Bu c"ur, etiraflarin qarsisinda Ayst xanimin s"oyldiklrin inanmaq g"ul"unc, blk d, “Mlikmmmd” nagili qdr m"ummali v m"oc"uzli g "or"un. Sadc olaraq be l mntiqsiz fikirlrin arxasinda Ayst xanimin diqqti "oz"undn knarlasdirmaq, "oz"un"u dogrultmaq, shvlrini "ort-basdir etmk, bir s"ozl , mllrini gizltmk v s. niyytlr dayanirdi.

M"usl"um"un anasindan k"usmsi v incimsinin, hmcinin, uzun m"uddt onunla laq, "unsiyyt qurmamasinin b"un"ovrsind, mhz Ayst xanimin soyuq, laqeyid, msuliyytsiz hrktlri v dogma "ovladina qarsi qaygisiz m"unasibtd olmasi dayanirdi. Bu, de facto bel idi.

Hmin d"ovrd, M"usl"um"un hmyasidlari usaqlar "uc"un qalaydan hazirlanan balaca masin v oyuncaqlarla oynayirdilar, M"usl"um is babasindan miras qalan p"upitrin "uzrin notlari qoyub lin qlm alaraq tsvv"ur"und canlandirdigi orkestr dirijorluq edirdi. O, vvlc skripkada ifa etmy chd gostrmisdi. M"usl"um d, basqa usaqlar kimi hr seyi "oyrnmyi cox sevirdi, hr sey maraq v diqqt yetirirdi: mexaniki oyuncaqlarin nec d"uzlmsi, onlarin is prinsipi, "umumiyytl, b"ut"un bunlari "oyrnmk "uc"un onlari s"ok"ur, yigir, hrdn d sindirirdi. Bu, “texniki yaradiciliq” M"usl"um"u b"ut"un hyati boyu trk etmmis, htta, yetkin yaslarinda onu msgul etmisdi. M"ugnni hr zaman kefini acmath v basini qatmama, birs"ozl, msgul olmath mqsdil m"uasir elektron “oyuncaqlarla” msglus vene printin hminll Htta, son illr dogmalari, yaxinlari, zizlri onun komp"uterd oynadigini g"ornd deyirdilr:

“Lap, usaq kimidir !”

M"usl"um is bu s"ozlrdn qtiyyn incimzdi v ksin, minlikl deyrdi:

“gr insanda usaqliq lamtlri itirs, sadl"ovcsin demk olar ki, qocaliq vaxti artiq yetisibdi.”

Usaqliq illrind, M"usl"um m"ovcud tlabat v maragini babasindan yadigar qalan skripka il tamamlayirdi. O, skripkani gah s"ok"ur, gah acib icin baxir, orda n oldugu il maraqlanirdi. Sonda, bu, skripkanin sinmasi v yenidn kleylnmsi il nticlnirdi. Hmin skripka sonralar musiqi alti brpa edn ustalar trfindn yenidn tmir olunaraq d"uzldilmis v hal hazirda Baki m"uzeylrinin birind ntiq sya kimi qorunubirakilil.

Bstkar-dirijor babasinin hyat yolunu davam etdirn M"usl"um"un ilk macralari evlrindki b"oy"uk royaldan baslamisdi. Royalin b"oy"uk, M"usl"um"un is balaca olmasi onlara “dostluq” etmsi "uc"un hec bir problem yaratmamisdi, ksin, hr sey bir-birini daha yaxsi tamamlayirdi. Belki, artiq "uc yasi olarkn M"usl"um melodiyalari secmk, yigmaq v g"ot"urmk qabiliyytin malik idi. Onun ilk bstsi bes yasina tsad"uf etmisdi v o, bunu b"ut"un hyati boyu yaddan cigartmamisdi. Cox sonralar M"usl"um"un yaratdigi hmin bsty sair Anatoli Qoroxov seir yazir. Nticd, “B"ulb"ul"un saati” adli yeni mahni rsy glir…

