— п, батыр.

— Ал енді орындарыа барыдар. Анау а тастан бастап, мына шо тобыл- ыа дейін бірінен бірі алыстамай атарласа жатыдар. Тірі жар болсын!

— Айтаныыз келсін!.. Олар да біз секілді анадан туан, болар. Крерміз!

— Уа, алла, асарбас жолыа!

Жігіттер орындарына жете бергенде, Жоламанны лаы таы бір дбірді шалып алды. Ынтыа тыдап еді, ат дбірі алыстап бара жатан секілді. Жне екі жатан шыан трізді ме, алай. Бірі алдыы тсынан, ал екіншісі солтстіктен…

Расында да Жоламан ателескен жо-тын. Баана кш кзден жоалан кезде, Карпов пен Серазы жасатарыны ертуілдері де жеткен. Олар ойпатта жылтыраан кп отты крді. Кш осы жерде екен, енді бізден тылмайды, жары тсе тиісеміз деп р алыстан баылаумен болды. Жасатарына да осылай хабар берді. Шыл жріспен бден алжырап келгендіктен жау та ат- анша ылдидаы бла жаасында аттарын шалдырып, бір мезет кз шырымын алдырып алан со, тыныш жатан ауылды та сріден баспа болды.

Жол соып бден алжыраан ертуілдері де кезектесе тыныа бастады. Енді біраздан со ланиектене та сыз берді. Олар сонда ана барып здеріні алданандарын білді. Сарбаздар блар жатан жерден брыстау орналасандытан, ара-кгірт тада ыраны бергі ойнауындаы тсалан аттарды крмеген еді.

Жоламан жааы дбір жау барлаушыларыны дбірі екенін айтпай тсінді. Ол енді анын ішіне тартып атты да алды. Та бден атты. Кн де шыуа жаын екенін сезіп, бозада бір топ ара торай нге сала жнелді. Оан шп арасында жгірген бытпылдыты да бырылдай шыан ні осылды. Аселеу- лене кгеріп келе жатан аспанда жем іздеп алытаан бірен-саран ара лашын, а тйын да крінді. Шыып келе жатан кнді ттытап стар н салып, оан шегірткелерді шырылдааны дем беріп, жер-жиан біртрлі ажайып шатты ніне бленді… Бл шатты азіргі ан тгілгелі тран айастан млде аннен-аперсіз, бар лемді тек ана тынышты, бейбітшілік уанышы лди- леген!

Аздан кейін ызылт жалынын ккке атып кн де шыты. Дл осы мезетте Жоламанны ыраы кзі тменгі жатан топтанан салт аттыны шалды. Сір кштен айырылып алды, тез уып жетейік деген ынта да болуы керек, олар ш блек боп жедел жріп келеді. Алдарында сарт етіп апалы тран апан бар екенін сезбеген трізді. Жоламанны да кткені осы еді.

— Жігіттер, садатарыды дайындадар, — деді Жоламан, — тек таямай атпадар!

Сыпайларды жемге байланан аттары оалып алан трізді, ауыздытарын керіп, бастарын шлып тастап, ала арай тарп-тарп мтылады. Ктеріле тскен кн сулесімен шаылысып сары ала ылыш, кк темір мылты штары отын-отын жар ете тседі. Бл Карпов жасаы болып шыты. Шола йры кре айыр мінген хорунжий алдында келе жатыр. Ат стінде опа-опа етеді, шынында да ашулы ара бура трізді.

— ара Бурадан згесін кздедер, — деді Жоламан. — Ол менікі!

Долы, бір сзге келмей тарпа бас салатын Карповке Жоламан аса кекті. Былтыры бір рыста ол жала ылышпен рып, о олын жаралап кеткен. Жазыланы да жаада. Сондаы шін азір алма.

