M"usl"um 1956-ci ild, Asf Zeynalli adina Baki musiqi mktbin daxil olur. O, burda sayilib seciln musiqi m"ullimlri: Aleksandr Akimovic Milovanov v onun coxillik konsertmeyestri Tamara Isidorovna Kretinqtdn d"ord il fasilsiz drs alir.

M"ugnninin hyatinda n vacib mrhl “Gnc Karuzo” filmin baxmasindan sonra baslayir. Hmin filmd, b"oy"uk neapollunu d"ovr"un"un g"orkmli m"ugnnisi Mario del Monako sslndirir. misi Cmalddinin bag evind M"usl"um hr g"un n yaxsi trofey , k"ohn v yeni, hl ekranlara cixmayan filmlr baxa bilirdi. O, burda Lolita Torresin istiraki il ckiln “Sevimli ariya”, “Tlxk v yaxud hoqqabaz”, “Tarzan” filimlrini g"or"ur. Onun usaqliq illri, hm xos, hm d maraqli, mzmunlu v mnali kecir. Musiqi mktbind thsil almaqla yanasi, hmcinin, M"usl"um mahni oxumaga b"oy"uk maraq v hvs gostrir. Bu stirlrdn bir daha aydin olur ki

M"utmadi olaraq babasindan yadigar qalan – Karuzo , Titto Ruffo , Batistini v basqalarinin plastinka-vallarina qulaq asan gnc oglanda m"ugnniliy arzular yavas-yavas prvazlanmaga baslayir. Vokal srlrin ss yazisina diqqtl qulaq asan M"usl"um eyni zamanda bas, bariton, tenor partiyalarini analiz etmkdn ckinmir v buna b"oy"uk istkl yanasir. O, klavir g"ot"urrk srlrin hamisini ardicil oxuyur, sonra onlari mshur m"ugnnilrin oxuduqlari mahnilar il m"uqayis edir v "oz"unirn nec oxumasimndi qiyur. Artiq on d"ord yasinda onun ssind ayilma, dirclis ml glir, amma M"usl"um knar adamlarin v ail "uzv"ulrinin yaninda oxumaga c"urt etmir, bel demnk m"u, m"un Htta o, "oz m"ullimlrindn bunu gizltmy calisir. Istedadli gnc yalniz sinif yoldaslarindan ckinmir. Tz-tz mlahtlsn ssi il o, hmyasidlarina usaq multiplikasiya filmi olan “ Buratino”nun mshur personajlarini, hmcinin, Qulliver filmindn “Mnim cirtdanim” mahnisini b"oy"uk hvs v mhartl mzli formada oxuyur, onlari ylndirir.

Hmin zaman hec kim, htta, n nikbin adamlar, bel, tsvv"urlrin gtir bilmzdilr ki, bu c"ur nadir istedada malik olmaq M"usl"um glck hyatinda yararli olacaq v o, haminin sevimli “Bremen musiqicilrinin izi il” multiplikasiya filmindki Xfiyy, Trubadur v Qaraci obrazlarini parlaq sslndirckdi. Mktbd keciriln konsertd M"usl"um bstkar Qara Qarayevin “Xzr neftcilrinin mahnisi”ni oxuyur. Iyirmi ildn sonra o, yenidn bu, mahniya m"uracit edir v onu oxuyur. Ancaq bu df d"ovlt tdbiri "uc"un planlasdirilan konsertd, peskar musiqici kimi. Hmin zaman M"usl"um bu mahnini g"ucl"u, siddtli, qulaq batirici bariton ssl oxuyur. Bu, gnc M"usl"um"un Baki Konservatoriyasinin b"oy"uk shnsind ilk cixisi, hm d glcy y"ukslmk "uc"un ilk istinad n"oqtsi olur.

Maqomayevlr ailsinin yasadigi b"oy"uk evin eyni mrtbsind, d"ovr"un"un g"orkmli v mshur m"ugnnisi B"ulb"ul yasayirdi. Hmin zaman Bakida, bu binani “artislr evi” adlandirirdilar. Yasli nsilin n"umayndlrin yaxsi bllidi ki, hmin mnzillr qarisiq tipli olurdu. M"usl"um dflrl bu fsanvi ifacinin ssini, nec oxyumagini v sirin avazini divarin o biri trfindn esitmisdi. B"ulb"ul"un oglu Poladla M"usl"um eyni hytd oynayir, usaqliq illrini bir yerd kecirir, mnzild olarkn divari tiqqillatmaqla bir-birin lazim olan mesajlari gil"ond. Bu, iki yeniyetm hytin “ali hakimiyyt” n"umayndlri Tom Soyer v Qek Finni kimi daima rqabt aparir v onlardan hansinin “Tarzan” kimi daha cld v diribas olduguna aydinliq gtirirmy calisirdilar. Usaq vaxti M"usl"um-"un astronomiya elmin b"oy"uk hvs v maraq gostrmsini x"ususil qeyd etmk istrdim. M"usl"um v Polad g"oy cisimlrini m"usahid etmk, ayda olan lky baxmaq "uc"un birlikd m"usahid borusu d"uzltmisdilr. Hmin borunu yasadiqlari binanin daminda qurasdiran usaqlar m"utmadi olaraq goy cisimlrini m"usahid edirdilr. Polad M"usl"umdn yasca balaca oldugundan onlar ayri-ayri siniflrd thsil alirdilar. Ancaq buna baxma-yaraq mktbin divar qzetini bir yerd trtib edirdilr: artiq hmin zaman ksiyind M"usl"um "oz"und skil ckmy meylin v bacarigin oldugunu hiss.

