— Няўжо ніводнага каштоўнага каменя няма?

— Калі добра пашукаеш, то, можа, знойдзеш.

Канешне, знайду. За каштоўны камень, калі дамоў вернемся, магнітафон куплю. Буду ў хаце сядзець, музыку слухаць. Прыйдуць вяскоўцы ў хату, папросяць: «Раскажы нам, Антон, пра планету Сіз». А я: «Не чуеце? Музыку слухаю». І мама скажа: «Чалавек адпачывае, стаміўся». Мама… Як яна цяпер? Што робіць? На днях збіралася з татам на балота ехаць, сена грэбці. Напэўна, грабуць. Пра мяне зусім забыліся.

На вочы ў мяне набеглі слёзы. Ці ад таго, што сам сябе пашкадаваў, ці ад таго, што захацелася перанесціся на Зямлю, у сваю вёску. Успомнілася, як сказаў Сакс: «Млосна ад гэтай казкі». Чаму млосна?

— Антон, — таргануў мяне за руку Васіль.

— Што?

— Аслупянеў? Клічу, клічу, а ён не чуе.

— Задумаўся.

— Угару глянь. Там вежа стаіць.

Я глянуў угару. І праўда, вежа. Круглая, з прыгожымі зубчыкамі. А на самай вежы гняздо. Пустое гняздо, без птушак. Разбуранае. Галінкі ўніз звісаюць.

— Васіль, у гняздзе даўно птушкі не жывуць.

— Я глядзеў на вежу, а не на гняздо, — прызнаўся Васіль. — Гэта ж не людзі пабудавалі. Гліняная вежа. Яе прырода стварыла. Сонца, вецер, дождж.

— Пуста тут, — сказаў я. Васіль абняў мяне за плечы.

— Мы хутка дамоў вернемся. Вернемся, Антон.

Я глядзеў угару. Па небе плылі, спяшаліся хмаркі…

Неўзабаве мы ўбачылі цясніну. Яна, быццам шырокая дарога, вяла кудысьці ўперад. Паабапал — высокія горы, мноствам праменьчыкаў блішчаць крышталікі гіпсу, дзе-нідзе над самай цяснінай навісаюць абрывы.

— Па цясніне пойдзем? — пытаюся ў Сакса.

— Цясніна нас да самага горада выведзе, — адказаў ён.

Я паказаў на абрыў, які навіс над цяснінай.

— Не абваліцца, калі будзем ісці?

— Не абваліцца, — супакоіў мяне Сакс. — У гарах абвалы бываюць тады, калі дажджы пачынаюцца.

У цясніне не так бязлітасна смаліла сонца. Але шчымела на душы, калі прыходзілася рухацца пад абрывам. Цэлая гара над табою. Непрыемна.

— Няўжо ў гарах няма ніводнага кусціка? — пацікавіўся я ў Сакса.

— Няма, — коратка адказаў ён.

— Каб бярозку тут пасадзіць! — кажу.

— Некалі раслі бярозы, — прамовіў Сакс.

Раслі… Рознакаляровыя горы і беластволыя бярозкі… Такое ні на адным малюнку не бачыў. Мабыць, людна было тут. Людзі, як у казку, прыходзілі.

— Чаго задумаўся? — крануў мяне за плячо Піліп Макаравіч.

— У гарах бярозкі раслі,— кажу. — Людзі адпачывалі. Без балончыкаў за плячыма. Шчаслівыя яны былі.

— Успомніў пра бярозку?

— Успомніў. Піліп Макаравіч, чаму так выходзіць? Жылі мы з Васілём на Зямлі. Там, самі ведаеце, куды ні глянь — бярозкі. Ды неяк не заўважалі іх. А цяпер… Цяпер хочацца хоць адным вокам, хоць праз шчылінку на бярозку глянуць.

— Мне дык суніц хочацца, — прагаварыў Васіль. — Назбіраць цэлыя прыгаршчы і ў рот.

— Тых суніц, якія пад бярозкамі растуць? — засмяяўся Піліп Макаравіч.

— Можна і тых. Вось каб цэлы збан назбіраць. Апасля сесці пад бярозкаю, прытуліцца да яе і есці не спяшаючыся. Ведаеце, як суніцы пахнуць!

Так, пахнуць. І кветкі пахнуць, нават кволыя былінкі, лісце дрэў. Лісце дрэў? Ці пахне ліст дрэва? Не памятаю. Зусім не памятаю. А вы памятаеце, ці пахне ліст дрэва? Ліст бярозкі, асінкі, напрыклад.

— Піліп Макаравіч, — прамовіў Васіль, — многія ўвесну падсякаюць бярозку. Каб сок спусціць. А я не падсякаю. Я інакш раблю. Расказаць?

— Раскажы. Люблю вынаходнікаў. Васіль, пачуўшы гэткае, напэўна, аж падрос.

— Я так раблю. Зрэзваю невялікую галінку, прывязваю слоік… Цячэ сок паціхеньку. За ноч цэлы слоік нацякае. І сок ёсць, і бярозцы не пашкодзіць.

— Малайчына, — пахваліў Васіля Піліп Макаравіч. Яго пахваліў. А я хіба лыкам шыты? Трэба і мне неяк вызначыцца. Што ж зрабіць, каб і мяне пахваліў? Праз галаву кульнуцца? Але ж тут шыю можна зламаць. Дый балончык за плячыма. Так грукне па патыліцы, што болей ніколі куляцца не захочаш.

Я зірнуў угору. На абрыве, які непадалёку навіс над цяснінай, убачыў два незвычайныя каменьчыкі. Ляжаць на самым відавоку, свецяцца, што дзівосныя зорачкі. «Каштоўныя», — працяло здагадкаю. Трэба ўзяць. Пад самым носам ляжаць. Адзін сабе пакіну, магнітафон за яго куплю, а другі Піліпу Макаравічу аддам. Падатру нос Васілю. Я рэзка павярнуўся і на абрыў. Хутка-хутка палез, нібыта за мной ваўкі гналіся.

— Куды? Куды ўцякаеш? Шалёная муха ўкусіла за вуха? — закрычаў Васіль.

Ну й дзівак! Куды і ад каго мне ўцякаць? Я нічога кепскага не зрабіў ні Піліпу Макаравічу, ні Саксу, ні яму, Васілю.