скер сада оы жететін жерге келіп алды. Жоламан білтелі мылты пен семсер жмсауа йренбеген. рыс аруыны ішіндегі е олайлы кретіні шопар, сойыл. Найзаны да сирек олданатын. Ал сада тарту аза батырларыны йреншікті нері. Жоламан да садаты жасы тартады. Ол енді зіні жас айыны бртікті аашынан иіліп жасалан, адырнасы тоыз абат тйе таспадан рілген, «айы ажал» дейтін садаын олына алды. шы о жыланны уымен суарылан, біз тмсы «Тау тесер» сегіз арыс а жебесін салып, сол олымен сада аашыны жебемен тйіскен жерінен айара стап, адырнаны тарта бастады.

Кздеген жері ара Бураны кпе тсы. Жау жасаы зегілерін сартылдата тебініп, аттарын ауыздыымен алыстыра келіп алды.

— Атыдар! — деп бйры берді де, Жоламан садаын шірене тартып жіберді. Біра сл кешіккен екен, жебе ентелей мтылып келе жатан шола йры тор атымен ара Бураны алдын клегейлей берген жай сыпайларды бірін жер аптырды.

— ттеген-ай! — деді ызаланан Жоламан тепсініп алып.

Дл осы стте жау жасаына сада оы ардай жауды. Тура тартылан жебе кеудесіне кірш еткен кейбіреулері атты жалын шты, енді біреулері р жерден жеіл жараланан сияты. Бірен-саран білте мылтыты да ша-ш еткен даусы шыты, ана бір лаан солдат орасын пытырадан мерт боландай, боза шпті стінде аунап-аунап тсті…

Ойда жота жасалан шабуыл рашан да ауіпті. п-стте Карпов жасаыны быт-шыты шыты. Біра соыса йренген тртіпті солдаттар ара Бураны мірін тез орындап, он шаты лігін далада алдырып, кейін шегінді де, сада оы жетпейтін жерге келіп аттарынан тсті. Енді олар алы шиді оралай, атар тзеп, мылтытарын бытырлата атып, жер бауырлай жылжып, ала мтылды.

Екі жатан о ардай борады. Мылтыты кшейе тскен грсілі жер жарып, сарбаздарды тын ашырып барады. Жоламан атарынан талай ыршын жас оа шты. Біра ер жректі жігіттер рі-беріден со мылты дауыстарына да латары йреніп, табан тіресіп атыса берді. Адысып атан сада пен мылты оя ма, екі жатан да адам шыыны кбейе тсті. Осындай ызу рысты стінде кенет Жоламанны о ол жаынан;

— Ойбай, келіп алды! — деген атты дауыс шыты. Батыр жалт араанында ия тасты рмелей, о жетер жерге жетіп алан топ скерді крді. Бірден білді, бл Серазы адамдарыны жасаы. Ішінде солдаттары да бар, ана бір аырайан алпаты а кз Жбірйіл, ана бір жатаан сарысы маа лексалды. Жоламан бірден таныды, брі зіне таныс смырайлар.

ара Бурамен атысып жатып, бйірден келген жасаты аармай алан Жоламан енді тез имылдады. «Келіп алды!» деген сзді естіп дір ете алан жасаына «Тез ата оныдар!» деп, а жалау байланан сойылды басынан асыра лсін-лсін былады. Бл Байтабына берген мірі еді. Сйткенше болан жо, жыралы ойпаттан екі жз скер жйріктерін ойната шыып «Табын! Табын!», «Тіленші! Тіленші!» деп рандай ат ойды.

Бл кезде Серазы жігіттері де бекінісіп лгерген-ді. Ойпатта аптап келе жатан сарбаздара мылты пен сада аралас о жаудырды. Хорунжий Карповты скері шилерді тасалап ыра басына таяй тсті. Біра Жоламан тобы кп шыына шырамай аттарына онып алды. Енді блар Байтабын жасаына осылды. ыра тбені басына бекініп алан Серазы жігіттері мен Карпов солдаттары шыдатар емес, амал жо Жоламан бытырай ат ойан сарбаздарын жинап, сап тзеп шабуыла шыу шін кейін шегінуге мір берді. Лапылдап шауып келе жатан жігіттер кзді ашып-жманша аттарын брып алып жыралы ойпата кіріп жо болды.