Шрифт:
Кояш бата. ирдн тын гына, сизелми ген карагылык ктрел – тн кил. Аны белн берг тынлык кил, сиррият [39] кил.
Сизелмстн ген артып барган карагылык бераздан куера, бтен нрсне чолгап, кзне кр алачак ирлрен тарайта, кыса кил, ниаять, тмам куерып, кара тнг йлн. Монда матурлык юк, лкин серрият бар, анга зен башка бер тэсир бар.
X., бераз куркына тшеп, минем янымарак кил, куеныма кер. Без, биш атна креш алмый, бу кн кавышкан идек. Шуа кр беренче кич кадрле к ялкын эчендбез.
39
Сиррият – серлелек.
Иреннр, беренче мртб буларак, озын, т тмле, ниаясез татлы булган бешг бирел. Бераздан со теге калын урманлы, зур кутле мткббир [40] тау артыннан тулган ай ктрел башлый. Днья в табигатьк яа крек, яа матурлык арта. Айны бу нуры рнрсг хыялый, мссир, лкин бик млаем, гзл, шигъри м серри тс бир.
Без аман барабыз, лкин бик акрын, бик ай гына.
Бераздан суны тньяк ярындагы рмдн бик сузып, бик зеп, зене бтен снгатен сарыф итеп, сандугачны ниаясез гали булган сю м мо белн тулган музыкасы – сайравы ишетел.
40
Мткббир – эре, зур.
Аны тавышында мо, матурлык, мссирлек кен тгел, болар стен тирн бер шатлык та, сгадт т, тбрик т бар тсле тоела. Гя ул безне, безне келдге ялкынны бел д, адм гомеренд бер ген килеп кич торган мслсез [41] бхет белн безне тбрик кыла, шуны бтен дньяга чч кебек хис кылына.
Табигать тагы бер кат тына. Тир-яктагы барлык нрслр, Трене бхетле колы – сандугачны музыкасы тэсирен чумып, лем тынлыгына бата м тыннарын эчтн алалар.
Белмсе, ни ди былбыл?
«Безне келдге хиссиятне табигатьк шатлык белн хбр ит… аны дньяга фаш кыла… Безне гали бхет белн тбрик ит…», – диеш безне аннарыбыз, лкин тел сйлрг моктдир [42] тгел.
41
Мслсез – чагыштырмаслык.
42
Моктдир – слтле, кутле.
Ай зене саф, тонык нурын безне чен коя. Ул безне иркли, Тредн бер чаткы булган кел ялкынын арттырасы, сгадтебезне тагын голлндерсе [43] кил.
Без аман ик ген. Кймбез, тын, шома, тигез м д ай яктысы белн бик зур, лкин ичбер тапсыз кзгег йлнгн суны ярып, акрын гына бара. Сйлшерг икътидар [44] юк. Кймне бтенлй су агымы ихтыярына тапшырып, бер-беребезне муенына сарылышкан хлд, тнне тынлыгын бозарга, рухыбызны тутырган сгадтне тибртерг телмгн кебек, кп сйлшмич, эчке ялкын белн кызган, сусаган иреннребезне аермыйча, кичне моына, табигатьне матурлыгына, эчебездге иге-чиге булмаган, дрсен йтерг адм теле итешмгн, ниаясез мхббтк чумып, ай гына агабыз.
43
Голлндер – арттыру.
44
Икътидар – кч, хл.
– нме?
– Тшме?
– ннтме?
– чесе д!
Шулвакыт ерактан, тауны суга тшкн клгсе эченнн, бер шл заир була [45] . Бераздан со аны егетлр тялгн бер кйм икнлеге белен, м шул арада ук, тын в саф аваны, рхт в серри кичне ярып, бик зеп, бик елап уйнаган музыка – з музыкабыз ишетел.
