Шрифт:
— Ааыз туралы ам жемеіз. Жолын тауып айтар…. Мен сізді сау-слемет келгеніізге уаныштымын… Жрегім тым аладаулы еді.
— Неге? — деді Байтабын сз астарына тсінбей.
Бл кезде Байтабынды оршаан ыз-келіншектер айтадан алтыбаана арай беттеді. Алтыншаш пен жас батыр аз уаыт оаша алды.
— Неге дерііз бар ма, — деді крсініп Алтыншаш, — жаныыздаы серіктерііз маан ауіпті крініп еді.
— Япырмай, сіз де солай ойлап па едііз…
Алтыншаш пен Байтабын сйлесе келіп бірін бірі енді шын таныандай.
Бойды билеген асау сезім оя ма, та сыз беріп келе жатан шата, ауыла айтан ыз-бозбаладан ебін тауып блініп, блар кейін алды.
Бір апта те, шытана бастаан алы кдені арасында, екі жас бірін-бірі аймалай шатап, жасты мауытарын басты.
Кміс кеседей боп жарырай туан Шолпан жлдызы, сендер де мен трізді лем бетінде жарырай тсідер дегендей, мар шаындаы екі жаса алыс- тан жымы аып арап трды.
Байтабын бл ылыын жрегімді ртеген лззат уанышыны алауы десе, Алтыншаш астасан еріме деген кекті алашы айтуы деп ты.
Осы бір баыт тнгі кездескен екі албырт жректі жібек жіптей нзік сезімдері бірте-бірте лкен махаббата айналды.
Ертеіне, ел жатан кезде Байтабын мен Алтыншаш осы арада таы кездесті. Ары кнгі тндері де осылай тті. Ожар келе оймады. Біріне бірі марта тскен екі жас, адыан кз бар екенін аармады. Кнде ел жата Алтыншашты ара шапанын жамылып ара тнде сай бойына баратынын жне оны та сыз бере айтатынын Ожарды о кзі мен сол кзі Смен байап алан. Лззат уанышына беріліп, тас айнардай ысты андары блысып ойнаан екі жас мны сезбеген. Кндегі кездесетін уаыттарын асай ктумен болан.
Сйтіп жргенде арада он шаты кн тіп кетті. Байтабын бгін де дадылы детінше сайа барып Алтыншашты ктті. Біра келіншек келмеді. Тн ортасы да ауып кетті. Ожарды лі айтпаанын білетін Байтабын, таа жуы аланда «Алтыншаша не болды?» деп шыдай алмай рлана келіншекті йіне арай беттеді. й маында суытан ат, не болмаса тнде келген клік крінбейді. «Ожар лі оралмаан екен» деп з ойына сенген Байтабын а отауды іргесіне етпеттей жатып, й ішіне ла салды. Аздан кейін ол йелді талмаусыраан, иналан даусын естіді. Бір смдыты боланын жрегі бірден сезді. Атып трып, есікті ішінен ілген тиегін жлып тсіріп, йге кіріп келді. Байтабынны бірден кргені, ара клеке йді ортасында теріс арап тран Ожар болды. Білегіне дейін сыбанып алан. О олында жзі суы а анжар. Анандай жерде тобылы сапты жуан рімді амшы… Аяыны астында, стіндегі кйлегі пара-пара болан, зын ола шашы йді те ортасына дейін жайылып, аппа денесі ан-ан боп етпетінен Алтыншаш жатыр…
Ожар неукні Байтабындардан дейі блініп алан. Ол Таймасты бгін-ерте келетінін білетін. Таймасты Сейтен екеуіні сзін естіген-естімегеніне кзі аны жетпейтін-ді. Сондытан бір сыбыс білінгенше бой тасалаанды жн крген. Хабардар болып труды Сменге тапсыран. Крші ауылды ыстауында тыылып жатан Ожара сазды жерді сары жыланындай сыбдырын білдірмей жрген сары жігіт неукні Кенесары мен Таймасты Алтыншашты шаыранын, Алтыншашты олардан атты ждеп шыанын, ал азір Байтабынмен кіл осып жргенін жеткізген. Ожар зіні шкереленгенін тсінген. Бірден оырлжа аулына айтып кетуге Алтыншаша деген ашу тсау бола берген. Жансыз келіп оны лтіріп, Кенесары жасаынан