Oxudugum m"usahib v xatirlrdn aydin olur ki, M"usl"um usaqlarla birlikd mxfi meloman cmiyyti yaratmaga m"uyssr olur. Istk v arzularini hyata kecirmk istyn yeniyetmlr babelin (M"usl"um"un dostu: -C.P.) mnzilind yigisir, fikir m"ubadilsi aparirdilar. Babel v dostu Kozlovski “B"oy"uk teatr”in ehtirasli prstiskarlari olmaqla brabr, hm d vokal v caz musiqisin qulaq asmagi cox xoslayirdilar. Getdik-c p"uxtlsn gnclr lent v val yazilarina qulaq asmaqdan tdricn tcr"uby kecmy "ust"unl"uk verir v bunu realliga cevivirdilr. Bu zaman, M"usl"umd musiqi il bagli yeni ideya, yeni meyl meydana glir. Mlum oldugu kimi o, klassik, caz, neopolitan, estrada misiqilrini cox sevirdi. Gnclr klarnet ifacisi Iqor Aktyamovun yaninda cox da b"oy"uk olmayan caz-band tskil edirlr. M"usl"um simli altlrd ifa ednlrdn drnk yaradir v Fiqaronun kavatinasini iki skripkaya, o c"umldn arfa, violenceli v royala cevirrk yeni forma isllayi hazi. Bir m"uddt kecdikdn sonra m"ullimlri M"usl"um"un musiqi bstlmk qabiliyy tini d, askarlayir, onu usaq yaradiciliq sinifin kecirirlr. Burda o, A.S.Puskinin srlrin pyes v romnslar yazmaga baslayir.

Artiq gnc oglan, ninki tanislari, sinif yoldaslari v mktb kollektivinin yaninda, htta, ondan knarda da taninmaga baslayir. Onda olan fitri istedad yavas-yavas srhdini , miqyasini genislndirir. Yeniyetm oglanin yaxsi, slist oxumagini g"orn pe-daqoqlar musiqi dbiyyati drsind M"usl"umdn vokal ill"ustratoru kimi bhrlnir, ona ariya v romanslar oxudurdular .

Nhayt ki, qaygisiz gnclik illri sona catir. M"usl"um sevgi, mhbbt “xstliyin” tutulur. Hr bir gnc oglan kimi onun da arzulari prvazlanmaq mrhlsin qdm qoyur, bir mahnida deyildiyi kimi: “bir qiz cixdi qarsima, qaslari, sanki, aypara, hilal idi…” Mhbbtin g"uc"u getdikc "oz"un"u b"uruz verir v M"usl"um "oz"u il musiqi mktbind oxuyan pianocu Ofelya adli g"ozl azrbaycanli qizi il evlnir. Bir ildn sonra bu nigah-dan Marina adli qizlari dogulur. Ancaq tss"uflr olsun ki, gnc ail uzun "om"url"u olmur v tezlikl dagilir. Hal hazirda Marina Amerika Birlsmis Statlarinin Los-Anceles shrind ailsi il birlikd yasayir. Sagliginda M"usl"um n yaxin v n dogma Marina v onun oglu M"usl"um-Allen idi.

ld etdiyim informasiyaya saslanaraq dey bilrm ki, bir vaxtlar Marinanin akademik-kimyaci babasi onu dil tuturmus ki, gnc qiz geodeziya v kartoqrafiya "uzr thsil alsin. Ancaq o, bir seyi yaddan cixarirdi: axi Marina mktbi pianocu kimi bitirmisdi. Sonrasi da o, b"oy"uk bstkar-dirijor bd"ul-M"usl"um Maqomayevin nticsi v dahi musiqici M"usl"um Maqomayevin qizi idi. Marina hec kimin g"ozlmdiyi, tamamil basqa bir hyat yolu secir. O, n geodeziya-kartoqrafiya "uzr m"utxssis, n d ki, parlaq musiqici, pianocu olur. Marina hyatin tlbi il yeni, "oz"unmxsus bir yolla gedir.

"Omr"un"un sonuna qdr M"usl"um qizi Marina v nvsi M"usl"um-Allen il g"ozl v dogma m"unasibtd olmusdu. O, qizini hr zaman dstklyirdi. Burda, Marinanin fortepiano sinifini qurtarmasini x"ususi il qeyd etmk lazimdi. C"unki bu, gendn gln m"usbt impuluslarin birbasa tsiri nticsind bas vermisdi. Xatirlr kitabinda M"usl"um cavanliq anlarini, o c"umldn ilk cevgilisi Ofelya xanimi xos xatirlrl yada salaraq yazirdi: “Onun cox qsng, ecazkar, hzin – Ofeliya var idi ! Biz musiqi mktbind bir yerd oxuyurduq. Ofeliyanin cox g"ucl"u lirik-koloratur soprano ssi var idi. Biz g"or"usmy basladiq. mim v nnm mnim hvsimi, meylimi v xasiyytimi bildiklri "uc"un n is xosaglmz bir ngl hiss etdilr. Ancaq mim Camal "oz"un"un tbii, db v nzaktin rgmn mniml kisi danisigi aparmaga baslamadi. Mn vaxtin yetismdiyini d"us"un"ub mim mslni acmagi lazim bilmdim. G"unlrin birind mnim pasportum yoxa cixdi. G"or"un"ur bu isd nnmin li var idi: o, zamaninda thl"ukli ani hiss etmisdi. Biz, Ofelya il hmin vaxt evlnmk qrarina glmisdik…”.