Ул елый, ул молана. Лкин аны бу елавы, бу моы кайгыдан, рндн тгел, бхет в сгадтене ниаясез югары ашуыннан, келне з сгадтен ктр алмый ашкынуыннандыр кебек тоела. Моны ктрерг кутем итми. Ни диярг, ни эшлрг белмич, бхет Тресене каршысына барып, бу сгадте чен сд итсе, лл нилр кыласы кил…
45
Заир булу – пйда булу.
Янымдагы туташым, минем ккргем башын куеп, йомшак, кечкен кулларын муеныма рде д:
– Ух… Риза… Риза… лм… лм… сгадтемне, бхетемне ктр алмаудан, келемне ашкынуыннан лм, – ди.
Артыгын уйларга кутем итми.
Хыялым шул ноктага кил белн, кзем яшь тулып, бугазыма нидер килеп тыгыла.
Крсез, кптн кичкн эшлрне хтерлибез. Ул кннн бирле миа бик кп алмашынулар килде. Крк кебек сакал чыгып, инде аар чал да кер башлады. Рухым лл нинди дверлр кичереп, мин кайбер заманнарда земне бу кичлрем лгънт т укыдым, шуларны земне хятыма кара тап итеп уйлап кенгн чакларым да булды. Болар бгъзан ваклык та, тбнлек т тоелдылар. зем чен чын сгадт итеп, тагы башка лл ничаклы нрслрг табындым. Лкин боларны ммсе бетте, ммсе килде д кичте. Инде алар, мазыйны [46] карагы прдсе артына кереп, мгег югалдылар. Кайбер вакыт, кчлнеп, шуларны иск алырга тырышам, лкин булдырып булмый. Алар рухка бертрле ген азык булганнар, йркне тбен, зкк китмгннр. Шуа кр хатирдн кренешлре к югалган, тик исемнре белн клглре ген калган.
46
Мазый – ткн заман.
Мин инде картаям.
Табигатьне шагыйрь в сентименталист итеп яраткан минем кебек кызганыч бндлре хятны рнрссеннн артык мтссир булалар. Боларны рухлары мге матурлык м тссер эзли. Хзерге тормышында тапмаса, ткннрен уйлап юана.
Табигый, мин д шулаймын. Миа да днья в табигатьне матур в мссир булучылыгы рнрсдн алда м якын крен.
н кояш бата. н шул кояш нуры белн сары алтын тсен йлнгн зур кл ялтырый. н ат менгн бер егет кл буйлап бик акрын гына кйлп бара. ммсе матур, ммсе мо, ммсе мссир.
Лкин боларны матурлыгы, боларны тэсире теге кичлрдге матурлыкка башка. Боларны матурлыгын белсе, алыйсы; мма ул вакытларда, ул з ялкыныа зе янып йргн чакларда, рнрсне крке, матурлыгы рухны лл кай ирлре белн сизел – ул заманда рнрс йркне туры зен, рухны тбен кит иде.
Шуа кр рухым хзерге тормыш белн кангатьлнмич, башымны кая куярга, земне ни белн юатырга аптыраган чакларымда, мин ирексез ткн гомерне уйлыйм. Анда лззт т, рхт т, ямь д бар. Анда яшьлек бар. Анда яшьлегемдге беренче мхббтем бар. Анда минем урта, лкин зифа буйлы, алсу яаклы, ялкын в шигърият балкып торган, гап кзле фрештм бар. ткндгелрдн кп нрс зене бтенлеген, хятын уйган. Андагы хллрне кайберсен уйлау белн хзер рухыма салкынлык йгер. мма… мма бу двер, бу минем беренче мхббт дверем, бу кичлребез, минем ул фрештм… А, болар ммсе минем рухымда шун- дый урын алганнар ки, мин ичбер вакытта аларны онытырга, зем телсм д, моктдир булмаячакмын. Кайчан гына ткн гомерг, артка борылып карамыйм – болар минем гомер кгемд ачык кояш кебек ялтырап ята. Аа бер ген мртб карау да минем рухымны хзерге карт, трибле тормышны тупаслыгыннан, каралыгыннан коткарып, пакь, якты, мкаддс м мсгудиятле булган икенче галмг алып кит.