біржолата ашуды ойлаан. Сол тілегін орындауа атын сайды ар жаына тастап, ел бден йыа кіргенде рлана йіне келген. Бл кезде Алтыншаш жаа ана Байтабына жетпекші боп киініп жатан-ды. атыны оашада ола тскен Ожар, оан тсегіні ірге жаына тыып ойан анжарын алуа мрша бермей, іштен теуіп бірден есінен тандырып тастаан. Содан кейін Алтыншаш кзін ашан кезде аузына орамал тыып нін шыартпай, Тайжан мен Сейтенді алай стап бергенін естіртіп, «Байтабынмен ойнас болды» деп амшыны астына алан. Ол Алтыншашты енді анжармен бауыздама боп тран мезгілінде йге Байтабын кіріп келді. Мны ктпеген Ожар, артында таы кісілер бар ма деп ауіптеніп сл кідіріп алды. Осы кідіру Байтабына жетті, ол атылан арыстандай секіріп барып, Ожарды олындаы анжарын жлып алды. Содан кейін екі батыр жігіт арыстан мен жолбарыстай айаса кетті. Байтабынны олы Ожарды тамаына брын жетті. Ожар анша блынанмен, рыштай берік арулы ол босатпады. ос олымен Ожарды ешін ысан алпында Байтабын атты да алды. Тынысы тарылып, бойынан уаты ашан Ожар лден уаытта Байтабынны кеудесінен итерген ос олын босатып жіберіп, опырылан томардай дк ете лады. Байтабын Ожарды ешін сол олымен ыса тсті де, о олымен жерде жатан анжарды алып, на жрек тсынан лаштай рып сабына дейін кіргізді. Ентіге демін алып аздан со орнынан трегелді. Ол енді шып барып Алтыншашты аузына тыан орамалды жлып тастап, кеудесіне олын салды. Талысып жатан келіншекті жрегі баяу соуда екен.
Осы кезде адыр басына ызылт нрын шашырата тгіп ккжиектен кн шеті кріне бастады. Аздан со рісі ке, шалыны мол дала тойа дайындалан ыз-келіншектей, ызылды-жасылды жаз аяыны гліне бленіп, салтанатты снімен шыан кнді арсы алды. Міреген сиыр, маыраан ой, оянан ауыл зіні деттегі тіршілігімен жаа ана тыныш жатан даланы у-шуа бледі.
Енді Байтабын ауылды рейленген атын-алашын, мал ргізуге ерте оянан крі-рта крия-асаалдарын соынан ерте, ана боялан Алтыншашты жас балаша екі олымен бауырына ыса шатап зын ара шашын жерге шбалта, Кенесарыны ордасыны асына келді.
Сергек йытайтын слтан даладаы у-шуды естіп, сырттаы кзетшілерді хабарын ктпей, иыына ара ндыз ішігін іле сала асыа йден зі шыты.
— Батыр, — деді Байтабын тізе бгіп, Алтыншашты олынан тсірмей, — басымды алса мінекей, мен жаа з олыммен Ожарды лтірдім. Жазыы болды.
Кенесары сл ойланып алды. «Ожарды бтен де жазыы бар. лтіргені дрыс болан. Біра сен де маан борыштар болуы керек».
— Жасы, Байтабын, кештім бір кнді, — деді слтан лден уаытта.
— Егер ол кнмді кешсеіз, — деді Кенесарыны бетіне тіке арап, уанышын зер жасырып Байтабын, — Арадан тадаан ызыды беремін деген удеіз бар еді. Тадааным осы Алтыншаш болсын, иыыз маан.
— иды, Байтабын.
Адам баласыны сан алуан иын жадайына еті йренген Кенесары, Алтыншашты мндай кйге алай жеткенін сраан жо, Байтабынны тілегін орындады да, айтадан ордасына кіріп кетті.
Алтыншаш екі жетіден кейін жараларынан айыып, тсегінен басын ктерді. Терісаан мен лытау маын жайлаан алы Алтай, арауыл, Тараты, Тртуыл, озан, Бааналы болып жиналып, Алтыншаш пен Байтабынды лан-асыр той жасап осты. Ат шаптырылып, балуан крес те болды. Бл тойа жорытан айтан Аыбай, Жекебатыр, Жанайдар, дайменді, Барбай атынасты. Тойды Кенесары зі басарды.