, bu yanlisliqda Valentina Osipovnanin hec bir g"unahi, hec bir tqsiri yox idi, c"unki bu, qeyri-m"uyyn faktlari rfiqlrin Ayst xanim "oz"u danismisdi. Oh, ( Valentina Osipovna : -C.P.) is sadc olaraq Ayst xanimdan esitdiklri tkrarlamaqla kifaytlnmli olmusdu.

“Onun danisigindan, bel, aydin oldu ki, hlak olan hyat yoldasinin ailsind Ayst xanimi iki df mzmmt ediblr. Birinci df o, Srq adt-nnsin zidd cixaraq aild qalmayanda. Ikinci df is M"usl"um"u ana babasinin v nnsinin yanina aparanda. Ayst xanimin dediklrin g"or M"usl"um usaqliqda dlduz olub, az qalib ki, pis usaqlar il laq qursun. Bu, hrkti il Ayst xanim M"usl"um"u pis vrdislrdn v dlduzlardan xilas edibdi. M"usl"um aildn zorla ayrilib v kicik yaslarinda zab, ziyyt v iztirablar ckibdi”, -deyrk, -Valentina Osipovna fikirini tamamlamisdi.

M"usl"um Maqomayevin yazdigi “Melodiya mnim mhbbtimdi” xatirlr kitabini, hmcinin, m"ugnninin m"uxtlif vaxtlarda, m"uxtlif mtbuat orqanlarina verdiyi coxsayli m"usahiblri bir nec df, tkrar-tkrar oxuduqdan sonra bel qrara gldim ki, Ayst xanimin M"usl"um"un usaqliq illri, onun pis usaqlara qosulmasi, dlduzluq etmsi v zab-ziyyt ckmsi il bagli s"oyldiyi fikirlr hec bir mntiq saslanmir v tamamil shvdir. Mhz, bu, n"oqteyi-nzrdn cixis edrk M"usl"um haqqinda deyilnlrl razilasmaq imkanim xaricinddir. gr, xatirlayirsinizsa yuxarida Ayst xanimla bagli olan b"olmd, bilrkdn M"usl"um"un anasini m"uzakir v m"uhakim obyektin cevirmkdn yan kecdim v qeyd etdim ki, yeri gldikc bu msly bir daha qayidacam. D"us"un"urm ki, bu mqamda problemi knara qoymaq qtiyyn real g"or"unm"ur, c"unki Valentina Osipovnanin Ayst xanima istinadn s"oyldiyi fikirlrin arxasinda yalniz usaq M"usl"um, onun ailsi-misi Cmalddin v onun hyat yoldasi Mariya Ivanovna, s"ozs"uz ki, nnsi Baydag"ul xanmi qinaq hdfin cevirmk mqsdi diqqt mrkzin gtirilmir. Burda, hm d bizim g"ozl Baki shri, azrbaycanli usaqlar, hmcinin, hmin mhlld yasayanlarin xlaqi, nizam-intizami, milli adt-nnlr qinaq predmetin cevrilir.