– мма сезне ашыгуыгыз стн-стн эшлг китерми. Сыйфатка сукмаса, тлек аклана. Шулай тгелме?

Г. Т. Мактану киркмс.

– Иатын сз тегермнен верелдермгн калм иясене яза алмый торган чаклары да була.

Г. Т. Була кайчак бтен уйдан кел буш… Акмый тышка мгънлр – кипкн келне чишмсе… Мен шулчак кешелр шелтлилр: «Ниг син язмыйсы ичнрс?» – дилр. авабымда: «Вакыт юк, – дим аларга. – Бушамыйм бу арада язгаларга». Шулай кайчак кесгезне тбенд белсез юклыгын ярты тиен д, сораучыга дисез бит: «Минд вак юк!» Шулай ук мин д йтм, дип: «Вакыт юк!»

– йе, яхшы ср кгазьг зеннн-зе ген тгелми.

Г. Т. Шагыйрьг матур шигырь язу читен. мма бер д язмый тору аннан да читен.

– «Ниг син язмыйсы ичнрс?» диюче затларда шагыйрьг карата ниндидер кайгыртучанлык крст тоемлана. Киресенч, талантны бугазына басучылар да бу дньяда аз тгелдер.

Г. Т. Син зеч изге эш эшлим дигнд халкыа, лл нинди былчырак баулар салалар гакълыа: «Бу заман шундый заман, – дип, – бу вакыт мондый вакыт, син зене дньяда безнеч йрт, безнеч тот». Мин сыя алмыйм андый шартлар, фани днья вакытына, башны бксм – зур инаятьтер олуг ан хаккына.

– Гелн сызланучы келегез тшенкелекк бирелгн чакта сез иатташыгызга нинди кишлр бирер идегез?

Г. Т. Дньядан шагыйрь икнене яшер, дустым, яшер. Белмсеннр – кайсы ирдн ачыла бу кодрте… рвакыт, р ирд син башка киемнрг трен… Читк бор – сз килс каршыда шигырьлр бабына…

– Шагыйрьлекне ниг яшерерг? Калмдш дустыгызга тагын нилр йтерг телисез?

Г. Т. Дньяны буш шау-шуы шагыйрьг чит, шагыйрьг ят… Бел: килешмидер сиа бу вак мгыйшт, вак тормыш; чнки мгег оча алмас, йортта кп асралса кош.

– Алавымча, сез иат елен олуг максатлардан тайпылмаска, кнкрешне тар-кысан калыпларында калмаска чакырасыз кк. земне андагы шагыйрьлек т кинт калкынып куйгандай булды. Двам итсгезче!

Г. Т. Тае шагыйрь мгег булмас сиа, ваксынып, син тшс алтын шылтыравы астына.

– Алтын шылтыравы астына тшлр ркемне сагалап торырга ммкин. н зегез д «Караван» чй фирмасы турында «Тлек» дигн мактау шигыре язгансыз бит ле, шушы шигъри реклама чен «Бянелхак» газетасы идарсе аша 25 сум акча да алгансыз. Замандашыгыз Вафа Бхтияров хтерг тшереп сйлгнч, леге гамлне тормышыгызны кенечле хаталары ртен кертеп, шуны аркасында зегезне гомер буе битрлп йргнсез.

Г. Т. Днья булгач, кеше трле хлг кил шул… Крмгез бер яклы дип сез бу вафасыз дньяны; ул ике яклы: аны бардыр илк м кн ягы.

– Моа этргн сбплрне алыйм. Сез миллионер Рмиевлр нселеннн тгел. Уральскидан кченеп кайткач та бик кыенга туры килгндер. Зур калада яадан тамыр ибр, тормышны айга салу т авыр.

Г. Т. Казанга килгч, ике китап язып, иллешр ткдн 100 тк акча алган идем. Лкин расход кп. Укырга кирк, ртрле китаплар алырга, номерга, керлрг, ашарга, киемг – ммсен акча кирк…

– Редакциялрд эшлп алган кеше буларак, газета-журналларны финанс хлен яхшы белсездер.

Г. Т. Акча кирк – касса коры; мхррирлр язган чен акча сорый.

– Библиографлар санап чыгарганча, сезне бит 1909 елда гына да унга якын исемдге китабыгыз днья кргн. Димк, калм хакы килеп торган.

Г. Т. Матди тне шулар ил тэмин итм.

– Сез язылып килгн яа шигырьлрегезне беришен кара тышлы дфтрлрг теркп барасыз булса кирк. Аларны ерак сфрлрд зегез белн йртсез. Шундый сбабларны берсен Уфага киткнд (1912 ел) кайсыдыр кринд онытып калдыргансыз икн.

Г. Т. Ул дфтрд минем «ан азыклары» дигн почти шул ммугалык шигырьлрем…

– Сезне китап исемнре д бик уышлы табылып торган: «уаныч», «Эне бртеклре», «Яшен ташлары», «ан азыклары»… Шулар арасыннан «Кел имешлре» колакка аеруча ятышлы тоела.

Г. Т. «Кел имешлре» – вакыйган матур исем. Аны тапканга зем д кефлндем.

– Сезне тхллслрегез шактый. Алар алтмыштан артып кит. лбтт, моны берр хикмте бардыр.

Г. Т. Бик кп язарга туры кил. Шул сбпле трле-трле… имзалар артына яшеренм.

– дби иат аваплылыгы мсьллрен яадан йлнеп кайтыйк ле. рбер буында да шундый яшьлр була, юньлп язмас борын, алар дан-дрг иреш турында уйлый башлый. Блки, бу омтылыш табигыйдер д. гр эчт амбиция кымырып тормаса, олуг максатларга омтылу ммкин тгел. мма рнрсд чик-чама кирк. Кпне кичергн трибгез бу ттн яшьлрг нинди киш бирер иде?

Г. Т. Яз язу, лкин кызыкма ичвакыт шртк син; бик тренм иртгк артык булыр чпркк син. Тапмасам шрт, сиз алмаслар, дим, келемдген, зур трз бар дип ала дньяга ккркт син… Сгадт талына менс – зе мен; ни ярдм килс д килсен зедин.

– Яшь калм иялрен осталык дреслре бирсгез, нрсг аеруча басым ясап сйлр идегез?

Г. Т. Пожалуйста… Фикерегезне языгыз, тик якты булсын фикерегез; фикерегездер – фикеребез м фикеребездер – фикерегез. Языйк м басып таратыйк – олы фикерлр кузгалсын; бу кысырлык бетеп, дньяга фикеребез юл алсын. Чнки фикерлр кайнаса, эшлр д алга китр, – бу мгълм булсын ркемг, – шушындый безне фикер. Борынгыдан бирле безне фикеребез тоткын иде… Фикеребез торсын яарып гел… Искермсен, зара нал-ызгыштан кыл кадр ис кермсен! Фикеребез халыкны таркаткыч иллр истермсен, истереп, миллтне берлш юлын кистермсен!