Xatirlrind nnsi Baydag"ul xanimla bagli olan maraqli mqamlari g"undm gtirn v eyni zamanda "oz"un"un son drc dcl, b"oy"uk s"oz"un baxmayan v nadinc usaq oldugunu etiraf edn m"ugnni hmin anlari xos tssuratlarla yaddasinin s"uzgcindn kecirirdi v pesiman oldugunu tss"uf hissi il qeyd edirdi. O, xatirlr kitabinda yazirdi: “Baydag"ul (yaz cicyi demkdi: -M.M.) nnmi cox sevirdim, ancaq cox esitmirdim. Tez-tez istr v ya istmz, hr seydn "ong, usaq arsizligi, agilsizligi baximindan xtrin dyirdim, incidim v calirdim. O, mn n is, s"ozs"uz ki, hmiyytli bir sey deyirdi, amma mn artiq orda yox, k"ucd olurdum, harda ki, mni eyni c"ur dcl, suluq nadinc usaqylar gir"ozl. N qdr nnm mni cox istyirdis, mn bir o qdr onu incidirdim v xtrin dyirdim. Indi nnmin hansi drcd sbrli olmasi haqqinda d"us"un"urm v onu gec d olsa basa d"us"urm…”

Onun usaqliq d"ovr"und dcl, nadinc, suluq olmasi v eyni xasiyytli mhll usaqlari il oynamasi hec d pis qarsilanmamalidi. Bu, hmin yasda olan oglan usaqlari "uc"un normal hesab oluna bilr.

O, kifayt qdr nn nvazisi v qaygisindan bhrlns d, baba sevincini yasaya bilmmisdi. C"unki onun babasi, b"oy"uk musiqici balaca M"usl"um anadan olmazdan bes il vvl d"unyasini dyismisdi.

M"usl"um"u hyati boyu bir sual daim izlyib v d"us"und"ur"ub, daha dogrusu, maraqlandirib. O, bilmk istyirdi ki, babasi bd"ul-M"usl"um hyatda nec adam olubdu? lbtt, o dogma v yaxinlarinin s"ozlrindn babasi haqqinda kifayt qdr informasiya ala bilmisdi. Lakin b"ut"ovl"ukd bunlar onu qane etmirdi, belki o, babasi haqqinda daha cox, daha m"ukmml, daha m"ufssl bilmk istyirdi. Ona blli idi ki, babasi cox liaciq, sxavtli, hamiya k"omk edn bir insan olubdu. M"ugnni xatirlr kitabinda bstkar "Uzeyir Hacibylinin bd"ul- M"usl"um Peterburqdan "unvanlandigi bir tskk"ur mktubunu misal gtirrk onun bir hissrn oxutular.

O, ("Uzeyir Hacibyli: -C.P.) yazirdi:“…mnim imkanim var ki, islriml rahat msgul olum, bunun nticsi idi ki, mn Konservatoriyaya daxil oldum; b"ut"un bunlar "uc"un smimi k"omk etmk istyin g"or sn (bd"ul- M"usl"um : -C.P.) borcluyam; bu arzumu yerin yetirmk "uc"un sn rahatligini v saglamligini qurban verdin. G"orsn mnim imkanim olacaqmi b"ut"un bunlar "uc"un sn tskk"ur edim?”

bd"ul-M"usl"um Maqomayevin "Uzeyir Hacibylinin Peterburq Konservatoriyasinda thsil almasina etdiyi maddi k"omklik haqqinda oxucu auditoriyasinda mlumatin olub v ya olmamasi haqqinda hec n dey bilmrm, ancaq tam minlikl s"oylmk olar ki, respublikanin dbi-mdni ictimaiyyti, ziyali musiqi elitasi, s"ozs"uz ki, bu bard kifayt qdr informasiyaya malikdi . bd"ul-M"usl"um"un "unvanina "Uzeyir Hacibyli trfin-dn 1914-c"u ild Peterburq shrindn g"ondriln mktub Maqomayevlrin sxsi arxivlrind bu g"un qdr qorunub saxlanilir.

Balaca M"usl"um hmis babasi il fxr etmisdi. Onun haqqinda xatirlr danismaq, sanki ona x"ususi lzzt verirdi. Msly bu n"oqteyi-nzrdn yanasdiqda g"or"ur"ur"urm ki, nvll mhz, babasina oxamaaa, onun kimi olmaga b"ut"un hyt"uk voyuuuuuu, boyath burden Buunu Buunu Boya Buunu Boyan bun underst stick O, yazirdi: “Babam, hm dostluq, hm d istdiyi vaxt smimi jest etmyi bacarirdi. Hr halda bizd az adam tapilar ki Babam bilnd ki, "Uzeyir Hacibyli bu isl msguldu, onda o, basladigi partiturani cirir v deyir: "Uzeyir yaxsi yazar.